In dit hoofdstuk worden de rechtspersonen die leden hebben, behandeld. Deze rechtspersonen, in het bijzonder de vereniging, spelen een zeer belangrijke rol in het maatschappelijk leven en komen op elk denkbaar terrein voor. De variatie in de verschijningsvormen is zeer groot.

Zo zijn er kleine lokale verenigingen met een handjevol leden, maar ook landelijk of zelfs internationaal actieve verenigingen met miljoenen leden. Veel verenigingen zijn werkzaam op sportief, cultureel of recreatief gebied of in de zogeheten non-profitsector, maar daarnaast zijn er ook verenigingen die een onderneming drijven. Voor de coöperatie en de onderlinge waarborgmaatschappij geldt met inachtneming van de beperking in de doelstelling hetzelfde. De aard van de vereniging kan van invloed zijn op de organisatorische vormgeving. Hoe groter een vereniging is, des te kleiner zal de invloed van de leden zijn. Een vereniging die een onderneming drijft in de non-profitsector zal veelal een professioneel bestuur hebben dat niet is gekozen uit de leden.

4.1.1 Opzet van dit hoofdstuk

De behandelaar heeft de opdracht de oprichting en de juridische vormgeving van de vereniging, de coöperatie of de onderlinge waarborgmaatschappij te verzorgen. Het belangrijkste onderdeel van zijn werkzaamheden is de redactie van de statuten van de rechtspersoon. In dit hoofdstuk worden alle elementen die van belang zijn voor de redactie van deze statuten besproken.

Om zo veel mogelijk recht te doen aan de diverse verschijningsvormen worden achtereenvolgens de hierna genoemde basisvormen besproken. Van elke basisvorm is een model en een checklist beschikbaar.

De wet geeft in titel 2 van Boek 2 BW als het ware een grondmodel van de vereniging.