3.1 Inleiding

Met enige regelmaat wordt in de notariële praktijk advies gevraagd en verstrekt voor situaties waarin een meerderjarige zijn belangen niet of niet meer zelf kan behartigen.

Het gaat dan veelal om een demente bejaarde of een meerderjarige die door een verstandelijke handicap wilsonbekwaam is ten aanzien van materiële en immateriële aangelegenheden en niet in staat is zorgvuldig en afgewogen beslissingen te nemen. Soms kunnen de geestvermogens zelfs zodanig zijn verstoord dat getwijfeld moet worden aan de rechtsgeldigheid van de desbetreffende wilsuiting. Enige tijd geleden (april 2013) is door de KNB een een verbeterde versie van het Stappenplan Beoordeling Wilsbekwaamheid ten behoeve van notariële dienstverlening opgesteld. Dit stappenplan kan door de behandelaar worden gehanteerd bij vragen rondom volmachten of de instelling van een beschermingsbewind of bij het maken of wijzigen van een testament. Het stappenplan is weergegeven in onderdeel 3.2.2.

Voor de vertegenwoordiging van meerderjarigen en de bescherming van hun belangen kent de wet verschillende voorzieningen. Dit hoofdstuk handelt over de belangrijkste drie daarvan, de figuur van de curatele, de onderbewindstelling ter bescherming van meerderjarigen en het mentorschap. De in titel 19 Boek 1 BW geregelde onderbewindstelling wordt ook beschermingsbewind genoemd.

Op 1 januari 2014 is het grootste deel van de Wet wijziging curatele, beschermingsbewind en mentorschap in werking getreden en is de regeling van de drie beschermingsmaatregelen op een aantal onderdelen gewijzigd. De in januari 2014 nog niet ingevoerde onderdelen van de nieuwe wet betreffen de in te voeren kwaliteitseisen en een andere regeling van de beloning.