9.3.2.235 Akte in strijd met werkelijkheid, proces behoorlijk, samenstelling Kamer
Hof Amsterdam 23 juli 1998, nr. 83/98, PW 21081, WPNR 6349 (1999).
In een akte van verjaring ten gunste van het polderdistrict heeft de notaris de verklaring van de kandidaat-notaris – als gemachtigde van het polderbestuur en van de te boek gestelde eigenaren – opgenomen dat het polderbestuur door verjaring de eigendom heeft verkregen van de percelen C28 e.v., alsmede dat de eigenaren van deze percelen het recht van het polderdistrict op verjaring niet betwisten en erin toestemmen de percelen op naam van het polderdistrict te stellen. Deze notarieel vastgelegde verklaring is niet juist. De eigenaren van de percelen C28 e.v. konden niet worden opgespoord. Bij gevolg is van die eigenaren geen mondelinge volmacht verkregen. Kortom, de akte is, naar het oordeel van het hof, in strijd met de werkelijkheid. Daarvoor zijn de notaris en de kandidaat-notaris in verhouding tot ieders aandeel in het tot stand komen van de akte tuchtrechtelijk verwijtbaar aansprakelijk aangezien zij – de notaris als eindverantwoordelijke – daarbij hebben gehandeld in afwijking van hetgeen in hun bediening betaamt.
Het onder meer Europeesrechtelijk verankerd beginsel van rechterlijke onpartijdigheid is van fundamentele betekenis voor behoorlijke (tucht)rechtspleging. Gelet hierop heeft het hof de plicht ambtshalve toe te zien op de naleving van het onpartijdigheidsbeginsel en onder omstandigheden aan de niet-naleving ervan enig gevolg te verbinden zoals vernietiging en terugverwijzing. Voor het antwoord op de vraag of in deze sprake is van strijd met het onpartijdigheidsbeginsel hanteert het hof de in de deze leidende rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens inzake art. 6 EVRM zoals reeds tot uitdrukking gebracht in het Hausschildt-arrest (EHRM 24 mei 1989, Serie A nr. 154, par. 48, NJ 1990, 627): ‘In deciding whether in a given case there is a ligitimate reason to fear that a particular judge lacks impartiality, the standpoint of the accused is important but not decisive. What is decisive is whether this fear can be held objectively justified. (cursivering van het hof)’. Met betrekking tot de positie van A geldt dat hij zich in het geheel niet meer herinnert in 1983 als advocaat van R betrokken te zijn geweest in een met een dading beëindigde procedure tussen deze R en thans klager over een geschil inzake een kadastrale grens, welke historische betrokkenheid als advocaat de notaris en de kandidaat-notaris hebben aangevoerd als onverenigbaar met zijn tuchtrechtelijke bemoeienis in deze. Bovendien kwam klager aan A niet bekend voor en is het grensconflict uit 1983 niet bij hem opgekomen. Bij deze stand van zaken die op zichzelf niet onverklaarbaar voorkomt is er geen feitelijk aanknopingspunt voorhanden om objectief te rechtvaardigen vrees voor gebrek aan onpartijdigheid aan te nemen. Met betrekking tot de positie van Y geldt dat ook zijn kantoor in de aanvang van de jaren negentig in het kader van de dijkverzwaringsoperatie van het polderdistrict opdracht had verkregen diensten te verlenen ten behoeve van door het polderdistrict in eigendom verkrijgen van een aantal percelen. Later, in 1993, zijn, als gevolg van het verzoek van het polderdistrict aan de notaris om alle akten met betrekking tot het dijklichaam te behandelen, de betreffende, in behandeling bij het notariskantoor Y zijnde dossiers overgegaan naar het kantoor van de notaris. Y heeft zich zijn positie vóór de behandeling van de zaak door de Kamer gerealiseerd en is na ampele overweging tot de slotsom gekomen ‘dat hij voldoende vrijstond om de zaak (mede) te behandelen.’. Er bestond derhalve eerder een relatie tussen Y en het polderdistrict waarbij het district opdrachtgever was voor het maken van transportakten. Daarmede was uiteraard bekendheid van Y met de betrokken dossiers gegeven en dus ook met de terzake een rol spelende belangen van het polderdistrict. Het district was destijds tegenspeler van klager inzake de tussen hen omstreden eigendom van toen en thans aan de orde zijnde grond. Een en ander vormt naar het oordeel van het hof een gegeven dat op zichzelf bezien reden kan zijn voor objectief gerechtvaardigde vrees van klager dat Y in enige mate of onder enig opzicht niet meer onbevangen zou kunnen oordelen omtrent de onderhavige klacht. Daaraan doet niet af de omstandigheid dat Y alvorens aan de behandeling van de klacht deel te nemen bij zichzelf te rade is gegaan ter beantwoording van de vraag of hij zich aan de behandeling zou onttrekken. Evenmin doet daaraan af dat hij – waarvan het hof uitgaat – voor zichzelf te goeder trouw zal hebben gemeend dat hij ‘voldoende vrijstond’ om aan de behandeling van de zaak te kunnen deelnemen. Daarbij tekent het hof terzijde nog aan dat niet is gebleken van enige toetsing van deze mening in een door Y te entameren vooroverleg met de Kamervoorzitter of de Kamer als geheel. Het hof stelt evenwel tevens vast dat – anders dan onder meer aan de orde in het arrest HR 13 januari 1998, NJ 1998, 390 – geen wettelijke bepaling voorhanden is die een combinatie van rolposities als hier aan de orde met betrekking tot Y hoe dan ook verbiedt als onverenigbaar uit een oogpunt van onbevangen oordeelsvorming. Bij gebreke van zulk een bepaling, vormt de vaststelling van objectief gerechtvaardigde vrees voor gebrek aan rechterlijke onpartijdigheid weliswaar in beginsel wel reden voor vernietiging van de mogelijk met dat gebrek besmette beslissing en voor terugverwijzing, maar daarnaast blijft de voorwaarde daarvoor dat vrees voor gebrek aan onpartijdigheid feitelijk ook subjectief ervaren wordt door de terzake belanghebbende procespartij. Uit de nadere opstelling nu van de notaris in deze valt als grond voor het intrekken van zijn verzoek om terugverwijzing af te leiden dat hij onder invloed van nadere afweging van zijn belangen, waaronder uiteraard het belang van integriteit van procesvoering onder het opzicht van rechterlijke onpartijdigheid, per saldo niet althans niet meer in voor hem subjectief voldoende mate bevreesd is voor het risico van een mogelijk op de beslissing van de Kamer van voor hem nadelige invloed geweest zijnd gebrek aan onpartijdigheid aan de zijde van Y. Het vorenoverwogene vormt de reden voor het hof binnen het hier aan de orde zijnd bestek niet ambtshalve over te gaan tot vernietiging en terugverwijzing.
De Kamervoorzitter heeft in zijn brief aan het hof het volgende laten weten: ‘De feitelijke situatie was aldus dat bij gelegenheid van de mondelinge behandeling klager zich beriep op stukken die wel bij de notaris en de kandidaat-notaris, maar niet bij de Kamer bekend waren. Vervolgens is ter zitting afgesproken dat klager die stukken aan de Kamer zou toezenden en dat de Kamer een afschrift daarvan aan de notaris en de kandidaat-notaris zou doen toekomen. Het is standaard dat daarbij wordt meegedeeld dat de wederpartij op die stukken mag reageren, zodat kan worden aangenomen dat die mededeling ook hier is gedaan. De bewuste stukken zijn door klager bij brief aan de Kamer gezonden. Bij brief zijn daarvan afschriften verzonden aan de notaris en de kandidaat-notaris. Dezen hebben daarop niet meer gereageerd.’. In hoger beroep is van de zijde van de notaris en de kandidaat-notaris op deze passage in de – aan hen wel bekende – brief van de Kamervoorzitter geen weerwoord gegeven. Het hof acht in dit licht geen reden aanwezig ambtshalve tot vernietiging en verwijzing over te gaan naar aanleiding van de betrokken – als ingetrokken te beschouwen – grief. Immers in de door de Kamervoorzitter geschetste omstandigheden is schending van het beginsel van hoor en wederhoor niet aannemelijk. Daarbij komt dat het aan de notaris en de kandidaat-notaris vrij stond spontaan schriftelijk commentaar te leveren op de nader toegezonden stukken en zo nodig daarvoor aan de Kamer een termijn te vragen.
9.3.2.236 Informatieplicht notaris
Hof Amsterdam 23 juli 1998, nr. 170/98, WPNR 6345 (1999).
Ingeval de contacten van een notariskantoor met betrokken partijen bij een transactie uitsluitend worden onderhouden door tussenkomst van de door die partijen ingeschakelde makelaar en de transactie ook overigens volledig door de makelaar wordt begeleid en afgewikkeld, treft de notaris niet licht een verwijt indien hij betrokkenen niet zelf op de hoogte stelt omtrent (de afwikkeling van) eventuele gerezen problemen terzake van de transactie. Klager is bij brief rechtstreeks door een medewerker van het notariskantoor benaderd inzake het uitstel van betaling [van de waarborgsom – bew.]. Hiermee heeft het notariskantoor (mede) verantwoordelijkheid voor de informatieverstrekking aan klager aanvaard. Dit betekent dat de notaris, althans zijn medewerker, klager onmiddellijk na het verstrijken van het uitstel ervan in kennis had moeten stellen dat de waarborgsom nog niet in zijn bezit was dan wel had moeten nagaan of de makelaar daarvoor had zorg gedragen of zou zorg dragen.
9.3.2.237 Aansprakelijkheid tuchtrechtelijk, borgtocht, toestemming art. 1:88 BW
Hof Amsterdam 1 oktober 1998, nr. 106/98, PW 21303, WPNR 6354 (1999) en 9387 (2000).
De notaris heeft erkend dat de inhoud van de akte van borgtocht is opgesteld door een medewerker van zijn kantoor. Hiervan uitgaande had de notaris er rekening mee moeten houden dat klager van die akte gebruik zou willen maken en dat hij rechtens als opdrachtgever had te gelden. Alsdan rust op de notaris een zwaarwegende zorgplicht terzake van wat nodig is voor het intreden van de rechtsgevolgen die beoogd zijn met de in de akte opgenomen rechtshandelingen. Deze zorgplicht vindt haar grens daar waar de notaris goede grond heeft te vertrouwen dat de desbetreffende belanghebbenden reeds voldoende inzicht hadden in hetgeen voor die gevolgen vereist was. Vast staat dat in de tekst van die akte van borgtocht – ondanks het feit dat de beide borgen in die akte als gehuwd worden aangeduid – met geen woord wordt gerept over (de mogelijkheid van) het vereist zijn van toestemming zoals omschreven in art. 1:88-1 aanhef en sub d BW. Evenmin is gebleken dat klager door of vanwege de notaris op andere wijze hierop is gewezen, noch dat de notaris goede gronden had om aan te nemen dat klager voldoende inzicht had in die gevolgen. Door dit gebrek kon aan de akte de door partijen beoogde werking op eenvoudige wijze worden ontnomen, zoals ook is gebeurd. Het had daarom op de weg van die medewerker gelegen om klager op dit gebrek te wijzen, ofwel dit gebrek door het opnemen van een daartoe strekkende clausule te voorkomen. Het achterwege blijven daarvan is de notaris aan te rekenen. Daarbij is niet van belang dat die akte niet in tegenwoordigheid van de notaris is getekend, noch dat er geen contractuele relatie terzake van die akte van borgtocht tussen de notaris en klager bestaat.
9.3.2.238 Schadevergoeding
Hof Amsterdam 22 oktober 1998, nr. 376/98.
In hoger beroep vordert klager schadevergoeding en het opleggen van een verplichting mee te werken aan het ongedaan maken van een beslag. Het toewijzen van zulke vorderingen behoort niet tot de tuchtrechtelijk te nemen maatregelen zodat het hof reeds op grond daarvan niet toekomt aan een beoordeling van de vorderingen van klager.
Zo ook Hof Amsterdam 3 februari 2000, nr. 372/99, PW 21268 (niet opgenomen).
9.3.2.239 Pensioen-BV, zorgvuldigheid
Hof Amsterdam 5 november 1998, nr. 360/98, WPNR 6354 (1999).
Het tevens van de zijde van de notaris geformuleerde verweer dat het niet tot zijn zorgplicht behoort in een situatie als de onderhavige, waarin ook andere adviseurs zijn betrokken, te adviseren over een zekerheidsconstructie, en met name niet omdat die constructie niet door hem is voorgesteld of ontworpen, verwerpt het hof echter uitdrukkelijk.
Tegenover het verweer van de notaris dat hij klager op generlei wijze heeft verplicht gevolg te geven aan de eis van de voormalige echtgenote van klager tot zekerheidsstelling van haar (voorwaardelijke) aanspraak op bijzonder weduwenpensioen, heeft klager zijn andersluidende standpunt ook in hoger beroep niet aannemelijk kunnen maken. Dat de notaris klager heeft geadviseerd akkoord te gaan met meergenoemde eis van de voormalige echtgenote van klager acht het hof overigens terecht. De notaris zou jegens de voormalige echtgenoten juist onvoldoende zorgvuldigheid hebben betracht indien hij bij de boedelscheiding omtrent pensioenaanspraken geen voorstellen voor een regeling had gedaan die de belangen van beide partijen voldoende behartigden.
9.3.2.240 Hoger beroep ontvankelijkheid algemeen
Hof Amsterdam 26 november 1998, nr. 250/98.
Klager is eveneens ontvankelijk indien de Kamer de klacht op dusdanige wijze heeft behandeld dat op onderdelen (ten dele) sprake is geweest van een nieuwe inhoudelijke behandeling in eerste aanleg. Dit kwam tot uitdrukking in het dictum van de beslissing van de Kamer waarin staat vermeld dat de klacht – in plaats van het verzet – ongegrond is en dat van de beslissing hoger beroep bij het hof kan worden ingesteld.
Zie ook Hof Amsterdam 27 november 1997, nr. 550/97.
9.3.2.241 Tuchtrecht
Hof Amsterdam 3 december 1998, nr. 556/98, PW 21229, WPNR 6344 (1999).
De notaris handelt tuchtrechtelijk verwijtbaar indien hij uitvoering geeft aan zijn voornemen tot het vestigen van een bijkantoor in de wetenschap dat hij daarmee tegen de hem welbekende opvatting van de Kamer ingaat en tevens het inmiddels met de KNB overeengekomen nader overleg ondermijnt. Nu de notaris zelf de Kamer om goedkeuring heeft verzocht, mocht van hem worden verwacht dat hij zich aan het onmiskenbaar afwijzende oordeel van de Kamer zou onderwerpen. Het stond hem derhalve niet vrij het standpunt van de Kamer naast zich neer te leggen.
9.3.2.242 Passiviteit notaris
Hof Amsterdam 24 december 1998, nr. 410/98, WPNR 6354 (1999).
Op verzoek van koper wijzigt de notaris in een concept leveringsakte een clausule die wezenlijk verschilt van een eerdere versie. Die herformulering druiste zozeer in tegen het eerdere samenstel van afspraken tussen partijen, dat het op de weg van de notaris had gelegen verkoper uitdrukkelijk schriftelijk dan wel mondeling op deze verschillen te wijzen, althans zich ervan te vergewissen dat verkoper zich de mogelijke consequenties van de gewijzigde clausule daadwerkelijk realiseerde. Dat informeren van verkoper is geen zaak voor de makelaar. Een dergelijke afstandelijke opstelling past een notaris niet.
Jaar 1999
9.3.2.243 Geestestoestand cliënt, getuigen
Hof Amsterdam 28 januari 1999, nr. 570/98, WPNR 6380 (1999).
Het enkele feit dat de notaris de erflaatster niet eerder had gezien of gesproken en de omstandigheid dat zij in het ziekenhuis vertoefde houden niet concludent in dat hij zonder meer verplicht was een onderzoek in te stellen naar geestestoestand van de erflaatster. Daartoe is de notaris uitsluitend gehouden indien daarvoor duidelijk aanleiding bestaat. Vast staat dat de notaris die met de – 52-jarige – erflaatster verscheidene besprekingen heeft gevoerd over de inhoud van het testament en onder wiens verantwoordelijkheid de concept-akte is opgesteld, geen reden zag om te veronderstellen dat de erflaatster niet tot testeren in staat was. Voorts heeft de notaris zelve, overeenkomstig art. 4:986 BW voorafgaand aan het verlijden van het testament, in aanwezigheid van 2 ervaren kandidaat-notarissen als getuigen door middel van het stellen van specifieke vragen persoonlijk geverifieerd of de erflaatster daadwerkelijk besefte waar het om ging. De notaris heeft verklaard dat hem en de beide getuigen hieruit bleek dat de erflaatster heel goed wist aan te geven wat zij wel en wat zij niet wilde. Derhalve bestond ook op dat moment bij de notaris geen enkele twijfel omtrent de vraag of de erflaatster tot testeren in staat was. Ook overigens bestond voor de notaris geen enkele aanleiding om aan de geestestoestand van de erflaatster te twijfelen.
Een testament dient in het algemeen te worden verleden buiten aanwezigheid van anderen dan de getuigen. Het hof acht het in het onderhavige geval echter niet tuchtrechtelijk laakbaar dat de notaris de aanwezigheid van de zus van de erflaatster heeft toegestaan. Daartoe is het navolgend redengevend. Het initiatief tot het opmaken van een testament is van de erflaatster persoonlijk uitgegaan. Er zijn daartoe door een andere notaris verscheidene besprekingen met de erflaatster alleen gevoerd. Verder is op 4 juni de aanwezigheid van de zus van erflaatster uitvoerig aan de orde geweest. Immers, de notaris heeft, alvorens tot het verlijden van het testament over te gaan, de zus van erflaatster verzocht het vertrek te verlaten. Op het moment dat de zus daartoe aanstalten maakte, heeft erflaatster de notaris zeer uitdrukkelijk verzocht om haar zus bij het verlijden aanwezig te laten zijn. Nadat de notaris zijn verzoek met klem heeft herhaald, heeft erflaatster zich daartegen verzet en haar beweegredenen aan hem uiteengezet. De erflaatster was bang dat er zaken verduisterd zouden worden en dat zou worden getracht de uitkering van de legaten te frustreren en daarom wilde ze dat haar zus alles kon horen, zodat die zou weten wat haar rechten zouden zijn. Dat de notaris, nadat hij bij zichzelf en de kandidaat-notarissen te rade is gegaan, uiteindelijk heeft besloten de uitdrukkelijke wens van erflaatster te respecteren, acht het hof gelet op voormelde gang van zaken en tegen de achtergrond van de niet probleemloos verlopende echtscheidingsprocedure (waarvan ook het concept van het testament melding maakte) waarin de ernstig zieke erflaatster gewikkeld was, alleszins begrijpelijk en toelaatbaar. Deze klacht wordt dan ook verworpen.
9.3.2.244 Zorgvuldigheid
Hof Amsterdam 4 februari 1999, nr. 813/98, WPNR 6401 (2000).
Door de tekst van de door partijen opgestelde koopovereenkomst met hen artikelsgewijs door te nemen, daarin wijzigingen aan te brengen, vervolgens de aangepaste tekst op vignetpapier met zijn naamstempel over te nemen en dit stuk, zonder nadere inhoudelijke toelichting aan partijen toe te zenden, heeft de notaris tegenover betrokken partijen de indruk heeft gewekt de tekst van de gehele koopovereenkomst inhoudelijk te hebben gecontroleerd. Door aldus te handelen heeft de notaris mede-verantwoordelijkheid genomen voor de formulering van de gehele overeenkomst, inclusief de bepalingen waarin hij niets heeft veranderd.
9.3.2.245 Koopsom
Kamer ‘s-Gravenhage 11 februari 1999, nummer niet bekend, WPNR 6375 (1999).
De Kamer is van oordeel dat de notaris niet afdoende heeft gereageerd op het grote verschil tussen de koopsom en het in leen verstrekte bedrag. Aan de notaris kan worden toegegeven dat een dergelijk verschil vaak valt te verklaren uit het meegefinancierd zijn van de verbouwings- en opknapkosten. In die gevallen is echter nagenoeg altijd sprake van een depot dat eerst wordt vrijgegeven op vertoon van de nota’s van de aannemer. Het had in ieder geval op de weg van de notaris gelegen om door te vragen naar de reden van het verschil. Dat hij dat niet heeft gedaan valt hem als een tekortkoming aan te rekenen. Immers als een notaris wordt ingeschakeld bij de overdracht van een registergoed krijgt hij verplichtingen jegens alle partijen.
9.3.2.246 Onpartijdigheid
Hof Amsterdam 25 februari 1999, nr. 377/98, WPNR 6401 (2000).
Verkoper en klager zijn het niet met elkaar eens over de vraag of op de transactie omzetbelasting verschuldigd is en koper weigert enig bedrag boven de koopsom te voldoen. Daarop tracht de verkoper klager er toe te bewegen zijn ouders over te halen medewerking te verlenen aan overdracht van een ander stuk grond dat de verkoper graag wil hebben. Dit voorstel heeft de notaris echter niet mogen aanmerken als een reëel alternatief om het geschil tussen klager en de verkoper op te lossen. Met name heeft hij, nadat klager kenbaar had gemaakt dat hij niet bevoegd was land van zijn ouders weg te geven, niet mogen aanbieden de ouders van klager hierover persoonlijk te benaderen.
9.3.2.247 EVRM onafhankelijke rechter, samenstelling Kamer
Hof Amsterdam 25 februari 1999, nr. 1012/98 (tussenbeslissing), PW 21302.
De grief houdt in dat de Kamer geen onafhankelijke en onpartijdige rechterlijke organisatie is in de zin van art. 6-1 EVRM, omdat de Kamer in deze zaak zowel een opsporende als een rechtsprekende functie heeft gehad. Bij het beoordelen van deze grief is van beslissend belang om vast te stellen of de leden van de Kamer voldoende waarborgen boden om iedere gerechtvaardigde twijfel aan onafhankelijke en onpartijdige oordeelsvorming te hunnen opzichte uit te sluiten. Het enkele feit dat een lid van de Kamer in het kader van het onderzoek tegen de notaris beslissingen heeft genomen rechtvaardigt op zichzelf nog geen vrees ten aanzien van zijn onafhankelijkheid en/of onpartijdigheid. Dat is echter anders indien een of meer leden zich in verband met genoemd onderzoek hebben moeten uitspreken over aspecten van de vraag van tuchtrechtelijke verwijtbaarheid die (in belangrijke mate) overeenstemmen met de aspecten waarop de te nemen beslissing betrekking heeft. Gelet op de aan het onderzoek ter vergadering van de Kamer voorafgaande gevoerde correspondentie tussen de notaris en de Kamer en in het bijzonder op de inhoudelijke overeenkomst tussen de brief van de Kamer aan de notaris en de beoordeelde punten in de beslissing waarvan beroep, sluit het hof op voorhand niet uit dat reeds in het vooronderzoek een of meer leden van de Kamer zich hebben moeten uitspreken over aspecten als die welke in de beslissing zijn beoordeeld. Daarom dient het hof vast te stellen wie van de leden van de Kamer betrokken zijn geweest bij het vooronderzoek en welke beslissingen zij hebben genomen, dan wel bij welke beslissingen in dat vooronderzoek zij in hoedanigheid betrokken zijn geweest.
De aangevoerde grief dat de fungerend voorzitter van de Kamer die de beslissing waarvan beroep heeft genomen, ten tijde daarvan geen lid was van de rechtbank, zoals is voorgeschreven in art. 50a-2 WNA 1842 [thans art. 94-2 WNA – bew.], wordt verworpen nu genoemde voorzitter van de Kamer rechter-plaatsvervanger was in dat college.
9.3.2.248 Depot terugbetalen, maritaal beslag, ontbonden huwelijksgemeenschap
Hof Amsterdam 4 maart 1999, nr. 703/98, WPNR 6401 (2000).
De notaris heeft inzake het door de ex-echtgenote van verkoper gelegd beslag aanvankelijk het civielrechtelijk juiste standpunt ingenomen dat hij niet tot uitbetaling aan haar kon overgaan op grond van het feit dat het geld tot een onverdeeldheid behoorde. Hij had moeten onderkennen dat het hem vervolgens via zijn assuradeur verstrekte rechtskundig advies, dat hij wel tot betaling kon overgaan, onjuist was en hij had derhalve moeten vasthouden aan zijn eerder ingenomen standpunt. De echtgenote kan als deelgenoot immers niet door het enkele afleggen van een (eenzijdige) verklaring, inhoudende dat een tot de ontbonden maar nog niet verdeelde gemeenschap behorend bedrag alleen aan verkoper als mede-deelgenoot toebehoort, bewerkstelligen dat laatstgenoemd bedrag geen deel meer uitmaakt van die onverdeeldheid en mitsdien vrijelijk aan beslaglegster, tevens de andere tot de gemeenschap gerechtigde, kan worden uitgekeerd. Voor een dergelijke ‘afstand’ is de medewerking vereist van verkoper als andere deelgenoot en dat is in het onderhavige geval niet geschied.
9.3.2.249 Hoger beroep procesorde, klacht ontvankelijkheid
Hof Amsterdam 4 maart 1999, nr. 704/98, WPNR 6403 (2000).
Een in de beslissing van de Kamer weergegeven ‘overigens’ gemaakte opmerking betreft een overweging ten overvloede. Een dergelijke overweging is in hoger beroep niet vatbaar voor een nadere beoordeling nu deze naar zijn aard geen oordeel inhoudt waarop de beslissing van de Kamer steunt, en derhalve geen tuchtrechtelijk gevolg heeft.
Destijds waren er bij het notariskantoor NN meerdere notarissen werkzaam en geen van hen was ten tijde van het verweten handelen van de medewerker op voor klager kenbare wijze bij de onderhavige zaak betrokken. Bijgevolg acht het hof het begrijpelijk dat klager het gehele notariskantoor (dat wil zeggen alle notarissen) aansprakelijk heeft gesteld voor de verrichtingen van de medewerker. Een anders luidend oordeel zou betekenen dat klager alle toentertijd aldaar werkzame notarissen persoonlijk in de door hem aanhangig gemaakte tuchtprocedure had moeten betrekken.
9.3.2.250 Aansprakelijkheid tuchtrechtelijk, taakopvatting
Hof Amsterdam 18 maart 1999, nr. 815/98, WPNR 6401 (2000).
Het hof heeft reeds herhaaldelijk uitgesproken dat de notaris zelf verantwoordelijk is voor de gang van zaken op zijn kantoor, daaronder begrepen de werkzaamheden van de onder zijn gezag werkzame kandidaat-notaris. Dit geldt onverkort in het onderhavige geval, ook al gaat het daarbij om een kandidaat-notaris met zeer ruime praktijkervaring en is de notaris niet betrokken geweest bij de totstandkoming van de door zijn kandidaat opgestelde brieven. Voorts geldt dat de kandidaat in de onderhavige tuchtprocedure evenzeer kan worden aangesproken op zijn handelwijze, daar hij deze zaak als ervaren kandidaat feitelijk zelfstandig heeft behandeld en zich tegenover de betrokkene erfgenamen uitdrukkelijk heeft gemanifesteerd als behandelaar van de zaak namens het notariskantoor.
Bij onenigheid tussen partijen omtrent de verdeling van een boedel kan de notaris niet volstaan met slechts als ‘doorgeefluik’ tussen de erfgenamen te fungeren. In een situatie als de onderhavige leidt een dergelijke opstelling onvermijdelijk tot (nadere) conflicten tussen de erfgenamen. Bovendien is niet gebleken dat de notaris alleen maar de standpunten van betrokkenen over en weer heeft doorgegeven. Het hof is veeleer gebleken dat de notaris zich alleen de belangen van de broers en zusters van klager heeft aangetrokken. Het feit dat klager als enige erfgenaam niet wenste mee te werken en aan de notaris daarom geen boedelvolmacht had gegeven noch hem anderszins opdracht had gegeven de nalatenschap af te wikkelen, rechtvaardigt evenwel niet dat de notaris uitsluitend het standpunt van de andere erfgenamen in ogenschouw neemt.
9.3.2.251 Herziening
Hof Amsterdam 25 maart 1999, nr. 83/98, PW 21230, WPNR 6359 (1999).
De WNA 1842 kent geen bepaling op grond waarvan herziening van een ingevolge deze wet door de tuchtrechter gegeven beslissing kan worden verzocht. Het hof is evenwel van oordeel dat herziening in het notarieel tuchtrecht, dat naar zijn aard ook strafrechtelijke elementen in zich heeft, in bijzondere gevallen niettemin toelaatbaar is, overeenkomstig algemene beginselen die te dezen niet alleen het strafrecht, maar ook in het burgerlijk recht en het bestuursrecht gelden. Derhalve wordt dit rechtsmiddel ook in het notarieel tuchtrecht erkend. Er is reden voor herziening indien na de beslissing van de Kamer komt vast te staan dat een notaris-lid van de Kamer met het Kadaster een met art. 34 en 37 Kadasterwet strijdige afspraak heeft gemaakt inzake verklaringen terzake van eigendomsverkrijging door verjaring. Aldus heeft dit lid blijk gegeven van dezelfde onjuiste opvatting als aan de notaris wordt verweten. Dit nieuwe feit rechtvaardigt naar het oordeel van het hof objectief de vrees van dat het lid niet in voldoende mate vrijstond onbevangen over alle aan de notaris verweten klachten te kunnen oordelen. Nu de zaak is beoordeeld door een rechterlijk college dat bij deze stand van zaken wat betreft haar samenstelling niet heeft kunnen voldoen aan het fundamentele beginsel van rechterlijke onpartijdigheid en nu er, onder die gezichtshoek bezien, ernstig rekening mee valt te houden dat in de onderhavige tuchtprocedure anders zou zijn geoordeeld en beslist als het voormelde nieuwe feit eerder bekend was geweest, ziet het hof thans aanleiding de beslissing van de Kamer te vernietigen. Het gevolg is dat de onderhavige zaak opnieuw in volle omvang moet worden beoordeeld. Het hof verwijst echter niet terug naar dezelfde of een andere Kamer, maar doet de zaak zelf af in een andere samenstelling.
9.3.2.252 Informatieplicht notaris, onpartijdigheid, veiling, vervuilde grond
Hof Amsterdam 29 april 1999, nr. 814/98, PW 21231, WPNR 6377 (1999).
Indien klager de notaris aansprakelijk heeft gesteld en hij daarmee tegenpartij is geworden moet de notaris beseffen dat hij ook onder deze omstandigheden verplicht is partijen juist en op adequate wijze te informeren.
De notaris had dienen te vermijden dat hij door dezelfde raadsman als die van verkoper werd vertegenwoordigd. Voor zover de notaris zelf heeft bewerkstelligd dat mr. Y, die volgens de notaris in eerste instantie alleen zijn raadsman was, vervolgens ook de belangen van verkoper is gaan behartigen acht het hof dat dan ook onjuist.
Minder dan 2 uur voor aanvang van de veiling ontving de notaris met de betrekking tot de te veilen onroerende zaak per fax een onderzoeksrapport van een milieukundig adviesbureau, waarop de naam van de opdrachtgever was afgedekt. Dat rapport kwam hem erg vaag voor en het was voor de notaris niet mogelijk om vóór de aanvang van de veiling daarover meer duidelijkheid te krijgen. Het is juist dat de notaris op de veiling tegenover derden geen mededeling omtrent het bestaan en de inhoud van het rapport mocht doen. Het is alleszins aannemelijk dat een dergelijke mededeling – hoe relativerend die ook door de notaris naar buiten zou worden gebracht – een waardedrukkend effect zou hebben gehad, zodat hij met het oog op de belangen van de verkoper daartoe niet kon overgaan. Het had evenwel wél op zijn weg gelegen de veiling uit te stellen. Hierdoor had naderhand van het adviesbureau of door inschakeling van een andere milieudeskundige, wél meer zekerheid omtrent de aan- of afwezigheid van eventuele bodemverontreiniging kunnen worden verkregen en had de notaris zijn taak er voor te waken dat potentiële kopers terdege worden geïnformeerd over alle relevante wetenswaardigheden omtrent het onder zijn verantwoordelijkheid te veilen object, naar behoren kunnen uitoefenen. Daaraan doet niet af dat de notaris de indruk heeft gekregen dat hij te doen had met een potentiële gegadigde die er op uit was de prijs van de te veilen onroerende zaak zoveel mogelijk te drukken omdat degene die opdracht had gegeven tot het verrichten van een onderzoek kennelijk anoniem wenste te blijven (diens naam was op de fax bedekt) en de inhoud van het rapport naar de mening van de notaris niet erg duidelijk en weinig concreet was, hetgeen bevestigd werd door den derde. Een uitstel van de veiling behoefde niet noodzakelijkerwijs te leiden tot een lagere opbrengst bij een volgende veiling, nu aanhouding in het Amsterdamse veilingverkeer – naar het hof uit eigen wetenschap bekend is – geenszins een zeldzaam verschijnsel is en geen vragen omtrent de reden daarvan plegen te worden gesteld. Dat een onroerende zaak waarvan de veiling op het laatste moment wordt uitgesteld, ‘besmet’ raakt acht het hof dan ook voorshands niet aannemelijk.
9.3.2.253 Aansprakelijkheid tuchtrechtelijk, verkoopopbrengst
Hof Amsterdam 10 juni 1999, nr. 829/98, WPNR 6403 (2000).
Het hof gaat er bij de beoordeling van deze zaak van uit dat de notaris eventuele tuchtrechtelijke aansprakelijkheid voor het gebeuren ten tijde van het daadwerkelijke verlijden van de transportakte wenst te aanvaarden, ofschoon dat destijds feitelijk is geschied ten overstaan van zijn plaatsvervanger. Hiertoe heeft het hof in aanmerking genomen dat de notaris zich niet op deze omstandigheid heeft beroepen en dat de transportakte voorts geheel door de notaris zelf is voorbereid en het transport ten overstaan van zijn toenmalige kantoorgenoot daar niet los van kan worden gezien.
Klaagster’s voornaamste klacht houdt in dat de (netto-)verkoopopbrengst van de woning op een rekening van het aannemersbedrijf is gestort in plaats van op de privé-rekening van haar echtgenoot en haarzelf. Het hof is dienaangaande mét de Kamer van oordeel dat de notaris, handelend overeenkomstig de brief van de bank, te dezen niets valt te verwijten. De notaris behoefde met name niet na te gaan of de hypothecaire inschrijving ter grootte van de verkoopopbrengst was en of hij uit dien hoofde al dan niet verplicht was ter aflossing op die hypotheek de gehele (netto-)verkoopopbrengst aan de bank over te maken. Immers, blijkens de bewoordingen van de hypotheekakte betrof het een hypotheek die strekte tot zekerheid voor al hetgeen de bank van klaagster’s echtgenoot zowel zakelijk als privé te vorderen had. Indien de bank nadrukkelijk aan de notaris te kennen had gegeven dat hij de verkoopopbrengst niet naar de privé-rekening van klaagster’s echtgenoot maar naar zijn zakelijke rekening diende over te maken, had de notaris dat niet kunnen weigeren. In dit geval was het derhalve niet van belang of het bedrag naar de privé-rekening of de zakelijke rekening van klaagster’s echtgenoot werd overgemaakt. Een en ander neemt niet weg dat een notaris dit in het algemeen tevoren met de verkopende partij behoort te bespreken. Derhalve is het niet voldoende dat de notaris hieromtrent informatie aan de bank heeft opgevraagd. Niet is evenwel komen vast te staan dat de notaris heeft nagelaten klaagster en haar echtgenoot hieromtrent te raadplegen of dat klaagster zelf aan de notaris kenbaar heeft gemaakt dat het door de bank opgegeven rekeningnummer onjuist was en het bedrag daar derhalve niet op mocht worden gestort. Het had op de weg van klaagster gelegen haar stellingen op dit punt nader te onderbouwen, hetgeen zij heeft nagelaten.
9.3.2.254 EVRM onafhankelijke rechter
Hof Amsterdam 10 juni 1999, nr. 1012/98 (eindbeslissing), PW 21302, WPNR 6382 (1999).
Uit het chronologisch overzicht waarin de werkwijze van de Kamer inzake de onderhavige zaak uiteen wordt gezet, blijkt naar het oordeel van het hof genoegzaam dat de 4 leden van de Kamer die de beslissing waarvan beroep hebben gegeven, zowel betrokken zijn geweest bij het vooronderzoek dat ten grondslag heeft gelegen aan de beslissing om over te gaan tot een onderzoek ter vergadering van de Kamer en de daarop gegronde beslissing waarvan beroep. Het hof acht de vrees van de notaris dat de leden van de Kamer bij de beoordeling van deze zaak niet voldoende onpartijdig waren, onder de gegeven omstandigheden voldoende objectief gerechtvaardigd. Het lijdt naar het oordeel van het hof geen twijfel dat de leden van de Kamer zich in het vooronderzoek hebben moeten uitspreken over bepaalde aspecten van de vraag van tuchtrechtelijke verwijtbaarheid die weinig verschillen van de aspecten waarop de door hen gegeven beslissing betrekking heeft en dat de wijze waarop de leden van de Kamer de notaris gedurende dit vooronderzoek hebben ondervraagd nauw verband houdt met bepaalde aspecten die zij van belang achtten voor de beoordeling van de zaak. Hierdoor heeft de Kamer de indruk gewekt, althans de schijn daartoe, dat zij bij het onderzoek ter vergadering van de Kamer en de uiteindelijke oordeelsvorming niet meer volledig onbevooroordeeld ten opzichte van de zaak stond. Gelet op het voorgaande komt het hof tot de conclusie dat in het onderhavige geval een in het belang van een eerlijke procesvoering zijnde fundamentele regel is geschonden, waardoor de beslissing waarvan beroep niet in stand kan blijven. Het hof ziet zich dan ook genoopt de beslissing van de Kamer, met verwijzing van de zaak naar een andere Kamer van Toezicht, te vernietigen.
9.3.2.255 Handtekening
Hof Amsterdam 10 juni 1999, nr. 1016/98, WPNR 6403 (2000).
Vast staat dat de notaris de handtekening van klager’s moeder niet heeft geverifieerd. Daarvan maakt klager de notaris terecht een verwijt. Daartoe is het volgende redengevend. Op een notaris rust de plicht zich ervan te vergewissen dat de handtekening die voorkomt op eens schriftelijk stuk dat hem in het kader van zijn ambtsuitoefening wordt aangeboden, ook daadwerkelijk afkomstig is van degene die als ondertekenaar in dat stuk staat vermeld. Dit betekent , toegespitst op het onderhavige geval, dat de notaris de op de volmacht voorkomende handtekening had behoren te verifiëren of (laten) legaliseren. Dat het in casu een gebruikelijke transactie betrof, met een reële tegenprestatie, ontslaat laatstgenoemde niet van deze verplichting. Zulks geldt te meer, nu de omstreden transactie naar alle waarschijnlijkheid invloed (gehad) heeft op de grootte van het erfdeel van klager en zijn broers die niet bij deze eigendomsoverdracht betrokken waren. Dat de notaris verificatie dan wel legalisatie achterwege heeft gelaten, dient dan ook geheel voor zijn rekening en risico te komen.
9.3.2.256 Herziening
Hof Amsterdam 15 juli 1999, nr. 83/98, PW 21304, WPNR 6389 (2000).
De notaris heeft herziening van de beslissing van het hof aangevraagd. De reden voor herziening was gelegen in het feit dat eerst na de uitspraak van het hof van 23 juli 1998 aan het licht is gekomen dat het notaris-lid Q van de Kamer met het Kadaster een met de Kadasterwet strijdige afspraak had gemaakt waarbij hij blijk heeft gegeven van dezelfde – onjuiste – opvattingen als de Kamer in zijn beslissing aan klager en kandidaat verwijt. Bij beslissing van 25 maart 1999 heeft het hof het herzieningsverzoek ontvankelijk verklaard en de beslissing van de Kamer van 15 januari 1998 en zijn beslissing van 23 juli 1998 vernietigd. Het hof heeft daarbij tevens bepaald dat het de zaak opnieuw – in een andere samenstelling – zal behandelen.
9.3.2.257 Getuigenbewijs, optierecht, taakopvatting, zorgplicht
Hof Amsterdam 15 juli 1999, nr. 1015/98, WPNR 6401 (2000).
Aan het verzoek van klager om een getuigenverhoor is de Kamer terecht voorbijgegaan. Klager heeft niet in concreto aangegeven welke relevante thema’s daarvan het onderwerp zouden moeten zijn, welke thema’s overigens niet reeds in het dossier en bij het onderzoek ter zitting feitelijk voldoende duidelijk zouden zijn geworden. Voorzover klager ook in hoger beroep om dit getuigenverhoor heeft verzocht wordt dit op die grond dan ook gepasseerd.
De notaris had moeten beseffen dat het aan hem gedane verzoek te beoordelen of in voormelde akte al dan niet een (optie)recht ten behoeve van klager was overeengekomen, niet een geabstraheerde en zuiver juridische vraag betrof, maar kennelijk een achterliggende reden had. Dit had de notaris ertoe moeten brengen nadere informatie van partijen te verkrijgen waaruit zou blijken of klager geen te respecteren belang had dan wel of hij nog wel enig belang had waarvoor een oplossing diende te worden gezocht. De notaris heeft terecht aangevoerd dat hij zich niet rechtstreeks tot klager had kunnen wenden omdat dat in strijd met zijn ambtsgeheim zou hebben opgeleverd, maar hij had wel aan verzoeker kunnen vragen hem een brief te tonen waaruit zou blijken dat de voorgenomen nadere transacties met klager waren besproken, of hij had kunnen voorstellen dat hij namens hen klager zou raadplegen. De notaris heeft zich onvoldoende ingespannen om zich ervan te overtuigen dat klager tengevolge van de transacties niet ten onrechte buiten spel kwam te staan. In zoverre acht het hof de klacht gegrond. Dat – naar achteraf is komen vast te staan – klager er destijds wel van op de hoogte was dat verzoeker niet langer van plan was de eerder met klager gemaakte afspraken gestand te doen, doet aan dit oordeel niet af. Dit gegeven was de notaris destijds immers niet bekend.
Klager stelt dat zijn optierechten zijn gefrustreerd omdat de notaris zijn medewerking heeft verleend aan het tot stand komen van een aantal (onderhandse) akten van overdracht van de aandelen BV X. Het hof is van oordeel dat de notaris had moeten beseffen dat het tegen de achtergrond van mededelingen van de verkoper aan hem gedane verzoek te beoordelen of al dan niet een (optie)recht ten behoeve van klager was overeengekomen, niet een geabstraheerde en zuiver juridische vraag betrof, maar kennelijk een achterliggende reden had. Dit had de notaris ertoe moeten brengen nadere informatie van partijen te verkrijgen waaruit zou blijken of klager geen te respecteren belang had dan wel of hij nog wel enig belang had waarvoor een oplossing diende te worden gezocht. De notaris heeft terecht aangevoerd dat hij zich niet rechtstreeks tot klager had kunnen wenden omdat dat in strijd met zijn ambtsgeheim zou hebben opgeleverd, maar hij had wel aan de verkoper kunnen vragen hem een brief te tonen waaruit zou blijken dat de voorgenomen nadere transacties met klager waren besproken, of hij had kunnen voorstellen dat hij namens hen klager zou raadplegen. Het hof is van oordeel dat de notaris zich onvoldoende heeft ingespannen om zich ervan te overtuigen dat klager tengevolge van de transacties niet ten onrechte buiten spel kwam te staan.
9.3.2.258 Vervuilde grond
Hof Amsterdam 16 september 1999, nr. 147/99, PW 21305, WPNR 6403 (2000).
Het hof stelt voorop dat klager, een woningstichting, als professioneel koper kan worden aangemerkt. Het betoog dat klager niet aangemerkt kan worden als een professionele partij snijdt geen hout. Onderdeel van de werkzaamheden van een woningstichting is het aankopen van gronden om daarop nieuwe woningen te laten bouwen. Zij doet dit op professionele wijze. Ingevolge art. 7:10 BW krijgt de koper het risico voor het gekochte op zich vanaf het moment van aflevering, behoudens andersluidend beding. In het onderhavige geval gaat het om een stuk grond, waarbij partijen tevoren op de hoogte waren van mogelijke vervuiling. Nu in de akte geen andersluidend beding is gemaakt tussen partijen is na het transport het risico van vervuiling overgegaan op klager. Klager heeft door haar handelwijze welbewust het risico op zich genomen dat de grond vervuild zou kunnen zijn. Niet is komen vast te staan dat de notaris klager onvoldoende heeft voorgelicht. Daarnaast is het niet aannemelijk dat klager, gezien het feit dat zij een professionele partij is, de mogelijkheid van vervuiling niet uitdrukkelijk heeft onderkend en aanvaard heeft. Het is verder aannemelijk dat zij tevens de mogelijkheid heeft aanvaard dat de akte vatbaar was voor interpretatieverschillen. Een notaris dient op zorgvuldige wijze de tekst in een akte te formuleren naar de wens van partijen. Garanties dat een akte niet tot uitlegverschillen leidt, kan hij echter niet geven.
9.3.2.259 Hoger beroep
Hof Amsterdam 4 november 1999 nr. 569/98.
De stelling van de notaris dat klager door het instellen van hoger beroep tegen de beslissing van de Kamer misbruik maakt van het procesrecht, vindt geen steun in het recht, nu klager belang heeft bij het instellen van zijn hoger beroep. De eerdere procedure tussen partijen bij het scheidsgerecht van de KNB vormt geen belemmering nu de inhoud van die procedure betrekking had op de declaratie die de notaris aan klager had verzonden en in deze procedure de eventuele partijdige houding van de notaris centraal staat.
Jaar 2000
9.3.2.260 Contact met cliënt
Hof Amsterdam 13 januari 2000, nr. 327/99, PW 21267, WPNR 6446 (2001).
In het algemeen staat het een ieder vrij rechtsmaatregelen te nemen indien een vordering niet voldaan wordt en de schuldenaar in gebreke is gesteld. De wijze waarop de tegenpartij in het geding dient te worden betrokken, volgt uit het bepaalde in de art. 1 Rv. Deze aldaar beschreven weg dient ook gevolgd te worden indien de debiteur onwetende is van de door de schuldeiser concreet genomen rechtsmaatregelen. In deze zaak had het echter op de weg van de notaris gelegen cliënt niet onkundig te laten van zijn opdracht aan het incassobureau om over te gaan tot het nemen van rechtsmaatregelen. In deze zaak bestond namelijk tussen cliënt en de notaris zowel een zakelijke als een vriendschappelijke relatie en tussen partijen hebben zowel zakelijk als privé verscheidene transacties plaatsgevonden. Daarnaast is van belang dat kort voor de incasso-opdracht contacten tussen cliënt en de notaris hebben plaatsgevonden en dat de notaris op de hoogte was van de werkelijke verblijfplaats van cliënt. Het had derhalve op de weg van de notaris gelegen cliënt te informeren omtrent zijn voornemen in concreto rechtsmaatregelen te nemen. Door dat na te laten heeft de notaris gehandeld in strijd met hetgeen een behoorlijk handelend notaris betaamt.
9.3.2.261 Passiviteit notaris, toetsen koopovereenkomst
Hof Amsterdam 13 januari 2000, nr. 407/99, WPNR 6446 (2001).
In deze zaak gaat het om de vraag of de notaris had kunnen volstaan met een marginale toetsing van de reeds tussen partijen gesloten koop- en verkoopovereenkomst van de woning van klager. Hierbij is van belang dat partijen deze overeenkomst bewust gesloten hebben. Klager had weliswaar het oogmerk zijn wederpartij verzorgd achter te laten in geval van overlijden, echter is niet komen vast te staan dat hij dit oogmerk aan de notaris heeft medegedeeld. De notaris kreeg te maken met 2 personen die weliswaar een affectieve relatie onderhielden maar die allebei een zakelijke achtergrond bezaten. Het hof acht het derhalve niet onbegrijpelijk dat de notaris de verkoopovereenkomst marginaal getoetst heeft. Gezien de in de transportakte opgenomen wijziging met betrekking tot een op het registergoed rustende (nieuwe) huurovereenkomst tussen partijen en de niet gewijzigde verkoopprijs, had de notaris echter diepgaander vragen dienen te stellen. Hij heeft zich in deze te lijdelijk opgesteld.
9.3.2.262 Informatieplicht notaris
Hof Amsterdam 3 februari 2000, nr. 326/99, WPNR 6446 (2001).
Het hof is van oordeel dat de notaris zijn informatieplicht verwart met zijn adviesfunctie. Met betrekking tot het laatste is het hof van oordeel dat de notaris zich neutraal dient op te stellen. Cliënt verzocht de notaris om algemene informatie te verstrekken omtrent de rechten en plichten van een bloot eigenaar en een vruchtgebruiker. Hij had cliënt op dit punt dienen te informeren, daarbij in het oog houdende dat de notaris een situatie, waarin hij als partijadviseur voor cliënt zou optreden, dient te vermijden. Het vorenstaande geldt te meer nu de notaris in een gesprek met de andere partij wel algemene informatie heeft verstrekt omtrent het beheer van vermogen belast met vruchtgebruik in het Nederlandse recht. Het hof gaat er derhalve van uit dat in voornoemd gesprek ook de rechten en plichten van de bloot eigenaar en vruchtgebruiker aan de orde zijn geweest. Zo dient het ook mogelijk te zijn voor een notaris om met verschillende partijen afzonderlijk een gesprek te voeren en daarbij tevens algemene informatie te verschaffen.
9.3.2.263 Hoger beroep ontvankelijkheid algemeen, klacht procedure, onderzoeksplicht
Hof Amsterdam 3 februari 2000, nr. 410/99, PW 21232, WPNR 6405 (2000).
Reeds gezien de relatie tussen cliënt en makelaar komt het hof tot de oordeel dat klager ontvangen kan worden in zijn hoger beroep. Klager is als makelaar opgetreden voor de verkoper en zijn positie als makelaar is door het geschil met de notaris in het geding gekomen.
De secretaris van de Kamer had de notaris onverwijld dienen te informeren omtrent de door klager ingediende klacht en het daaropvolgend telefoongesprek waarin klager heeft aangegeven eerst de weg van bemiddeling te willen bewandelen. Het hof ziet echter niet in dat de notaris door deze gang van zaken geschaad is in zijn belangen. Het staat immers een klager in het algemeen vrij te allen tijde een klacht in te dienen. De huidige gang van zaken kan vergeleken worden met de situatie dat klager zijn klacht na het bewuste transport had ingediend, om reden dat klager geen vrede kon hebben met de ontstane situatie. Ook in die situatie had de notaris niet eerder vernomen van het voornemen van klager een klacht in te dienen. Het argument van de notaris dat hij zich, indien hij direct op de hoogte was geweest van de ingediende klacht, anders had opgesteld, snijdt in dezen geen hout. Zodra duidelijk was voor de secretaris van de Kamer dat klager zijn klacht wenste te handhaven, heeft de secretaris van de Kamer onverwijld alsnog een kopie van het klaagschrift aan de notaris verzonden zodat deze zich kon verweren. Het voorgaande neemt echter niet weg dat de handelwijze van de secretaris van de Kamer ongelukkig kan worden genoemd.
De notaris heeft naar aanleiding van een tweetal tegenstrijdige bepalingen in de tussen partijen gesloten koopovereenkomst, de makelaars van beide partijen hieromtrent vragen gesteld. Niet is komen vast te staat dat de makelaars hierop eenduidig en ondubbelzinnig aan de notaris hebben geantwoord dat zij een waarde van nihil aan de roerende zaken wensten toe te kennen. De notaris heeft in dezen een eigen verantwoordelijkheid en op grond van de KNB-beroepsregel betreffende de ‘Verplichte vermelding koop roerende zaken en bijbehorende koopsom in akte levering’ diende hij de koopsom marginaal te toetsen en hieromtrent vragen te stellen. Indien de notaris zulks niet had gedaan, zou hij in beginsel tuchtrechtelijk laakbaar hebben gehandeld.
9.3.2.264 Declaratie marginale toetsing, hoger beroep ontvankelijkheid algemeen
Hof Amsterdam 3 februari 2000, nr. 631/99, WPNR 6446 (2001).
Met de Kamer is het hof van oordeel dat het hof enkel een oordeel kan geven over de vraag of het geval zich voordoet dat de notaris, gelet op alle omstandigheden, in redelijkheid tot een declaratie van de gegeven omvang heeft kunnen komen.
Met de invoering per 1 oktober 1999 van de WNA (Stb. 1999, 190) dient de ontvankelijkheid van het hoger beroep te worden beoordeeld naar de regels van laatstgenoemde wet, die op dit punt inhoudelijk niet afwijken van hetgeen tot laatstgenoemde datum gold. Gelet op het bepaalde in art. 99-10 WNA staat geen rechtsmiddel open tegen een beslissing tot ongegrondverklaring van het verzet. De Kamer heeft het verzet van klager gegrond verklaard, zodat uit dien hoofde geen grond aanwezig is om tot niet ontvankelijkheid te concluderen. De ongegrondverklaring van de klacht zelve doet hieraan niet af. Tegen de beslissing van de Kamer tot ongegrondverklaring van zijn klacht, kan klager derhalve in zijn hoger beroep ontvangen worden op grond van het bepaalde in art. 107 Wna.
9.3.2.265 Bouwproject, conflicterende verplichtingen notaris, geheimhouding, informatieplicht, ontbinding projectovereenkomst
Hof Amsterdam 3 februari 2000, nr. 634/99, WPNR 6406 (2000).
In deze zaak gaat het om de vraag of de notaris voorafgaand aan de ondertekening van de tussen partijen gesloten koopovereenkomst had mogen zwijgen over het feit dat de onderliggende overeenkomst tussen de juridische en de economische eigenaar – al dan niet onder opschortende voorwaarde – was ontbonden. De notaris voert aan dat hoewel in deze zaak een zekere spanning bestond tussen zijn geheimhoudingsplicht en het op zich honorabele belang van klager zoveel mogelijk te weten over de achtergronden en perspectieven van zijn contractspartner (de economische eigenaar) en het bouwproject, in casu voor de notaris echter geen afwegingsmogelijkheid bestond tussen zijn geheimhoudingsplicht en zijn informatieplicht. Dit verweer van de notaris gaat niet op. Het door de notaris geschetste dilemma bestond in casu naar het oordeel van het hof niet. De notaris diende na de ontbindingsverklaring van de juridische eigenaar met deze contact op te nemen en hem in overweging te geven over te gaan tot het inlichten van klager omtrent de (gevolgen van) de ontbindingsverklaring van de juridische eigenaar bij gebreke waarvan hij, notaris, genoopt zou zijn zich terug te trekken als projectnotaris. De overweging dat een dergelijk terugtrekken een negatief effect op het gehele project zou hebben, doet, al aannemende dat dit gevolg zou intreden, aan het voorgaande niet af.
9.3.2.266 Akte (gegevens in -)
Hof Amsterdam 3 februari 2000 nr. 635/99.
Het zonder overleg en toestemming toevoegen van niet in het testament voorkomende bepalingen aan de akte van berusting is ongeoorloofd.
9.3.2.267 Depot terugbetalen
Hof Amsterdam 3 februari 2000, nr. 636/99, WPNR 6413 (2000).
Met betrekking tot een deel van de onder de notaris gestorte koopsom bestond een geschil tussen klager/verkoper en koper. Daar de standpunten van partijen met betrekking tot het door koper gelegde conservatoir derdenbeslag niet overeenkwamen, kon de notaris niet anders handelen dan hij in casu heeft gedaan. De voor het transport gemaakte depotafspraak bevestigt het verweer van de notaris dat hij zich in een conflictsituatie bevond en dat voor hem niet duidelijk was of behoefde te zijn welke partij gerechtigd was ten aanzien van de onder hem berustende koopsom. De notaris heeft in casu niet onjuist gehandeld door zich te beroepen op zijn opschortingsrecht totdat over de gerechtigdheid van de koopsom door middel van een rechtelijke uitspraak duidelijkheid was verkregen. De notaris heeft de koper niet medegedeeld dat het beslag onjuist was gelegd, doch slechts dat door klager de rechtsgeldigheid van het beslag werd betwist en dat hij tot uitbetaling aan klager van de onder hem gestorte koopsom zou overgaan indien het beslag nietig zou blijken te zijn. Deze handelwijze van de notaris is niet laakbaar. De omstandigheid dat de koper in de mededeling van de notaris aanleiding heeft gezien een 2e beslag te leggen onder de notaris, is een omstandigheid is die de notaris niet kan worden toegerekend.
9.3.2.268 Koop met geschonken geld, taakopvatting, verhuur aan schenker
Hof Amsterdam 3 februari 2000, nr. 723/99, WPNR 6411 (2000).
Ondanks het feit dat partijen al een overeenkomst hadden gesloten, welke overeenkomst de notaris enkel door partijen werd gedicteerd, de goedkeuring van derden – een fiscalist en een medewerker van de bank – aan de overeenkomst en de omstandigheid dat de notaris pas in een laat stadium bij de overeenkomst werd betrokken teneinde de akte van koop en verkoop van de door X te kopen woning te passeren en de door de notaris op schrift te stellen onderhandse huurovereenkomst, had de notaris ervoor zorg dienen te dragen dat een belangrijk onderdeel van de overeenkomst – te weten de huurovereenkomst – vóór of gelijktijdig met de transportakte van de woning zou zijn getekend. Voor de notaris was het duidelijk of had het duidelijk dienen te zijn dat de door partijen gewenste huurovereenkomst onderdeel uitmaakte van een veelomvattende overeenkomst tussen partijen waarbij X een woning (met grotendeels door klager geschonken gelden) zou kopen en deze ter beschikking zou stellen aan klager. Klager zou de betreffende woning vervolgens van X huren.
Ook indien de notaris een dienst kosteloos ter beschikking van partijen stelt, mag van hem verwacht worden dat het niveau van deze dienst voldoet aan de daarvoor geldende normen.
9.3.2.269 Hoger beroep incidenteel, hoger beroep procesorde, rechercheplicht, tuchtrecht procesorde
Hof Amsterdam 2 maart 2000, nr. 639/99, WPNR 6446 (2001).
Zowel de WNA 1842 als de WNA voorzien weliswaar niet met zoveel woorden in de mogelijkheid van een incidenteel appèl, maar – zoals het hof reeds eerder en in vaste jurisprudentie heeft geoordeeld – die mogelijkheid waarin krachtens wetgeving of jurisprudentie voor het merendeel van civiele gedingen is voorzien, strookt met een goede procesorde in zaken van hoger beroep op de voet van art. 50f WNA 1842 en het inhoudelijk gelijkluidende art. 107 Wna.
Het gegeven dat zowel de WNA 1842 als de WNA geen verplichte procureurstelling kent, laat echter naar het oordeel van het hof onverlet dat een advocaat als gemachtigde kan optreden voor één der partijen.
Het behoort juist tot de taak van de notaris om te controleren hoeveel stemmen klager mocht uitbrengen in de algemene ledenvergadering van de vereniging. De notaris dient immers vast te stellen of de algemene ledenvergadering van de vereniging een geldig besluit heeft genomen.
e zitting van de Kamer is openbaar. Het stond de Kamer vrij, de ter zitting verschenen kandidaat-notaris om een nadere toelichting te verzoeken omtrent de gebeurtenissen in deze zaak nu de kandidaat het dossier in deze zaak feitelijk heeft behandeld. Hierbij is niet vereist dat de kandidaat onder ede staat. Blijkens het proces-verbaal van de Kamer was hij ter zitting als informant gehoord.
9.3.2.270 Makelaarskosten, passeren akten
Hof Amsterdam 2 maart 2000, nr. 753/99, WPNR 6412 (2000).
Nadat klager aan de notaris duidelijk had gemaakt dat hij de courtagerekening van de makelaar betwistte, had de notaris de leveringsakte dienen te passeren zoals voorzien en had hij de makelaar in kennis dienen te stellen van het standpunt van klager. Klager heeft uit de opstelling van de notaris de indruk kunnen krijgen, dat het door de notaris voorgestelde depot een voorwaarde was voor het doorgaan van het transport. Tussen het een en ander was evenwel geen verband nu de makelaar geen partij was bij de leveringsakte. Het hof acht het begrijpelijk en aanvaardbaar dat de notaris wenste te bemiddelen tussen klager en de makelaar, doch in casu is deze bemiddeling niet op evenwichtige wijze geschied. De notaris had voorts de depotovereenkomst op schrift dienen te stellen opdat rechten en aanspraken van zowel klager als de makelaar vaststonden.
9.3.2.271 Collegiale opstelling
Hof Amsterdam 9 maart 2000, nr. 408/99, WPNR 6446 (2001).
Notaris A stapt uit de maatschap. Zijn vermelding in de telefoongids omvat het kantooradres met telefoonnummer en het privé-adres met telefoonnummer. De voortzettende maat geeft aan het telefoonbedrijf enkel de huidige kantoorsamenstelling op – met als gevolg dat notaris A uit de telefoongids verdwijnt – zonder hem hieromtrent te informeren. Aldus handelt de voortzettende maat tuchtrechtelijk verwijtbaar.
9.3.2.272 Erfdienstbaarhedenonderzoek
Hof Amsterdam 9 maart 2000, nr. 638/99.
De notaris was niet bekend met de ligging van het pad op het aan klager overgedragen perceel. De notaris heeft voorts de gebruikelijke recherche uitgevoerd door de voorgaande akte van aankoop te onderzoeken, welke akte hem geen aanwijzingen heeft opgeleverd voor verdere recherche. De erfdienstbaarheid waar het hier om gaat, is gevestigd nadat de levering plaatsvond zoals opgenomen in de aankomsttitel. Met de Kamer is het hof van oordeel dat op de notaris in dit geval niet de verplichting rust verdergaande recherche te verrichten. Dat zou anders zijn geweest indien de notaris, bij gebreke van een uitdrukkelijke opdracht tot zo’n onderzoek, aanwijzingen zou hebben gehad dat een recherche in de rede zou hebben gelegen. Het hof is eveneens met de Kamer van oordeel dat in deze zaak zulks niet aan de orde was. Aan vorenstaande doet niet af dat het kadaster aan klager op eenvoudige wijze informatie heeft verstrekt waaruit het bestaan van een erfdienstbaarheid bleek, nu dat het gevolg is van de wijze waarop klager het kadaster om inlichtingen heeft verzocht: ‘een onderzoek te verrichten naar erfdienstbaarheden ten laste van perceel A 1000 en ten behoeve van perceel A 1001’.
9.3.2.273 Klacht vereisten
Hof Amsterdam 16 maart 2000, nr. 405/99, PW 21269.
Formeel is de klacht ingediend tegen notariskantoor N [een maatschap – bew.] en wel tegen de leiding van het notariskantoor als direct verantwoordelijken voor de activiteiten van de medewerkers van het kantoor. In feite heeft klager zijn klacht derhalve gericht tot de aan het kantoor verbonden notarissen. De Kamer heeft de klachten, blijkens de aanhef van de beslissing gericht tegen ‘notariskantoor N’, beoordeeld alsof zij gericht zijn tegen de notarissen. Het hof zal derhalve in hoger beroep de klacht van klager aanmerken als zijnde gericht tegen de notarissen.
9.3.2.274 Depot, hoger beroep procesorde
Hof Amsterdam 16 maart 2000, nr. 637/99.
Op de afgesproken datum heeft de levering van het registergoed geen doorgang gevonden omdat de trap was beschadigd als gevolg van het verwijderen van de stoellift. Kort daarop vond alsnog levering plaats met inhouding van een depot van ƒ3000. Het hof is van oordeel dat de notaris in casu gekozen heeft voor een praktische oplossing voor het gerezen probleem. Door aldus te handelen heeft hij voorkomen dat de nalatenschap geconfronteerd zou worden met een mogelijke vordering wegens het niet nakomen van de verplichting tot levering van het registergoed. Het hof is derhalve van oordeel dat de keuze van de notaris voor een depot en de omvang daarvan in deze zaak niet laakbaar is.
De standpunten van klager en notaris over het gebeurde liggen te ver uiteen. Beide lezingen van de feiten zijn naar het oordeel van het hof mogelijk, daar het hof in deze zaak geen feiten of omstandigheden zijn gebleken die ten voordele van de lezing van één der partijen strekken. Klager heeft derhalve in hoger beroep zijn – door de notaris betwiste – stellingen niet kunnen waarmaken, hetgeen op zijn weg had gelegen. Derhalve kan het hoger beroep van klager niet slagen en zal het hof mitsdien diens hoger beroep ongegrond dienen te verklaren.
9.3.2.275 Getuigenbewijs
Hof Amsterdam 16 maart 2000 nr. 954/99, WPNR 6414 (2000).
Aan het door klager gedaan verzoek als deskundige te horen mr. Van Mourik en het verzoek als getuigen te horen X, de notaris en de kandidaat, gaat het hof voorbij. Daarvoor is redengevend dat het aanbod te algemeen is geformuleerd en dat tevens onvoldoende is gespecificeerd op welk feit het aanbod betrekking heeft.
9.3.2.276 Roerend-onroerend
College van Beroep 21 maart 2000, nummer niet bekend, WPNR 6420 (2000).
De professionele eisen van het ambt brengen mee dat een notaris, zeker óók een notaris met een grote onroerend goed praktijk als de notaris, de literatuur en rechtspraak over het onderscheid roerend-onroerend bijhoudt en beheerst. In voorkomende gevallen zal hij een eigen onderzoek ter plaatse moeten instellen en zijn bevindingen toetsen aan het recht en aan de praktijk van de inspectie. In het notariële ambt of beroep is dat betamelijk.
9.3.2.277 Derdengeldenrekening
Kamer ‘s-Hertogenbosch 21 maart 2000, nummer niet bekend, WPNR 6430 (2001).
Notarissen stellen hun derdengeldenrekening ter beschikking aan beleggers om daarop geld te storten voor de aankoop van (Amerikaanse) obligaties en garanderen de terugbetaling van het gestorte geld. De notarissen hebben zich niet gerealiseerd dat door de onderhavige notariële tussenkomst de onpartijdige en onafhankelijke positie van de notarissen werd geschonden. Immers, slechts adviseren en begeleiden is toegestaan. Te dezen hebben de notarissen zich op een terrein begeven dat niet des notaris is. Door hun tussenkomst werd bij potentiële investeerders ten aanzien van het project betrouwbaarheid gewekt; een dergelijk optreden strookt niet met de aard van het notarisambt.
9.3.2.278 Boedelnotaris taak
Hof Amsterdam 6 april 2000, nr. 1026/99.
Klager stelt dat de notaris verscheidene punten niet heeft onderzocht. Hij noemt in dit verband omstandigheden als de verkoop van een huis, de verkoop van een auto, erfenissen die eventueel zijn ontvangen, het bestaan van levensverzekeringen, een verdwenen inboedel en de ontvreemding van aanwezige eigendommen. De notaris heeft dienaangaande gesteld dat het onderzoeken van deze onderwerpen buiten zijn opdracht ligt, omdat dit aangelegenheden betreffen die zich tijdens het leven van de erflater hebben afgespeeld. Het hof deelt deze mening van de notaris. Hij is voor de vaststelling van de omvang van de nalatenschap afhankelijk van de gegevens die hem door de nabestaanden worden verschaft. Recherchewerk als dat welke klager van de notaris verwachtte behoort niet tot de taak van een met de afwikkeling van een nalatenschap belaste notaris.
De notaris heeft aan klager geschreven dat wegens het ontbreken van overeenstemming tussen de erfgenamen de afwikkeling door hem van de nalatenschap geheel stagneert. Omdat verdere werkzaamheden naar zijn mening geen zin meer hebben en de nalatenschap niet kan worden verdeeld, heeft hij besloten zijn werkzaamheden te staken en het dossier te sluiten. Met de notaris is het hof van oordeel dat zijn verdere bemoeienis bij deze stand van zaken weinig zinvol is. De notaris kon dan ook beslissen het dossier te sluiten.
9.3.2.279 Erfdeel
Hof Amsterdam 4 mei 2000, nr. 25/00.
Klager heeft toegelicht dat hij het bedrag van f x,- als erfdeel van zijn overleden moeder op zijn rekening bijgeschreven heeft gekregen. Hij voelt zich echter, in het bijzonder door enige opmerkingen van zijn broer over de besteding van dat geld, niet vrij om daarover te beschikken. Daarom wil hij het geld niet langer op zijn rekening hebben en dat gestort zien op de rekening van zijn broer. Klager stelt zich op het standpunt dat hij het bedrag via de notaris heeft ontvangen en dat dit dan ook via hem weer (terug) gestort behoort te worden. De notaris heeft als reden gegeven voor het niet uitvoeren van de opdracht tot (terug)betaling de omstandigheid dat die (terug)betaling een titel (dat is een juridische grondslag) ontbeert. Uit de akte van verdeling van de nalatenschap bleek hem, dat het bedrag dat klager (terug)gestort wil zien hem rechtens toekomt en dat er geen sprake is van enige overbedeling. Van terugbetaling wegens overbedeling of verschuldigde betaling kan dan ook geen sprake zijn. De overmaking van het bedrag op de rekening van de broer van klager zou wel kunnen ten titel van schenking, maar dat is niet zijn bedoeling, nog afgezien ervan dat die schenking ook door de broer van klager zou moeten worden aanvaard. De notaris heeft op goede gronden zijn medewerking geweigerd. Voor de betaling die klager door tussenkomst van de notaris wil doen is een geldige titel nodig. Nu klager niet uit vrijgevigheid de betaling aan zijn broer wil verrichten was er voor die rechtshandeling geen geldige titel, gegeven de omstandigheid dat het bedrag in kwestie hem ook rechtens toekomt.
9.3.2.280 Volmacht
Hof Amsterdam 11 mei 2000, nr. 1137/99. WPNR 6446 (2001).
De notaris heeft een akte van levering gepasseerd via een door klager afgegeven volmacht. De notaris heeft dat echter gedaan zonder te voldoen aan de voorwaarden die de volmachtgever daaraan heeft verbonden. In de volmacht heeft klager de navolgende tekst opgenomen: ‘Deze machtiging mag niet eerder gebruikt worden nadat een door mij voor goedkeuring getekende afrekeningsnota zal zijn gefaxt voor het passeren van de akte.’ De notaris meende dat de afrekening na het telefoongesprek akkoord was bevonden door klager en hij is overgaan tot het passeren van de akte. De notaris had er echter niet zonder meer van uit mogen gaan dat klager akkoord ging met de afrekening en dat hij derhalve aan de voorwaarde voor het passeren van de akte van levering had voldaan. De notaris had zich in deze zaak, gezien de door klager aan het gebruik van de volmacht verbonden voorwaarde, er van dienen te vergewissen dat klager akkoord ging met de (gewijzigde) nota van afrekening door deze te laten accorderen door klager alvorens over te gaan tot het passeren van de akte van levering. Nu de notaris het voorgaande heeft nagelaten, heeft hij naar het oordeel van het hof tuchtrechtelijk laakbaar gehandeld.
9.3.2.281 Koopsom
Hof Amsterdam 8 juni 2000, nr. 1131/99.
Vanaf het eerste contact tussen de notaris en de koper is er sprake geweest van twijfel aan de juistheid van de hoogte van de koopsom. De klerk van de notaris heeft de koper in dit verband ervoor gewaarschuwd dat de fiscus mogelijk niet met de hoogte van de koopsom akkoord zou gaan. Tussen verkoper/klager en de notaris heeft voorafgaand aan de levering van de kavel geen rechtstreeks contact plaatsgevonden, maar uitsluitend via de koper. Onder deze omstandigheden is het hof van oordeel dat de notaris klager rechtstreeks schriftelijk of anderszins had dienen te benaderen teneinde hem te verzoeken vóór het passeren van de akte van levering contact met de notaris op te nemen, dan wel klager uit te nodigen persoonlijk te compareren bij de te passeren akte van levering.
9.3.2.282 Klacht ontvankelijkheid
Hof Amsterdam 3 augustus 2000, nr. 50/00.
Hoewel wellicht termen aanwezig waren voor het aanvragen van een onderbewindstelling van het vermogen van klager’s zuster, is het hof van oordeel dat niet is gebleken dat die zuster niet in staat is (geweest) haar belangen te behartigen. Van de zijde van de zuster is door klager geen volmacht overgelegd in deze procedure om haar belangen te behartigen. Voorts is niet gebleken dat klager overigens een zelfstandig belang had bij zijn klachten . Het hof komt mitsdien tot het oordeel dat klager geen belang heeft bij de onderhavige tuchtprocedure en zal derhalve, anders dan de Kamer, klager niet-ontvankelijk verklaren.
9.3.2.283 Hoger beroep ontvankelijkheid algemeen
Hof Amsterdam 21 september 2000, nr. 132/00 (tussenbeslissing).
Het staat een rechtzoekende vrij om een voor een rechterlijke instantie bestemd verzoekschrift te adresseren aan het algemeen bekende postbusnummer van die instantie. Doet hij dat, dan is de indiening van het verzoekschrift voltooid op het moment waarop de postzending in de desbetreffende postbus is gekomen dan wel ten postkantore waar deze wordt aangehouden op een daarmee gelijk te stellen wijze wordt bewaard (vgl. HR 10 juni 1994, NJ 1995,284). Uit het hiervoor overwogene volgt dat van belang is op welk moment het verzoekschrift is ingekomen in de postbus van het hof.
9.3.2.284 Meerdere functies notaris
Hof Amsterdam 19 oktober 2000, nr. 133/00, PW 21306.
Als uitgangspunt geldt dat indien een notaris tijdens de afwikkeling van een nalatenschap de stap maakt van boedelnotaris naar individuele belangenbehartiger van een of meer (maar niet alle) erfgenamen, hij vervolgens het moment van rolwisseling uitdrukkelijk aan partijen kenbaar maakt.
9.3.2.285 Benoeming tot notaris, tuchtrecht omvang
Hof Amsterdam 23 november 2000, nr. 407/00, PW 21338.
Bij de inwerkingtreding van de WNA is de procedure voor de benoeming tot notaris ingrijpend gewijzigd. Blijkens de art. 6 Wna, in samenhang bezien, vindt benoeming niet plaats indien over het door de kandidaat-notaris ingediende ondernemingsplan geen gunstig advies is uitgebracht door de Commissie van deskundigen. Deze commissie is bevoegd in verband met haar onderzoek inlichtingen in te winnen bij de KNB en het BFT. In het onderhavige geval is de kandidaat er in zijn ondernemingsplan van uitgegaan dat hij zou worden aangewezen om het in art. 15 Wna genoemde protocol en de overige notariële bescheiden (verder: protocol) van zijn defungerende werkgever over te nemen, zonder daarover tevoren overleg met hem te hebben gehad. Toen een en ander bekend werd is de kandidaat door de notaris (voorlopig) op non-actief gesteld en vervolgens ontslagen. Voorop staat dat de WNA het eenieder, die voldoet aan de in art. 6 Wna genoemde vereisten, toestaat om te verzoeken tot notaris benoemd te worden. In zoverre valt de kandidaat ook niets te verwijten. Partijen zijn het hierover ook eens. Dat de kandidaat over het verzoek tot benoeming tevoren niets aan zijn werkgever heeft medegedeeld moge wellicht collegiaal onwenselijk zijn, doch is op zichzelf niet laakbaar. Zulks geldt temeer nu de WNA blijkens haar wetsgeschiedenis beoogt een vrijere vestiging van notarissen mogelijk te maken. De kandidaat had echter het telegram waarmee hij het indienen van het ondernemingsplan aan de notaris heeft medegedeeld, beter in andere bewoordingen kunnen stellen daar hij er rekening mee had moeten houden dat een eventuele benoeming van hem mogelijk grote gevolgen zou hebben voor het voortbestaan van het in associatief verband gedreven notariskantoor. De onmiddellijke reactie van de notaris op de mededeling van de kandidaat – (voorlopig) op non-actief stelling gevolgd door ontslag – betaamde, naar het oordeel van het hof, de notaris niet. De enkele mededeling van de kandidaat vormt op zichzelf onvoldoende grond voor de op non-actiefstelling nu de kandidaat immers al vele jaren naar tevredenheid van de notaris werkzaam was op het kantoor. De notaris heeft ook meermalen positief geadviseerd met betrekking tot andere sollicitaties van de kandidaat naar het ambt van notaris. De enkele opmerking van de zijde van de notaris dat juist omtrent de wijze waarop het kantoor diende te worden geleid alsmede de toe te passen werkwijze onoverbrugbare verschillen van inzicht bestonden tussen de kandidaat en hem, rechtvaardigt de op non-actiefstelling evenmin. In deze zaak had het meer in de reden gelegen dat de notaris na de bekendwording van de indiening van het ondernemingsplan door de kandidaat en na kennisneming van de te dezen van belang zijnde implicaties van de inwerkingtreding van de WNA en voorts na eventueel, gezien het bepaalde in art. 15 Wna, overleg met de voorzitter van de Kamer van Toezicht over de te zijner tijd te regelen overname van het protocol van de te defungeren notaris, weloverwogen een standpunt met betrekking tot de – begrijpelijke – wens van de kandidaat om tot notaris benoemd te worden, had ingenomen. Dat is echter niet gebeurd. Door de onmiddellijke op non-actiefstelling van de kandidaat heeft de notaris onvoldoende rekening gehouden met diens belangen, mede in aanmerking nemend het wettelijke uitgangspunt van vrije notariële vestiging, en heeft hij de positie van de kandidaat als sollicitant ernstig geschaad. Bovendien heeft de notaris met zijn handelen jegens de kandidaat de schijn gewekt dat de overname van het protocol door de notaris zelf zou kunnen worden geregeld. Zodanige schijn verdraagt zich evenwel niet met art. 15 Wna, waarin is bepaald dat de Minister van Justitie, de Kamer van Toezicht gehoord, de notaris aanwijst die het protocol van de defungerende notaris overneemt.
Alvorens het hof aan de beoordeling van het gestelde handelen en nalaten van de notaris kan toekomen, dient het eerst de vraag te beantwoorden of het hier om een aspect van het notarisambt gaat dat is onderworpen aan tuchtrechtelijk toezicht dan wel, zoals de notaris stelt, of het een zuiver arbeidsrechtelijk conflict betreft. In deze zaak gaat het om de reactie van de notaris op de indiening door de kandidaat-notaris van een ondernemingsplan zoals bedoeld in art. 7 Wna, met het oog op een benoeming tot notaris. Nu zowel de kandidaat als de notaris ervan uitgingen dat dit verzoek tevens de ‘opvolging’ van de notaris betrof en mitsdien het notarieel functioneren van beide partijen rechtstreeks aanging, gaat het naar het oordeel van het hof in deze zaak om handelen dat aan het oordeel van de tuchtrechter is onderworpen en kan dit handelen worden getoetst aan de in art. 98 Wna omschreven norm.
9.3.2.286 Hoger beroep ontvankelijkheid onvolledig beroepschrift
Hof Amsterdam 23 november 2000, nr. 440/00.
Uitgangspunt is dat op notariële tuchtzaken het bepaalde in art. 107 Wna van toepassing is. Het hof dient derhalve in hoger beroep de zaak in volle omvang te behandelen, ongeacht of het tegen die beslissing ingestelde hoger beroepschrift de gronden bevat waarop het berust. Het door klager op 8 mei 2000 ter griffie ingediende verzoekschrift voldoet aan de wettelijke eisen. De op het hof rustende verplichting tot behandeling in volle omvang laat – nadat het hoger beroep is ingesteld – onverlet de mogelijkheid tot het aanvoeren van gronden in hoger beroep. Op grond van het voorgaande dient het beroep met betrekking tot de niet-ontvankelijkheid te worden afgewezen.
Jaar 2001
9.3.2.287 Overgangsrecht WNA, volmacht ontoereikend
Hof Amsterdam 25 januari 2001, nr. 348/00.
De feiten waarover geklaagd wordt, zijn door de notaris begaan onder de werking van de WNA van 9 juli 1842, Stb. 1842, 20. Per 1 oktober 1999 is deze wet vervangen door de WNA van 3 april 1999, Stb. 1999, 190. Elk van genoemde wetten heeft haar eigen pakket maatregelen voor het geval een klacht tegen een notaris wordt gegrond bevonden. Mede gelet op de aard van de in het notariële tuchtrecht op te leggen maatregelen, mag naar het oordeel van het hof de invoering van laatstgenoemde wet er niet toe leiden dat – bij een gegrond bevinden van de klacht – aan de notaris een maatregel wordt opgelegd, die zwaarder is dan een maatregel die zou zijn opgelegd overeenkomstig de eerstgenoemde wet. Dit oordeel vindt bevestiging in de opvatting van de regering (Eerste Kamer, vergaderjaar 1997-1998, 23706, nr. 331b, p. 16) dat uit algemene beginselen van overgangsrecht reeds voortvloeit dat in lopende procedures steeds het oude recht blijft gelden. Het hof acht de geconstateerde onzorgvuldigheden dusdanig ernstig dat het hof ter zake daarvan onder de huidige wet aan de notaris de maatregel van schorsing in de uitvoering van het ambt als bedoeld in art. 103 Wna zou opleggen. Op grond van de WNA 1842 zou het hof de notaris echter de maatregel van berisping met waarschuwing als bedoeld in art. 50c-b WNA 1842 hebben opgelegd. Aangezien de notaris onder de WNA een zwaardere maatregel opgelegd zou worden dan onder de WNA 1842, is het hof derhalve van oordeel dat in beginsel de notaris de maatregel opgelegd zou dienen te worden van berisping met waarschuwing, dat indien andermaal door hem een der thans in art. 98 Wna bedoelde handelingen of verzuimen worden gepleegd, een voordracht tot afzetting in overweging zal worden genomen. Het hof zal echter volstaan met het opleggen van de maatregel van berisping nu met de invoering van laatstgenoemde wet, de mogelijkheid van een voordracht tot afzetting is komen te vervallen en het hof derhalve op grond van het met ingang van 1 oktober 1999 geldende recht, bij waarschuwing deze mogelijkheid niet meer in het vooruitzicht kan stellen.
De notaris heeft gehandeld op basis van een minst genomen kwestieuze volmacht. Hij heeft voorts de akte van 1998 gepasseerd terwijl hij de omvang van de volmacht onvoldoende heeft gecontroleerd. Ten gevolge van een en ander werd in de akte vermeld dat klager aansprakelijk is voor een schuld van een derde, althans dat de hypotheeknemer zich voor wat betreft deze schuld kon verhalen op het door klager verhypothekeerde pand. Voorts heeft de notaris voorafgaand aan het passeren van de akte van 1998 geen contact opgenomen met klager terwijl hij ten gevolge van de in geding zijnde volmacht partij werd bij eerder genoemde akte. Voorgaande omstandigheden tezamen met de omstandigheid dat de notaris eveneens geweigerd heeft na het passeren van genoemde akte een afschrift te zenden aan klager, zodat hij niet in de gelegenheid was kennis te nemen van de inhoud van deze akte, brengt het hof tot het oordeel dat de notaris in deze zaak tuchtrechtelijk uiterst laakbaar heeft gehandeld. Het betoog van de notaris dat de hypotheeknemer niet wenste dat klager werd geconfronteerd omtrent voornoemde akte, is naar het oordeel van het hof bepaald onvoldoende en doet aan het vorenstaande niet af.
9.3.2.288 Volmacht
Hof Amsterdam 1 maart 2001, nr. 499/00.
Uitgangspunt is, dat indien een notaris afwijkt van de volmacht die hem is verleend, de volmachtgever hiermee dient in te stemmen. De notaris dient derhalve te allen tijde te kunnen staven dat hij contact opgenomen heeft met klager (als volmachtgever) en dat deze er inderdaad mee instemt dat de notaris zal afwijken van de tekst van de volmacht. In deze zaak is de notaris uitsluitend afgegaan op informatie die hem van de zijde van de kopers werd verstrekt. Het voorgaande geldt met name met betrekking tot het door kopers verstrekte telefoonnummer dat de notaris heeft gebruikt om contact te zoeken met klager. Dit telefoonnummer was bij de notaris niet eerder bekend. De notaris stelt hij een persoon heeft gesproken die zichzelf klager noemde en dat deze persoon instemde met de splitsing van de koopprijs in een deel voor de over te nemen roerende zaken, doch de notaris kan niet bewijzen dat dit inderdaad klager was. Het hof verklaart de klacht derhalve gegrond.
9.3.2.289 Belgisch recht, dossier overdragen
Hof Amsterdam 15 maart 2001, nr. 404/00.
Met betrekking tot de aangifte voor het recht van successie in België oordeelt het hof als volgt. Uit de stukken van het geding blijkt dat de aangifte voor het recht van successie in België niet voldeed aan de eisen die daaraan door de Belgische belastingdienst worden gesteld. Op grond van het voorgaande is het hof met de Kamer van oordeel dat hoewel de notaris zich wellicht niet heeft gepresenteerd als de expert op het gebied van het Belgische (successie) recht, dit echter niet weg neemt dat hij de aangiftes voor het successierecht in België heeft verzorgd. Daarmee heeft hij in ieder geval de indruk gewekt dat hij kennis van het Belgische recht heeft en wordt hij geacht (mede) de verdere fiscale behandeling van met name de Belgische aangiftes voor zijn verantwoordelijkheid te hebben genomen. Zulks geldt te meer nu de notaris deel uitmaakt(e) van een kantoor dat (eveneens) de indruk heeft gewekt dat het behandelen van vraagstukken naar Belgisch recht tot de meerwaarde van het kantoor kan worden gerekend. In dat verband wijst het hof nog op Regel 32 van de ten tijde van het verweten handelen geldende Ereregelen van de KNB, waarin was vastgelegd dat in geval een notaris betrokken is bij rechtshandelingen waarbij (aspecten van) vreemd recht toegepast dient/dienen te worden, hij al dan niet met inschakeling van een ter plaatse erkende deskundige van dat recht moet onderzoeken welke vereisten dat recht aan die rechtshandelingen stelt. De klacht is derhalve gegrond.
Uitgangspunt is, dat indien een notaris een dossier overdraagt aan een collega, deze eerstgenoemde notaris verantwoordelijk blijft voor de behandeling van het dossier, tenzij hij uitdrukkelijk aan alle partijen kenbaar maakt dat hij zich terugtrekt en dat alle partijen hiermee instemmen of indien de collega op goede gronden kan veronderstellen dat hij de instemming van partijen heeft.
9.3.2.290 Conflicterende verplichtingen notaris, dienst weigeren, doorverkoop met prijsverschil, geheimhouding
Hof Amsterdam 5 april 2001, nr. 917/00.
Klager heeft aan Vastgoed BV een erfpachtsrecht met opstallen verkocht. Vervolgens heeft Vastgoed BV hetzelfde erfpachtsrecht verkocht aan International BV. Het hof stelt voorop dat hier feitelijk sprake is van twee op zichzelf staande transacties waarbij de levering van het erfpachtsrecht met opstallen in dit geval tweemaal op dezelfde dag en ten overstaan van dezeIfde notaris heeft plaatsgevonden. Het standpunt van de notaris dat het hem niet vrij staat aan derden, die geen partij zijn bij een overeenkomst – in casu de doorverkoop aan International BV – over de inhoud daarvan mededelingen te doen, is naar het oordeel van het hof juist. De notaris heeft eveneens een zorgplicht die onder meer daarin bestaat dat hij partijen niet het slachtoffer laat worden van ontoelaatbare praktijken. Het hof is van oordeel dat indien één der partijen bij een overeenkomst mogelijk slachtoffer zou worden van ontoelaatbare praktijken de zorgplicht van een notaris of kandidaat-notaris er toe dient te leiden dat deze diens ministerie weigert. Het doorbreken van de geheimhoudingsverplichting is naar het oordeel van het hof in dergelijke gevallen niet de geëigende weg nu daarmee de belangen van derden mogelijk geschaad worden terwijl indien de notaris of kandidaat-notaris diens ministerie weigert, zulks niet het geval is.
9.3.2.291 Verklaring van erfrecht
Hof Amsterdam 19 april 2001, nr. 656/00, WPNR 6457 (2001).
De door een notaris af te geven verklaring van erfrecht vervult in het maatschappelijk verkeer een belangrijke rol. Immers ofschoon de verklaring van erfrecht geen dwingende bewijskracht heeft ten aanzien van de vraag wie als erfgenaam moet worden aangemerkt geeft deze wel aan erfgenamen en/of de executeurs-testamentair toegang tot de in Nederland gelegen boedelbestanddelen van de nalatenschap. Tevens bewerkstelligt een zodanige verklaring dat een derde die daarop afgaat te dien aanzien als te goeder trouw geldt. Een verklaring van erfrecht wordt door een notaris afgegeven aan iedere belanghebbende die daarom verzoekt. Dit brengt mee dat iedere notaris een verklaring van erfrecht moet kunnen afgeven voor ongeacht welke nalatenschap. Een verklaring van erfrecht behoort dan ook te worden gebaseerd op feitelijke gegevens die ook voor tenminste andere notarissen kenbaar en controleerbaar zijn. Niet juist is dat een notaris in een verklaring van erfrecht zijn slotsom ten aanzien van de vraag wie als erfgenaam moet worden aangemerkt, baseert op feitelijke gegevens die voor deze conclusie onontbeerlijk maar voor andere notarissen niet kenbaar zijn. In casu had de notaris zich mede gebaseerd op informatie die onder zijn geheimhoudingsverplichting valt.
9.3.2.292 Hoger beroep ontvankelijkheid bij verzet
Hof Amsterdam 19 april 2001, nr. 834/00.
In het algemeen staat – op grond van het bepaalde in art. 99-6 en -10 WNA – tegen een met redenen omklede beslissing van de Kamer, tot ongegrondverklaring van het verzet van een klager tegen de beslissing van de voorzitter van de Kamer inhoudende dat de klacht van klager kennelijk niet ontvankelijk is dan wel dat de klacht kennelijk ongegrond is of dat de klacht van onvoldoende gewicht is, geen rechtsmiddel open. Het door een klager tegen die beslissing van de Kamer ingestelde hoger beroep is dan niet ontvankelijk. In de onderhavige zaak heeft de Kamer echter geoordeeld dat het verzet van klager niet ontvankelijk is. Op grond van het bepaalde in art. 107 Wna staat hoger beroep bij dit hof derhalve wel open. Het hoger beroep is dan ontvankelijk.
9.3.2.293 Verzet
Hof Amsterdam 17 mei 2001, nr. 820/00.
Art. 99-9 WNA luidt als volgt: ‘Is de kamer van toezicht van oordeel dat de klacht kennelijk niet-ontvankelijk, kennelijk ongegrond of van onvoldoende gewicht is, dan kan zij zonder nader onderzoek het verzet ongegrond verklaren, echter niet dan na de klager die daarom vroeg in de gelegenheid te hebben gesteld te worden gehoord.’ Voornoemde bepaling geeft de Kamer naar het oordeel van het hof een discretionaire bevoegdheid om het verzet ongegrond te verklaren zonder nader onderzoek. In zoverre biedt laatstgenoemde bepaling de mogelijkheid om van art. 101-1 WNA af te wijken. Voorwaarde is echter dat een klager die daarom heeft verzocht in ieder geval in de gelegenheid wordt gesteld om te worden gehoord. Het voorgaande laat naar het oordeel van het hof voorts de mogelijkheid onverlet dat de Kamer het verzet op andere wijze behandelt door ook de notaris in de gelegenheid te stellen te worden gehoord. Op grond van het voorgaande komt het hof tot het oordeel dat in casu sprake is van een beslissing als bedoeld in art. 99-10 WNA en dat het rechtsmiddel van hoger beroep voor K derhalve niet open staat.
9.3.2.294 Boedelbehandeling, klacht ontvankelijkheid
Hof Amsterdam 31 mei 2001, nr. 966/00.
Als uitgangspunt bij de afwikkeling van nalatenschappen heeft te gelden dat op de notaris een inspanningsverbintenis rust en niet een resultaatsverbintenis, omdat in dergelijke zaken de notaris door de erfgenamen in staat dient te worden gesteld zijn werkzaamheden, waaronder bevorderen van een taxatie van een enig goed, te kunnen uitoefenen. Erfgenamen dienen, om afwikkeling van de nalatenschap te bereiken, hiertoe hun medewerking te verlenen, van welke medewerking de notaris afhankelijk is.
e echtgenote van klager heeft in deze zaak geen rechtens te respecteren onafhankelijk belang om naast klager als klaagster te worden ontvangen. Zij is derhalve niet-ontvankelijk in haar klacht en zal verder niet als klaagster worden aangemerkt.
9.3.2.295 Declaratie hoogte, hoger beroep
Hof Amsterdam 14 juni 2001, nr. 1027/00.
Het hof is van oordeel dat ingevolge art. 55-2 WNA een geschil over de hoogte van declaraties door de meest gerede partij aan de voorzitter van het bestuur van de ring van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie kan worden voorgelegd. De ringvoorzitter toetst volledig. Tegen de beslissing van de ringvoorzitter staat beroep open bij de rechtbank en hoger beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Het hof kan een dergelijk geschil slechts marginaal toetsen. Het hof komt na marginale toetsing tot het oordeel dat geen feiten of omstandigheden zijn gebleken die tot het oordeel nopen dat de notaris in redelijkheid niet tot zijn declaraties had kunnen komen.
De notaris heeft de vraag opgeworpen wat de strekking en reikwijdte is van art. 107-4 WNA. In zijn appelschrift heeft hij zich, afgezien van een verwijzing naar zijn eerder ingenomen standpunten met betrekking tot de niet-ontvankelijk en ongegrond verklaarde klachtonderdelen, beperkt tot een bespreking van het gegrond bevonden klachtonderdeel. De notaris heeft zich ter zitting in hoger beroep tevens uitgelaten over de niet-ontvankelijk en ongegrond verklaarde klachtonderdelen. Het hof dient op grond van art. 107-4 WNA in hoger beroep de zaak in volle omvang te behandelen, ongeacht of klachtonderdelen in eerste aanleg niet-ontvankelijk of ongegrond zijn verklaard en daartegen geen verweer wordt gevoerd in hoger beroep.
9.3.2.296 Samenstelling Kamer
Hof Amsterdam 12 juli 2001, nr. 1026/00.
Het hof heeft ambtshalve vastgesteld dat de Kamer haar beslissing in tegenwoordigheid van een griffier heeft gegeven in een samenstelling, bestaande uit vier leden, te weten één voorzitter en drie leden. Deze beslissing is gegeven met een ander getal rechters dan in art. 94 Wna is voorgeschreven. Naar analogie van art. 21 Wet RO is de beslissing van de Kamer derhalve nietig. Het hof zal, opnieuw rechtdoende, de zaak zelf afdoen, nu het hoger beroep er immers ook toe strekt om onregelmatigheden in de eerste aanleg te herstellen.
9.3.2.297 Declaratie
Hof Amsterdam 9 augustus 2001, nr. 675/00.
Het hof oordeelt dat het indienen van een ongespecificeerde declaratie bij de erfgenamen toelaatbaar is, doch dat indien de cliënt verzoekt om een gespecificeerde nota deze ook verstrekt dient te worden.
9.3.2.298 Boedelbehandeling
Hof Amsterdam 9 augustus 2001, nr. 1113/00.
Een notaris heeft naar het oordeel van het hof de bevoegdheid om, indien dit in het belang van de afwikkeling van een nalatenschap nuttig of noodzakelijk lijkt, rechtstreeks met de erfgenamen contact te zoeken teneinde te kunnen overleggen. De omstandigheid dat de erfgenamen een derde hebben gemachtigd hen te vertegenwoordigen in de afwikkeling van de nalatenschap, doet aan het voorgaande niet af. Mede gelet op de verstoorde familieverhoudingen heeft de notaris zorgvuldig gehandeld door advies te vragen aan het NJB teneinde iedere discussie omtrent de uitleg van het testament uit te sluiten.
9.3.2.299 Hoger beroep ontvankelijkheid algemeen
Hof Amsterdam 3 september 2001, nr. 658/00.
Klager heeft onbetwist gesteld dat hij zijn hoger beroep aanvankelijk daadwerkelijk had ingetrokken ingevolge de afspraak dat hij zulks zou doen indien een andere boedelnotaris zou worden benoemd. Hij verkeerde hierbij in de – naar eigen zeggen naar later bleek onjuiste – veronderstelling dat een andere boedelnotaris was benoemd. Klager acht zijn intrekking hierom ongeldig. De notaris betwist dit en stelt dat klager zijn hoger beroep terecht en op goede gronden heeft ingetrokken, omdat de rechtbank het verzoek van klager tot vervanging/benoeming van een boedelnotaris heeft toegewezen. Vast staat dat de beslissing van de rechtbank een toewijzing inhoudt van het verzoek van klager tot vervanging/benoeming van een boedelnotaris. De rechtbank heeft bij de toewijzing van dit verzoek art. 672 Rv. gehanteerd. Bij het bezigen van het begrip ‘boedelnotaris’ is van doorslaggevend belang welke betekenis partijen daaraan toekennen en wat zij daaronder mochten verstaan. Nu klager van de rechtbank toegewezen heeft gekregen hetgeen hij had verzocht (vervanging/benoeming boedelnotaris), kan naar ’s hofs oordeel geen sprake zijn van dwaling aan de zijde van klager. Hiermee is de conditie vervuld waaronder klager had toegezegd zijn hoger beroep te zullen intrekken, hetgeen in uitvoerige correspondentie aan de orde is geweest. Naar ’s hofs oordeel dient het hoger beroep onder deze omstandigheden als ingetrokken te worden beschouwd.
9.3.2.300 Non-comparitie, tuchtmaatregel
Hof Amsterdam 13 september 2001, nr. 26/01.
Het hof stelt voorop dat het opmaken van een proces-verbaal van non-comparitie voor de partij die daarbij belang heeft, een ingang biedt om een vordering tot nakoming van de verbintenis in te stellen bij de civiele rechter. In de onderhavige zaak is namens klager aan de notaris uitdrukkelijk verzocht een proces-verbaal van non-comparitie op te maken. De notaris heeft dit echter geweigerd en heeft aan partijen in briefvorm een verklaring afgegeven van hetgeen te zijnen kantore heeft plaatsgevonden ten tijde van de comparitie. De notaris heeft aangevoerd dat de motivatie voor zijn handelwijze daarin was gelegen dat zijns inziens een verklaring van hem feitelijk eenzelfde bewijskracht heeft als een proces-verbaal van non-comparitie en dat zodanige verklaring in de praktijk eerder wordt gehanteerd als uitgangspunt voor verdere onderhandelingen dan voor het instellen van een vordering bij de civiele rechter. Het hof verwerpt dit betoog. Een proces-verbaal van non-comparitie heeft een andere bewijskracht dan een onderhandse verklaring afkomstig van een notaris. Het hof is derhalve van oordeel dat de notaris in casu – nu daarom uitdrukkelijk was verzocht namens klager – een proces-verbaal had dienen op te maken en dat hij door aan dit verzoek geen gehoor te geven, ten onrechte zijn ministerie heeft geweigerd.
Het hof acht de geconstateerde onzorgvuldigheid dusdanig ernstig dat ter zake daarvan aan de notaris de tuchtrechtelijke maatregel van berisping dient te worden opgelegd. Hieraan doet niet af dat de notaris (tijdens de procedure in hoger beroep – bew.) eervol ontslag heeft verkregen. De tenuitvoerlegging van de maatregel van berisping staat hieraan niet in de weg.
9.3.2.301 Kredietfaciliteit, leenverbod, opties
Hof Amsterdam 20 september 2001, nr. 160/01.
Met betrekking tot de hypothecaire kredietfaciliteit merkt het hof op dat op zich juist is dat een kredietfaciliteit bij de beoordeling van de liquiditeitspositie in aanmerking kan worden genomen; uit de rapportage van het BFT blijkt echter dat bedoeld krediet nagenoeg geheel is aangewend als schuldvernieuwing van een ouder krediet dat is besteed aan de aanleg van een zwembad en de aankoop van een auto en voorts voor de aanzuivering van een debetstand die was ontstaan door de aankoop van effecten. In casu kan de kredietfaciliteit derhalve niet in aanmerking worden genomen.
Met betrekking tot de verwerving van het registergoed oordeelt het hof dat de handelwijze van de notaris niet klachtwaardig is daar het doel van de door hem ten behoeve van de aankoop van dit registergoed aangegane lening was om zijn zoon, die een gedeelte van het registergoed wilde gaan bewonen, behulpzaam te zijn en dat de lening derhalve geacht kan worden te vallen onder de in art. 73b WNA 1842 genoemde uitzondering die het aangaan van leningen voor persoonlijke doeleinden toestaan. Nu de notaris voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat het motief voor de aankoop van het registergoed en de daarmee gepaard gaande lening was gelegen in de hulp welke hij aan zijn zoon wilde bieden, behoeft het verwijt dat de notaris commercieel zou hebben belegd in onroerend goed, aangezien een gedeelte van het registergoed ten tijde van de aankoop aan derden was verhuurd, geen nadere bespreking.
Het BFT concludeert dat de notaris beleggingstransacties heeft gefinancierd met geleend geld. De geleende bedragen op basis van de hypothecaire inschrijving zijn onder meer gebruikt om de debetstand op een bankrekening aan te zuiveren ten laste waarvan de notaris effecten had gekocht. Voorts heeft de notaris een beleggersrekening geopend bij de bank, waarop sindsdien vele tientallen mutaties hebben plaatsgevonden die vrijwel alle betrekking hadden op aandelen of opties en die een tekort aangaf. Het kredietmaximum is verhoogd van f 230.000,- tot f 550.000,-, welk maximum door de bank is bepaald in verband met mogelijke verplichtingen van de notaris uit hoofde van geschreven opties. De Kamer sluit zich aan bij de bevindingen en conclusies van het BFT en komt tot het oordeel dat de notaris geleend geld heeft aangewend om beleggingen te doen en aandelen en opties te kopen. Het beroep van de notaris op de omvang van zijn vermogen en de afkoopwaarde van zijn lopende levensverzekeringpolissen doet daaraan niet af. Ook deelt de Kamer de stelling van de notaris niet dat een kredietfaciliteit als zekerheidstelling en niet als lening moet worden beschouwd. Met het verhogen van het kredietmaximum heeft de notaris zich immers verplicht om, indien de ontwikkelingen op de optiebeurs daartoe leiden, deze kredietfaciliteit aan te spreken en aldus schulden aan te gaan.
Met betrekking tot de effecten heeft te gelden dat een geldlening voor beleggingen niet is een lening die is aangegaan voor persoonlijke doeleinden en mitsdien volgens de ten tijde van de gedraging geldende bepaling van art. 73b WNA 1842 was verboden. Onder de WNA 1842 gold echter eveneens de navolgende aanschrijving van het hoofdbestuur van de KNB van 18 augustus 1981: ‘5. Geld lenen en beleggen (…) Of de gelden redelijkerwijs benodigd zijn voor persoonlijke doeleinden of voor of in verband met de uitoefening van de ambtsbediening moet naar de maatschappelijke omstandigheden ten tijde van het aangaan van de overeenkomst beoordeeld worden. In de huidige tijd is het financieren van beleggingen met geleend geld in vele gevallen aanvaardbaar. Indien een notaris een dergelijke overeenkomst sluit moet in ieder individueel geval afgewogen worden het risico waartegen deze bepaling beoogt te beschermen enerzijds en de noodzaak of de maatschappelijke aanvaardbaarheid van het sluiten van de overeenkomst anderzijds. De notaris zal hier zijn eigen verantwoordelijkheid moeten bepalen en kan zich niet beroepen op het ontbreken van richtlijnen. Van belang kan zijn of de gelden ter vrije beschikking van de notaris gesteld zijn, of in de gesloten overeenkomst enige beperking van het bestedingsrisico is opgenomen, of een zakelijke dekking voor de schuld bestaat, of, indien het ter beschikking gekomen bedrag door welke oorzaak dan ook geheel of voor een aanmerkelijk deel verloren zou gaan, daarvan ernstige repercussies op de liquiditeit van de notaris te vrezen zou zijn, enzovoorts. ( …)’. De beroepsregels met bijbehorende aanschrijvingen van het hoofdbestuur werden onder de WNA 1842 gezien als een nadere uitwerking van de wettelijke regeling; dit geldt ook voor hiervoor geciteerde aanschrijving. De notaris kan zich derhalve in casu in beginsel met juistheid beroepen op voornoemde beroepsregel. De aanschrijving heeft tot gevolg dat beleggen met geleend geld in beginsel slechts aanvaardbaar is indien van het privé-vermogen van de notaris binnen redelijke termijn een zodanig bedrag liquide gemaakt kan worden dat daarmee aan de reeds aangegane verplichtingen kan worden voldaan. Derhalve dient te worden bezien of de verhouding tussen het geleende geld en het direct liquide te maken privé-vermogen van de notaris de lening rechtvaardigt. In casu beantwoordt het hof die vraag bevestigend. Het hof merkt in dit verband op dat, wat er zij van de vraag in hoeverre de hierboven aangehaalde passage zich verdroeg met het voorschrift van art. 73b WNA 1842, op de onder die wet geldende Beroeps- en gedragsregels voor de toepassing van art. 23 Wna geen beroep meer kan worden gedaan.
Juist vanwege het feit dat het schrijven van opties in beginsel ongelimiteerde verplichtingen met zich brengt, acht het hof zowel onder de vigeur van de WNA 1842 als onder de WNA het schrijven van opties door een notaris niet toelaatbaar, tenzij de notaris het risico voldoende heeft afgedekt. Van dit laatste is in dit geval niet gebleken, zodat de norm is geschonden dat een notaris zich niet in een positie mag brengen waarin hij het risico loopt niet te allen tijde aan zijn opeisbare verplichtingen te kunnen voldoen.
9.3.2.302 Akte (gegevens in -), depot, hoger beroep ontvankelijkheid algemeen, wijzigen koopprijs
Hof Amsterdam 27 september 2001, nr. 1064/00.
Het hof is van oordeel dat de notaris onzorgvuldig heeft gehandeld door als tegenprestatie in de akte van levering een koopprijs van f 840.000,- in plaats van f 900.000,- op te nemen. Het stond de notaris niet vrij om zonder enige nadere overweging het bedrag van f 60.000,- in verband met herinrichtingskosten in aftrek te brengen op de overeengekomen koopsom van f 900.000,-, met name niet nu door deze handelwijze klager is benadeeld en te weinig overdrachtsbelasting is afgedragen. Voorts had de notaris er beter aan gedaan de optieprijs van f 150.000,- eveneens op te nemen in de leveringsakte. Het hof acht deze handelwijze tuchtrechtelijk laakbaar. Anders dan de Kamer oordeelt het hof dat niet aannemelijk is geworden dat de notaris door zijn handelwijze heeft meegewerkt aan het ontduiken van overdrachtsbelasting, omdat zulks boos opzet veronderstelt, hetgeen het hof niet aanwezig acht.
Het had op de weg van de notaris gelegen er zorg voor te dragen dat de inhoud van de notariële akte van optieverlening correspondeerde met de werkelijkheid. Dat hij hiertoe geen actie heeft ondernomen, acht het hof klachtwaardig. Het is immers bij uitstek de taak van een notaris erop toe te zien dat een notariële akte een getrouwe weergave geeft van hetgeen in realiteit is geschied. De notaris heeft derhalve naar het oordeel van het hof laakbaar gehandeld.
Het hof is van oordeel dat de notaris terzake geen verwijt treft, omdat het hem niet vrij staat gelden in depot te nemen indien niet beide partijen dat wensen.
Reeds omdat klager te kennen heeft gegeven dat hij de strafmaat ontoereikend acht, heeft hij naar het oordeel van het hof belang bij zijn hoger beroep.
9.3.2.303 Hoger beroep ontvankelijkheid algemeen
Hof Amsterdam 11 oktober 2001, nr. 699/00.
Op grond van art. 107 Wna staat tegen beslissingen van de Kamer hoger beroep open bij dit hof. Geen enkele bepaling van de WNA bepaalt uitdrukkelijk dat ook tegen tussenbeslissingen hoger beroep kan worden ingesteld. Wel vloeit uit het stelsel van de wet zoals vervat in de art. 99 Wna voort dat slechts tegen beslissingen op klachten die als eindbeslissingen kunnen worden aangemerkt, ingevolge art. 107 Wna hoger beroep openstaat. Nu de notaris hoger beroep heeft ingesteld tegen een tussenbeslissing van de Kamer, is het hoger beroep derhalve niet ontvankelijk.
9.3.2.304 Leenverbod, toezicht
Hof Amsterdam 25 oktober 2001, nr. 1063/00.
Het verwijt aan de notaris betreft de (nieuwe) investering in bedrijf X ondanks dat de Kamer hem uitdrukkelijk had verzocht deze deelneming af te wikkelen en dat voorts ter vergadering van de Kamer is gebleken dat het twijfelachtig is of de notaris de reeds geïnvesteerde gelden nog terug krijgt. De notaris voert aan dat de lening van f 50.000,- niet valt onder het leenverbod van art. 23 Wna. Het verstrekken van een lening is immers slechts ontoelaatbaar indien dit gebeurt aan degene die partij is bij een akte of die rechtstreeks of middellijk betrokken is bij een rechtshandeling waarop de akte betrekking heeft. Het hof is van oordeel dat de gedragingen van de notaris met betrekking tot bedrijf X vanwege hun aard geacht moeten worden onder het begrip lenen zoals bedoeld in art. 23 Wna te vallen. Hierbij neemt het hof in aanmerking dat onweersproken is gebleven dat het twijfelachtig is of de notaris de door hem in bedrijf X geïnvesteerde gelden nog terug krijgt. Het handelen van de notaris met betrekking tot bedrijf X dient op grond van het voorgaande te worden beschouwd als het verrichten van gedragingen in strijd met het in art. 23 Wna opgenomen leenverbod.
Op grond van art. 96 Wna kan de voorzitter van de Kamer van Toezicht in verband met de uitoefening van het toezicht over de notarissen en kandidaat-notarissen op de naleving van de bepalingen van de WNA, van de op grond daarvan uitgevaardigde algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen, alsmede van de verordeningen en andere besluiten van de KNB, in het bijzonder die betreffende de goede uitoefening en de eer en het aanzien van het notarisambt, een onderzoek gelasten. Art. 6-6 WNA bepaalt dat, indien de voorzitter van de Kamer op grond van het onderzoek daartoe aanleiding ziet, hij de zaak kan voorleggen aan de Kamer teneinde haar te behandelen overeenkomstig de volgende bepalingen van de WNA. art. 101 Wna houdt in dat de Kamer geen beslissing neemt dan na verhoor of behoorlijke oproeping van de notaris of kandidaat-notaris en voorts dat deze bevoegd zijn zich te doen bijstaan door een raadsman. Het hof constateert dat de notaris door de Kamer niet is opgeroepen alvorens de bestreden beslissing is gegeven. De notaris heeft evenmin de mogelijkheid gehad zich te laten bijstaan door een raadsman. Het vorenstaande leidt er toe dat de beslissing waarvan beroep niet in stand kan blijven. Het hof zal opnieuw rechtdoende, de zaak zelf afdoen, nu het hoger beroep er immers ook toe strekt om onregelmatigheden in de eerste aanleg te herstellen. (…) De voorzitter is op grond van het bepaalde in art. 96 Wna bevoegd de zaak aan de Kamer voor te leggen. Een redelijke wetsuitleg brengt mee dat het onderwerp van onderzoek van het BFT moet worden beschouwd als de omschrijving van de aan de notaris verweten gedraging en dus als de tegen de notaris ingediende klacht.
9.3.2.305 Volmacht
Hof Amsterdam 25 oktober 2001, nr. 177/01.
In de onderhavige zaak komt het hof tot de conclusie dat de notaris zich niet voldoende heeft overtuigd van het feit dat P bij het passeren van de akte over een genoegzame volmacht beschikte op basis waarvan hij mede voor klager kon optreden en eveneens rechtshandelingen voor de BV kon verrichten. In casu is de verkeerde volmacht aan de litigieuze akte gehecht, namelijk de volmacht van P aan klager, en is niet aannemelijk geworden dat de notaris wel over de juiste volmacht heeft beschikt. Daaraan draagt bij dat de notaris ter zitting heeft verklaard dat hij zich niet kan herinneren dat ten tijde van het passeren van de akte twee volmachten ter tafel lagen. Voorts is het hof door het verweer van de notaris inhoudende dat hij ten tijde van het passeren van de akte in ieder geval over de gelijkluidende volmacht van P aan klager heeft kunnen beschikken, dat voorts in een faxbericht afkomstig van S werd aangekondigd dat P ten tijde van het passeren de volmacht zou meenemen, dat de notaris voorts gewoon is alle onderliggende bescheiden nogmaals te controleren en hij er derhalve van uit gaat dat P bij het passeren van de akte beide volmachten bij zich had, niet overtuigd. Zelfs indien de notaris wel over de juiste volmacht zou hebben beschikt, is het hof van oordeel dat hij evenmin genoegzaam heeft gecontroleerd of P de geldlening op basis van deze volmacht mede namens klager in zijn hoedanigheid van mededirecteur van de BV kon aangaan. In casu gaat het om een algemene volmacht aan een mededirecteur. De inhoud van deze volmacht geeft naar het oordeel van het hof – anders dan de notaris meent – geen aanleiding om te veronderstellen dat deze mede bedoeld is om de gevolmachtigde de bevoegdheid te geven namens klager als mededirecteur de vennootschap te vertegenwoordigen, daargelaten of zulks in verband met het terzake van de vertegenwoordiging van de vennootschap in haar statuten bepaalde mogelijk zou zijn geweest indien de volmacht een dergelijke bevoegdheid van de gevolmachtigde expliciet zou hebben vermeld. Overeenkomstig de uitgangspunten van het hof zoals reeds gegeven in zijn beslissing van 14 juli 1994 [nr. 26/93, WPNR 1995/6185 p. 399-401, PW 20381 en elders in deze bundel opgenomen – bew.] had de notaris in casu de volmacht integraal dienen te toetsen. Nu hij dit heeft nagelaten en toch de akte heeft gepasseerd, heeft hij onzorgvuldig gehandeld.
9.3.2.306 Hoger beroep procesorde
Hof Amsterdam 22 november 2001, nr. 406/99.
Naar aanleiding van het bezwaar van de notaris tegen het aanhouden van de behandeling van het hoger beroep merkt het hof op dat een tijdvak van twee jaren in het algemeen als te lang en als onwenselijk moet worden beschouwd. Dit kan anders zijn in geval tijdens de aanhouding gepoogd wordt door klager en de notaris om tot overeenstemming te komen.
9.3.2.307 Conflicterende verplichtingen notaris, dienst weigeren, informatieplicht notaris
Hof Amsterdam 27 december 2001, nr. 363/01.
De vraag is of de notaris zijn ministerie had mogen verlenen. Het hof stelt voorop dat de notaris een ministerieplicht heeft, tenzij gegronde redenen voor dienstweigering aanwezig zijn. In geval van twijfel kan de notaris degene die zijn ministerie verlangt, in overweging geven hem, notaris, te dagvaarden in een kort-gedingprocedure. In onderhavige zaak heeft de notaris de akte van levering gepasseerd nadat hij daartoe door de koper en de verkoper was gesommeerd. Met en door het passeren van voornoemde akte zijn echter de belangen van de gemeente geschaad. (Verkoopster voldeed niet aan één van de voorwaarden voor ontheffing van het anti-speculatiebeding, welk beding inhield dat niet was toegestaan het registergoed gedurende de periode van een jaar na de aanvang van de eerste bewoning te vervreemden – bew.). De notaris heeft naar het oordeel van het hof onjuist gehandeld door de akte van levering te passeren. De notaris had bij de tegenstrijdige belangen zoals deze in casu aanwezig waren zijn ministerie dienen te weigeren en de koper en verkoper in overweging dienen te geven hem in kort geding te dagvaarden zodat de President in kort geding een beslissing zou kunnen geven omtrent het al dan niet passeren van de akte waarbij deze laatste alle belangen in zijn oordeelsvorming had kunnen betrekken, derhalve ook de belangen van de gemeente. Door zulks na te laten en de akte te passeren is de notaris op de stoel van de rechter gaan zitten. Het geven van een oordeel als ware hij rechter is evenwel geen taak van een notaris.
Jaar 2002
9.3.2.308 Informatieplicht notaris
Hof Amsterdam 17 januari 2002, nr. 157/01.
Nu de notaris niet zelf heeft geverifieerd of klager de inhoud van de overeenkomst begreep terwijl hij hiertoe wel een zelfstandige plicht heeft, acht het hof de handelwijze van de notaris laakbaar.
9.3.2.309 Klacht ontvankelijkheid
Hof Amsterdam 17 januari 2002, nr. 600/01.
Klager heeft in een telefoongesprek aan de secretaris van de Kamer medegedeeld dat hij zijn klacht tegen de notaris niet langer handhaaft. De secretaris heeft deze mededeling op dezelfde dag schriftelijk aan klager bevestigd en aan de notaris een kopie van die bevestiging toegezonden. De secretaris heeft in genoemde brief aan klager voorts verklaard dat de klacht tegen de notaris is geëindigd nu klager zijn klacht niet langer handhaaft en dat daarmee klager geen beslissing meer krijgt op zijn klacht. Bij brief aan de Kamer heeft klager daarna de Kamer medegedeeld dat hij het intrekken van de klacht herroept. Geoordeeld moet worden dat de notaris aan de mededeling van klager dat deze zijn klacht tegen hem niet handhaaft, welke mededeling hem door de secretaris ter kennis is gebracht, in beginsel terecht het vertrouwen kon ontlenen dat de klacht tegen hem geen onderwerp van een (voortgezette of nieuwe) tuchtrechtelijke procedure meer zal zijn.
9.3.2.310 Zorgvuldigheid
Hof Amsterdam 14 februari 2002, nr. 532/01.
Klagers en hun oom hebben tijdens de bespreking de door de notaris opgestelde handgeschreven aantekeningen ondertekend. Naar ’s hofs oordeel is de inhoud van deze aantekeningen voor verschillende interpretaties vatbaar, nu niet ondubbelzinnig blijkt uit de notitie of voor klagers een verplichting bestond de woning te koop aan te bieden aan hun oom – welk standpunt hun oom hanteert – dan wel of zij dit moesten doen indien zij tot verkoop wensten over te gaan, tenzij zij een andere koper vonden die een hogere prijs wenste te betalen dan het gemiddelde van de drie taxaties. De in de notitie opgenomen overeenkomst laat immers – vanwege de grofmazig opgestelde omschrijving van het afgesprokene – ruimte voor beide opvattingen. Klagers enerzijds en hun oom anderzijds hanteren thans een duidelijk afwijkende mening over de strekking van het overeengekomene, hetgeen de notaris had kunnen en moeten voorkomen door zijn notities nader gedetailleerd uit te werken. De notaris had hierom het handgeschreven stuk niet tot contract mogen verheffen, met name niet nu het op zijn weg ligt om iedere onduidelijkheid in deze tekst, ook als deze zich op dat moment getuige de gedragingen van partijen nog niet manifesteert, zoveel mogelijk te voorkomen.
9.3.2.311 Processuele positie
Hof Amsterdam 14 februari 2002, nr. 611/01.
Nu klaagster haar stellingen tegenover de gemotiveerde betwisting van de notaris niet aannemelijk heeft gemaakt, kan haar verwijt op deze punten niet tot gegrondheid van dit klachtonderdeel leiden.
9.3.2.312 Bewijsaanbod
Hof Amsterdam 21 februari 2002, nr. 651/01.
Klaagsters hebben aangeboden hun stellingen te bewijzen. Nu dit bewijsaanbod van klaagsters onvoldoende concreet en in onvoldoende mate onderbouwd is, zal het hof aan het bewijsaanbod voorbij gaan.
9.3.2.313 Samenstelling Kamer
Hof Amsterdam 14 maart 2002, nr. 257/01.
Het hof heeft ambtshalve vastgesteld dat de Kamer haar beslissing in tegenwoordigheid van een griffier heeft gegeven in een samenstelling, bestaande uit zes leden, te weten één voorzitter en vijf leden. Deze beslissing is gegeven met een ander aantal rechters dan in art. 94 Wna is voorgeschreven. Naar analogie van art. 21 Wet RO (oud) is de beslissing van de Kamer derhalve nietig. Het hof zal opnieuw rechtdoende, de zaak zelf afdoen, nu het hoger beroep er immers ook toe strekt om onregelmatigheden in de eerste aanleg te herstellen.
9.3.2.314 Belehrung, volmacht (passeren bij -), zorgvuldigheid
Hof Amsterdam 21 maart 2002, nr. 665/01.
Naar het oordeel van het hof is het in het algemeen onvoldoende indien bij een door een notaris opgestelde koopakte enkel de akte wordt toegezonden aan partijen. Minst genomen mag van een notaris worden verwacht dat deze – indien de akte niet ten overstaan van de notaris wordt getekend – een begeleidende toelichtende brief bij de akte meezendt dan wel dat eveneens een concept wordt toegezonden aan partijen. In de onderhavige casus heeft de notaris naar het oordeel van het hof onvoldoende zorg jegens klaagster betracht door een koopakte op te stellen – welke koopakte op het kantoorpapier de notaris is van opgesteld – en deze koopakte zonder toelichting en zonder vooraf aan partijen een concept te zenden, ter ondertekening mee te geven aan klaagsters wederpartij. In de onderhavige koopakte ontbreekt de clausule met betrekking tot een ontbindende voorwaarde terzake van de financiering volledig. Ten gevolge van de hiervoor omschreven gedraging van de notaris ontstond het risico dat het voor de partijen bij de overeenkomst niet duidelijk was dat in casu een – overigens gebruikelijke – ontbindende voorwaarde ontbrak. Het hof acht de handelwijze van de notaris onzorgvuldig en mitsdien tuchtrechtelijk laakbaar.
9.3.2.315 Klacht tegen kantoor, overgangsrecht
Hof Amsterdam 28 maart 2002, nr. 866/01.
Ingevolge het bepaalde in art. 93 Wna wordt het toezicht, alsmede de tuchtrechtspraak, door de Kamers van Toezicht uitsluitend over notarissen en kandidaat-notarissen uitgeoefend. Een klacht tegen een notariskantoor is niet mogelijk. De klacht is niet ontvankelijk.
Op grond van art. 99 lid 12 van de op 1 oktober 1999 in werking getreden WNA kan een klacht slechts worden ingediend gedurende drie jaren na de dag waarop de tot de klacht gerechtigde van het handelen of nalaten van de notaris dat tot tuchtrechtelijke maatregelen aanleiding kan geven, kennis heeft genomen. Alhoewel de nieuwe WNA vele overgangsbepalingen kent, ontbreekt een overgangsregeling met betrekking tot het notariële tuchtrecht en dus ook voor dit artikel. Deze bepaling van tuchtprocesrecht heeft derhalve directe werking, zodat de ingevoerde verjaringsregeling ook geldt voor feiten die zijn gepleegd vóór de inwerkingtreding van de nieuwe WNA. De ratio voor het opnemen van een termijn in de wet is volgens de toelichting daarop dat het na langere tijd vaak onmogelijk is om de feitelijke toedracht nog naar behoren vast te stellen, terwijl daardoor ook de verweerder in zijn verdediging zou worden geschaad.
9.3.2.316 Redelijkheid en billijkheid, standpunt (afwijkend -), statutaire goedkeuring
Hof Amsterdam 4 april 2002, nr. 207/01, WPNR 6492 (2002).
Het hof steIt voorop dat het een notaris die de juridische wetenschap beoefent vrij staat ter zake van een rechtsvraag een standpunt in te nemen dat afwijkt van hetgeen algemeen als heersende leer wordt aanvaard; zulks brengt echter niet met zich mee dat het hem zonder meer vrij staat zulk een afwijkend standpunt in zijn notariële beroepsuitoefening ten grondslag aan zijn handelen te leggen. In casu constateert het hof dat de opvatting van de notaris niet als in de literatuur heersende opvatting kan worden aangemerkt (verwezen wordt naar de literatuuropgave onder paragraaf 7 van de brief van de raadsman van klager aan de Kamer van 29 maart 2000) en in de literatuur ook geen ondersteuning vindt; de door de notaris ingewonnen en overgelegde adviezen werpen daarop geen ander licht. Nu een tuchtprocedure als de onderhavige zich voor de beantwoording van bovenbedoelde civielrechtelijke rechtsvraag niet goed leent zal het hof de juridische merites van de opvatting van de notaris in het midden laten; het hof constateert echter dat de notaris heeft voortgebouwd op een bestuursbesluit waaraan naar hij wist of behoorde te weten een aanzienlijk risico van nietigheid kleefde, zodat door het passeren van de akte van statutenwijziging een gelijk risico werd aanvaard dat de daarin geconstateerde wijziging van de statuten eveneens nietig zou zijn. Het hof is van oordeel dat de aanvaarding van een dergelijk risico de notaris in strijd brengt met de tuchtnorm verwoord in art. 98 Wna. Dit klemt te meer omdat het bestuur van de Stichting en de notaris andere door de wet aangewezen wegen ter beschikking stonden die tot zekerheid hadden kunnen leiden, waar thans door het optreden van de notaris onzekere situatie is ontstaan over de vigerende tekst van de statuten van de Stichting die bij gebreke aan overeenstemming tussen het bestuur van de Stichting en klaagster slechts door de rechter kan worden beëindigd.
De notaris heeft met een beroep op art. 2:8 lid 2 BW betoogd dat art.14 lid 2 van de statuten van de Stichting in casu niet gold omdat toepassing ervan in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. Het hof is met de notaris van oordeel dat het hem vrij stond na te gaan of bij het uitoefenen van de van hem gevraagde werkzaamheden sprake was van de in art. 2:8 lid 2 BW bedoelde situatie. Dit vereist immers een rechtstoetsing, die, gelet op de aard van zijn functie, aan de notaris toekomt. Anders dan de Kamer, komt het hof dan ook tot het oordeel dat de notaris er geen verwijt van kan worden gemaakt dat hij toetst of op grond van art. 2:8 lid 2 BW een regel van de statuten van een rechtspersoon buiten toepassing dient te blijven.
9.3.2.317 Dienst weigeren
Hof Amsterdam 16 mei 2002, nr. 1028/01.
Het hof stelt voorop dat de notaris een ministerieplicht heeft, tenzij gegronde redenen voor dienstweigering aanwezig zijn. In geval van twijfel kan de notaris degene die zijn ministerie verlangt in overweging geven hem, de notaris, te dagvaarden in een kort-gedingprocedure.
9.3.2.318 Meerdere functies notaris
Hof Amsterdam 16 mei 2002, nr. 1050/01.
Het hof stelt voorop dat de notaris zijn benoeming tot executeur-testamentair van de nalatenschap niet had dienen te accepteren nu hij eveneens fungeerde als boedelnotaris van dezelfde nalatenschap. De twee afzonderlijke functies staan, zoals de notaris zelf reeds heeft aangegeven, op gespannen voet met elkaar. Eén en ander blijkt eveneens uit art. 18 lid 2 van de Verordening Beroeps- en Gedragsregels. Met het voorgaande hangt samen dat de notaris zowel voor gedragingen in zijn hoedanigheid van executeur-testamentair als in die van boedelnotaris tuchtrechtelijk aansprakelijk is. Van belang is voorts dat de boedelnotaris de executeur-testamentair dient te controleren. Tevens geldt dat de notaris in zijn hoedanigheid van boedelnotaris zich op derden mag verlaten voor het verkrijgen van informatie terwijl deze als executeur-testamentair zelf actief dient te handelen en informatie dient te vergaren.
9.3.2.319 Aandelenportefeuille, informatieplicht notaris
Hof Amsterdam 16 mei 2002, nr. 1058/01.
In de onderhavige zaak is aan de orde of de notaris klager had dienen te waarschuwen voor het (zakelijk) risico dat hij ten gevolge van de op handen zijnde transactie zou kunnen lopen. Het hof stelt voorop dat het in beginsel tot de taak van de notaris behoort om partijen bij een transactie als bijvoorbeeld de onderhavige te waarschuwen voor de juridische risico’s waaraan zij ten gevolge van die transactie bloot worden gesteld. Echter, de notaris wordt in de onderhavige zaak verweten dat hij heeft nagelaten om klager te waarschuwen voor zakelijke risico’s die verbonden waren aan de onderhavige transactie in een aandelenportefeuille. In bepaalde omstandigheden kan van een notaris verwacht worden dat hij ook waarschuwt tegen zakelijke risico’ s. De mate waarin dat zou moeten plaatsvinden hangt dan onder meer af van de duidelijkheid van de inhoud van de overeenkomst die is gesloten tussen partijen, en de mate van deskundigheid van de cliënten.
9.3.2.320 Declaratie marginale toetsing
Hof Amsterdam 20 juni 2002, nr. 1136/01.
Het hof is van oordeel dat ingevolge art. 55 Wna een geschil over de hoogte van declaraties door de meest gerede partij aan de voorzitter van het bestuur van de ring van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie waartoe de notaris behoort, dient te worden voorgelegd. De ringvoorzitter toetst volledig. Tegen de beslissing van de ringvoorzitter staat beroep open bij de rechtbank en hoger beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Het hof kan, gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, een dergelijk geschil slechts marginaal toetsen. Het hof komt na marginale toetsing tot het oordeel dat geen feiten of omstandigheden zijn gebleken die tot het oordeel nopen dat de notaris in redelijkheid niet tot zijn declaratie had kunnen komen.
9.3.2.321 Buitenlandse tegoeden
Hof Amsterdam 4 juli 2002, nr. 37/02.
Na het overlijden van de echtgenoot, had de notaris de wetenschap ter zake van de nalatenschap van erflaatster dat er nog buitenlandse tegoeden aanwezig waren, welke wetenschap hem was toevertrouwd door personen die toen optraden ten behoeve van en namens erflater. Naar het oordeel van het hof stond na diens overlijden die wetenschap in de boedel van erflaatster ter vrije beschikking van de notaris in de boedel van erflater. De notaris had deze informatie derhalve direct dienen te benutten bij de afwikkeling van die nalatenschap. De notaris had zonder de identiteit van de beheerders van de buitenlandse tegoeden te hoeven vermelden hiertoe de erfgenamen dienen te informeren dat er buitenlandse tegoeden waren die tot de nalatenschap behoorden en hij had de erfgenamen bijvoorbeeld kunnen voorstellen – voor zover mogelijk – recherche te doen bij grote bankinstellingen. Tenslotte had de notaris nadat de erfgenamen hiertoe zouden hebben besloten, eventueel bij de beheerders kunnen informeren naar de voorwaarden waaronder zij de banktegoeden zouden prijsgeven. Een en ander echter nadat de notaris hierover overleg zou hebben gevoerd met de erfgenamen.
9.3.2.322 Volmacht (gebruik -)
Hof Amsterdam 18 juli 2002, nr. 926/01.
De notaris heeft zich door spoedeisende omstandigheden genoodzaakt gezien de akte te passeren met gebruikmaking van de in art. 5 van de aandeelhoudersovereenkomst opgenomen onherroepelijke volmacht zonder klaagster hieromtrent vooraf te informeren. Vast staat dat klaagster heeft voldaan aan haar aanbiedingsverplichting ingevolge art. 3 van de aandeelhoudersovereenkomst. Van het aanbod van klaagster was nog geen gebruik gemaakt, omdat partijen het nog niet eens waren over de te betalen prijs voor de aandelen. Onder deze omstandigheden doet zich naar ’s hofs oordeel geen van beide situaties voor, waar art. 5 van de aandeelhoudersovereenkomst op ziet en waarin gebruik mag worden gemaakt van de onherroepelijke volmacht. Het stond de notaris dan ook niet vrij de leveringsakte te passeren met gebruikmaking van genoemde volmacht. De door de notaris gestelde en door klaagster betwiste spoedeisendheid, doet aan het voorgaande niet af, omdat deze er niet toe kan nopen dat aan de voorwaarden voor toepasselijkheid van de onherroepelijke volmacht niet behoeft te worden voldaan. Hierbij komt nog dat de notaris heeft nagelaten klaagster omtrent de te informeren. De notaris heeft evenmin geverifieerd of de bij de transactie betrokken kandidaat-notaris zulks had gedaan. De notaris heeft hiermee ook op dit punt onzorgvuldig gehandeld en onvoldoende de belangen van klaagster in het oog gehouden. De notaris had naar ’s hofs oordeel zich er zelf van dienen te vergewissen dat van zijn zijde voorafgaand aan de transactie contact was geweest met klaagster omtrent de voorgenomen overdracht.
9.3.2.323 Leenverbod
Hof Amsterdam 18 juli 2002, nr. 1098/01.
De notaris heeft betoogd dat, hoewel vaststaat dat hij een bedrag van 1,2 mln heeft geleend, dit niet een verboden handeling oplevert in de zin van het hiervoor geciteerde artikel. Mede in het licht van de beslissing van dit hof van 20 september 2001 nr. 160/01 – waarin is geoordeeld dat voor de toepassing van art. 23 Wna geen beroep meer kan worden gedaan op de Beroeps- en Gedragsregels zoals deze golden onder de Wet op het notarisambt de 1842 – verwerpt het hof het betoog van de notaris. Vast staat dat de notaris bedrag van 1,2 mln heeft een geleend (uiteindelijk) ten behoeve van de financiering van (een deel van) zijn aandelenportefeuille. Een dergelijke lening valt niet onder de uitzondering van lid 2 sub a van art. 23 Wna en is derhalve een verboden gedraging.
9.3.2.324 Bouwproject, onafhankelijkheid notaris, ongewenste beïnvloeding
Hof Amsterdam 5 september 2002, nr. 1137/01.
In de onderhavige zaak ligt de vraag voor of de notaris door het op verzoek van de Stichting, waarbij diens kantoorgenoot mr. X [een advocaat – bew.] betrokken was als voorzitter van de Raad van Toezicht, uitbrengen van een offerte en vervolgens aanvaarden van de opdracht om zijn diensten te verlenen ten behoeve van het project tot de bouw en verkoop van 54 appartementen in [plaats], in strijd heeft gehandeld met een voor zijn beroepsuitoefening relevant wettelijk voorschrift. In het bij zonder dient het hof te onderzoeken of de notaris met zijn handelwijze de voorschriften in art. 17 Wna en de hiermee samenhangende art. 3 en 6 Verordening interdisciplinaire samenwerking en art. 22 Verordening Beroeps- en gedragsregels heeft geschonden. Van belang hierbij is dat deze artikelen zien op het waarborgen van een onafhankelijke en onpartijdige houding van de notaris bij de uitoefening van zijn ambt in enig samenwerkingsverband met beoefenaren van bepaalde andere beroepen. In hoger beroep heeft de notaris niet langer bestreden dat hij met mr. X een samenwerkingsverband onderhoudt als bedoeld in art. 1 Verordening interdisciplinaire samenwerking. In de onderhavige zaak is, onder meer gelet op de Statuten van de Stichting waarin is opgenomen als taak van de Raad van Commissarissen de directie gevraagd en ongevraagd van advies te dienen, naar ’s hofs oordeel komen vast te staan dat mr. X een rol vervulde als functioneel adviseur van de Stichting, die bij het project optrad als verkoopster van de appartementen. De door de notaris overgelegde schriftelijke verklaringen van mr. X en een medewerker bij het notariskantoor die belast was met het uitbrengen van de offerte, alsmede van de directeur van de Stichting, doen hieraan niet af, nu voor het beoordelen van de vraag of de notaris tuchtrechtelijk laakbaar heeft gehandeld niet doorslaggevend is of de ongewenste beïnvloeding door mr. X daadwerkelijk heeft plaatsgevonden, maar veeleer of een situatie is ontstaan door toedoen van de notaris waarin de mogelijkheid hiertoe is gecreëerd. Het gaat er immers niet slechts om of door de handelwijze van de notaris zijn onafhankelijkheid of onpartijdigheid daadwerkelijk wordt beïnvloed, maar ook of de mogelijkheid hiertoe is ontstaan door de gewraakte wijze van uitoefening van zijn werkzaamheden. Onder de hiervoor geschetste omstandigheden, stond het de notaris niet vrij zijn diensten te verlenen op de wijze zoals hij heeft gedaan. De notaris heeft door aldus te handelen in het samenwerkingsverband waarvan hij en mr. X deel uitmaakten, naar ’s hofs oordeel een situatie gecreëerd waardoor de vertrouwensrelatie met cliënten in gevaar kan worden gebracht, mede gezien de niet vrije keuze van de notaris voor kopers van een appartement in geval van een project als het onderhavige. Het lag op de weg van de notaris en binnen diens mogelijkheden om het ontstaan van een dergelijke situatie te voorkomen, hetgeen hij heeft nagelaten. Bovendien volhardt hij in zijn tuchtrechtelijk laakbare handelwijze.
9.3.2.325 Hoor en wederhoor, registerverklaring
Hof Amsterdam 5 september 2002, nr. 63/02.
De kandidaat-notaris heeft de registerverklaring opgesteld zonder daarbij kennis te nemen van het standpunt van klaagster. Hij heeft hierbij gewezen op zijn geheimhoudingsverplichting en op de mogelijkheid dat klaagster de verjaring zou kunnen stuiten indien zij zou worden geïnformeerd over het in te schrijven feit. Het hof kan de kandidaat-notaris hierin niet volgen. Hierbij neemt het hof tot uitgangspunt dat in de Memorie van Toelichting met betrekking tot de Kadasterwet in de artikelsgewijze toelichting bij art. 38 van het ontwerp (thans art. 37 Kadasterwet) het volgende is opgenomen: ‘(…) Het bepaalde in lid 1, onder a, brengt mee dat de notaris in beginsel heeft na te gaan wat het standpunt van de andere betrokken partijen is (…). Het artikel gaat echter niet zo ver om (…) steeds te eisen dat alle belanghebbenden worden opgeroepen. (…)’ (TK, 1981-1987, 17496, nr. 5) Bij het opstellen van een verklaring van verjaring dient een (kandidaat-)notaris, gelet op hiervoor geschetste parlementaire geschiedenis van art. 37 Kadasterwet, kennis te nemen van het standpunt van de partij tegen wie de verjaring werkt, behoudens bijzondere omstandigheden die zich in casu niet voordoen. Dat de gemeente bezwaar kon maken tegen de inschrijving doet aan dit uitgangspunt niet af. Het stond de kandidaat-notaris dan ook niet vrij de verklaring op te stellen zonder de mening van klaagster te vernemen. Mocht de kandidaat-notaris het informeren van klaagster strijdig achten met zijn geheimhoudingsplicht, dan zou een situatie kunnen ontstaan, waarin hij weigert zijn ministerie te verlenen. De kandidaat-notaris heeft er evenwel voor gekozen zijn ministerie te verlenen. Het risico van stuiting door klaagster kan zich naar ’s hofs oordeel in casu niet voordoen. Het hof is immers met klaagster van oordeel dat bij het opstellen van de verklaring van verjaring zich ofwel een situatie diende voor te doen waarin [namen] zich terecht op verjaring beriepen, ofwel een situatie waarin geen sprake was van verjaring.
9.3.2.326 Kantoor houden
Hof Amsterdam 19 september 2002, nr. 231/02.
Art. 13 WNA moet aldus worden verstaan dat de notaris buiten zijn plaats van vestiging ambtelijke werkzaamheden mag verrichten, maar dat zulks slechts een incidenteel karakter kan hebben. Dit incidentele karakter komt tot uiting doordat de hiervoor bedoelde vrijheid van de notaris wordt ingeperkt door het verbod buiten zijn plaats van vestiging bijkantoren te hebben of behoudens de uitzondering voor de waddeneilanden op vaste of onregelmatige tijden zitdagen te houden. Voor het antwoord op de vraag of een notaris het voorschrift van art. 13 Wna heeft overtreden dient dan ook te worden onderzocht of de desbetreffende notaris buiten zijn plaats van vestiging voor het verrichten van ambtelijke werkzaamheden een of meer bijkantoren heeft dan wel op vaste of onregelmatige tijden zitdagen houdt.
9.3.2.327 Klacht ontvankelijkheid
Hof Amsterdam 10 oktober 2002, nr. 164/02.
Met de Kamer is het hof van oordeel dat klager [een advocaat – bew.] reeds als burger bij de onderhavige kwestie – duidelijkheid van de presentatie van een notaris naar het publiek – een belang heeft.
9.3.2.328 Hoger beroep na verzet
Hof Amsterdam 10 oktober 2002, nr. 189/02.
KamerIn het algemeen staat – op grond van het bepaalde in art. 107 Wna – tegen een beslissing van de Kamer op een klacht het rechtsmiddel van hoger beroep bij dit hof open. art. 99 Wna bepalen echter, verkort weergegeven en voorzover hier van belang, dat de voorzitter kennelijk niet-ontvankelijke klachten dan wel kennelijk ongegronde klachten, of klachten die van onvoldoende gewicht zijn, kan afwijzen, dat tegen een dergelijke beslissing verzet kan worden gedaan bij de Kamer en dat tegen de met redenen omklede beslissing van de Kamer dat het verzet ongegrond is geen rechtsmiddel openstaat.
Klager is in onderhavige zaak in hoger beroep gekomen van de met redenen omklede beslissing van de Kamer van 17 januari 2002 tot ongegrondverklaring van het verzet van klager tegen de beslissing van de voorzitter van de Kamer van 19 juli 2001, waarbij de klacht van klager als van onvoldoende gewicht dan wel kennelijk ongegrond is afgewezen.
Op grond van het voorgaande komt het hof tot het oordeel dat in casu ingevolge art. 99 Wna het rechtsmiddel van hoger beroep voor klager niet open staat.
In de met redenen omklede beslissing van de Kamer van 17 januari 2002 is het navolgende opgenomen: ‘Hoger beroep tegen vorenstaande beslissing is mogelijk door indiening van een verzoekschrift – binnen dertig dagen na dagtekening van de aangetekende brief waarbij van deze beslissing is kennis gegeven – bij het gerechtshof te Amsterdam, postadres: postbus 1312, 1000 BH te Amsterdam.’ Deze mededeling onder de beslissing van de Kamer is niet conform het bepaalde daaromtrent in de WNA. Een dergelijke onjuiste mededeling doet echter het ingevolge het wettelijk stelsel niet bestaande recht om een rechtsmiddel in te stellen, niet alsnog ontstaan. Het voorgaande doet dan ook niet af aan het oordeel dat klager niet kan worden ontvangen in zijn hoger beroep.
9.3.2.329 Volmacht
Hof Amsterdam 10 oktober 2002, nr. 633/02.
In deze zaak ligt primair de vraag voor of de notaris tuchtrechtelijk laakbaar heeft gehandeld door vanaf circa eind 1999 in een omvangrijk aantal akten zijn echtgenote als gevolmachtigde van één der partijen te laten optreden.
Bij de beantwoording van deze vraag dienen de voor de ambtsuitoefening van de notaris relevante wettelijke bepalingen en in het bijzonder art. 19 Wna als uitgangspunt. art. 19 Wna luidt als volgt: ‘De notaris mag geen akte verlijden waarin hijzelf, zijn echtgenoot of een bloed- of aanverwant tot en met de derde graad hetzij in persoon of door een vertegenwoordiger, als partij optreedt. Evenmin mag de notaris een akte verlijden waarin hijzelf, zijn echtgenoot of een bloed- of aanverwant tot en met de derde graad als vertegenwoordiger optreedt voor een partij bij die akte. (..)’
Art. 19 lid 1 volzin 2 is naar ’s hofs oordeel niet te beschouwen als een nadere uitwerking van de eerste zinsnede in die zin dat het slechts een verbod voor de aldaar bedoelde groep van personen behelst tot vertegenwoordiging van een partij, die tot de verboden groep behoort. In de wetsgeschiedenis van art. 19 Wna is ook geen ondersteuning te vinden voor het standpunt van de notaris.
De wetswijziging per 1 januari 1992 heeft geleid tot een tekst die naar de letter genomen tot een soepeler opvatting van art. 21 Wna oud leidt zonder dat uit de wetsgeschiedenis blijkt dat zulks is beoogd. De wetswijziging per 1 oktober 1999 heeft geleid tot een tekst die naar de letter genomen weer leidt tot de voor 1 januari 1992 geldende strenge opvatting van art. 21 Wna oud. Nu niet blijkt dat met bovenbedoelde wetswijzigingen enige materiële wijziging is beoogd van de bepaling van art. 21 Wna oud, zoals deze gold tot 1 januari 1992 en voorzover betrekking hebbend op het verbod tot vertegenwoordiging in de akte door personen die behoren tot de groep van verboden personen, is er geen aanleiding de huidige tekst van art. 19 Wna anders te interpreteren dan zoals het er staat. Dit leidt ertoe dat de door de notaris gehanteerde uitleg van art. 19 Wna niet gevolgd kan worden. Hiermee heeft de notaris door zijn echtgenote als vertegenwoordiger van een partij bij akten te laten optreden gehandeld in strijd met het bepaalde in art. 19 Wna.
9.3.2.330 Onpartijdigheid, samenwerking met andere beroepsgroepen
Hof Amsterdam 31 oktober 2002, nr. 145/02, WPNR 6529 (2003).
Vast is komen te staan dat de notaris terzake van het project is opgetreden als projectnotaris – in die zin dat kopers van een stuk grond en de daarop te bouwen woning in het project geen vrije notariskeuze hadden, maar zich tot de notaris dienden te wenden teneinde de eigendom van het stuk grond en de daarop te bouwen woning te verkrijgen –, hetgeen zij ook zelf heeft erkend. Daarnaast nam zij zelf met haar echtgenoot deel aan het project als koper. Het verwijt van klagers dat de notaris zich hiervan had dienen te onthouden om een belangenverstrengeling te voorkomen is terecht voorgesteld. Met de Kamer is het hof van oordeel dat de kwaliteit van deelnemer in het project en die van projectnotaris niet met elkaar verenigbaar zijn.
Het hof deelt de opvatting van de Kamer omtrent het optreden van twee advocaten, die met de notaris in een samenwerkingsverband werkzaam zijn. Vermeden had moeten worden – door middel van een signaleringssysteem in het kantoor van de notaris of anderszins – dat de kantoorgenoten zich ten behoeve van [naam] als projectontwikkelaar van project [naam] mengden in de kwestie rondom het faillissement van [naam], nu de notaris als projectnotaris bij het project betrokken was. Hierbij dient in aanmerking te worden genomen dat voor het beoordelen van de vraag of de notaris tuchtrechtelijk laakbaar heeft gehandeld op dit punt, niet doorslaggevend is of de ongewenste beïnvloeding daadwerkelijk heeft plaatsgevonden, maar veeleer of een situatie is ontstaan door toedoen van de notaris waarin de mogelijkheid hiertoe is gecreëerd.
9.3.2.331 Informatieplicht notaris, koop bosgrond, teleurgestelde verwachtingen, wijzigen bestemmingsplan
Hof Amsterdam 14 november 2002, nr. 64/02.
Vast staat dat klagers wisten dat zij bosgrond hadden gekocht, welke stukken grond ook als zodanig door kopers dienden te worden gebruikt. Dit blijkt ook uit de inhoud van de ten overstaan van de notaris gepasseerde leveringsakten. Klagers stellen dat zij deze grond kochten in de verwachting daarop – na wijziging van de huidige bestemming – binnen afzienbare tijd een woning te kunnen bouwen en dat de notaris hen had moeten informeren dat een bestemmingswijziging niet in de rede lag. Deze verwachting van klagers is de notaris niet aan te rekenen. Van hem kan ook niet gevergd worden dat hij zijn cliënten inlicht omtrent deze eventueel toekomstige ontwikkelingen, welke ook voor de notaris onbekend waren.
9.3.2.332 Tuchtrecht verwijtbaarheid
Hof Amsterdam 14 november 2002, nr. 188/02.
Nu klaagster door de handelwijze van de kandidaat-notaris ten aanzien van de successie-aangifte geen nadeel heeft geleden, kan de gedraging evenwel niet worden aangemerkt als tuchtrechtelijk verwijtbaar.
Jaar 2003
9.3.2.333 Samenstelling Kamer
Hof Amsterdam 30 januari 2003, nr. 968/02.
Klager is van mening dat de Kamer bij de behandeling van zijn klacht onzorgvuldig heeft gehandeld, aangezien de gemachtigde van de notarissen, die werkzaam is als kandidaat-notaris bij het kantoor waaraan de notarissen verbonden zijn, – verder te noemen de kandidaat-notaris –, tijdens de behandeling van zijn klacht toegetreden is tot de Kamer als plaatsvervangend lid. Volgens klager wordt hiermee de schijn van partijdigheid gewekt. De kandidaat-notaris heeft erkend dat hij bij de behandeling van het verzet inmiddels was toegetreden als plaatsvervangend lid tot de Kamer. De klacht ziet materieel met name op het handelen van de kandidaat-notaris. Het hof is van oordeel dat de Kamer met deze wijze van behandeling ten onrechte geen acht heeft geslagen op de strekking van art. 98 Wna. Het lag immers op de weg van de voorzitter van de Kamer om de President van dit hof te verzoeken een andere Kamer aan te wijzen ter behandeling van het verzet, naar analogie van art. 98 Wna. Naar ’s hofs oordeel staat vast dat een wezenlijk voorschrift is geschonden. Klager kan aanspraak maken op een rechtens onafhankelijke en onpartijdige beoordeling van het door hem gedane verzet. Nu zodanige beoordeling niet – na verwijzing – door een andere Kamer is gegeven en klager zich tot het hof heeft gewend, brengen overwegingen van proceseconomische aard het hof in dit geval tot het oordeel dat het alsnog verwijzen naar een andere Kamer niet nodig is en dat het hof de zaak verder zelf kan afdoen. Klager wordt dan ook in zijn hoger beroep ontvangen.
9.3.2.334 Zorgplicht
Hof Amsterdam 13 februari 2003, nr. 318/02.
De notaris dient ervoor te zorgen dat de door hem opgestelde akten een juiste weergave van de tussen partijen tot stand gekomen overeenkomst vormen en dat partijen door de informatie van de notaris op de hoogte zijn van de inhoud en de consequenties van de akten.
9.3.2.335 Klacht ontvankelijkheid
Hof Amsterdam 13 februari 2003, nr. 321/02.
Nu klaagster erfgename is in een door de notaris te behandelen nalatenschap, staat haar belang bij een zorgvuldige uitoefening van zijn werkzaamheden vast.
9.3.2.336 Aansprakelijkheid tuchtrechtelijk, rechercheplicht
Hof Amsterdam 3 april 2003, nr. 193/02, PW 21674.
De notaris heeft ter zitting erkend dat door zijn ervaren medewerkers [geen kandidaat-notarissen – bew.] fouten zijn gemaakt, voor welke fouten hij echter meent tuchtrechtelijk niet aansprakelijk te kunnen worden gehouden, nu deze niet het gevolg zijn van een onjuiste organisatie van de werkzaamheden binnen het kantoor van de notaris. Het hof is van oordeel dat op de notaris bij de levering van registergoederen of de vestiging daarop van beperkte rechten een eigen plicht rust om het nodige onderzoek te verrichten. De notaris kan zich daarbij niet zonder meer verlaten op zijn medewerkers doch dient zelf het resultaat van hun werkzaamheden te controleren. Voor fouten die (mede) het gevolg zijn van een gebrek aan controle is de notaris tuchtrechtelijk aansprakelijk.
9.3.2.337 Ongewenste beïnvloeding, onpartijdigheid
Hof Amsterdam 1 mei 2003, nr. 416/02, PW 21643.
Voor het beoordelen van de vraag of de notaris en de oud-notaris tuchtrechtelijk laakbaar hebben gehandeld is niet doorslaggevend of de ongewenste beïnvloeding door de oud-notaris daadwerkelijk heeft plaatsgevonden, maar veeleer of een situatie is ontstaan door toedoen van de notaris waarin de mogelijkheid hiertoe is gecreëerd. Het gaat er immers niet slechts om of door de handelwijze van de notaris en de oud-notaris hun onafhankelijkheid of onpartijdigheid daadwerkelijk wordt beïnvloed, maar ook of de mogelijkheid hiertoe is ontstaan door de gewraakte wijze van uitoefening van de werkzaamheden. In een commercieel project als het onderhavige stond het de notaris in hoedanigheid van projectnotaris, terwijl zijn kantoorgenoot lid van de Raad van Toezicht van verkoper is, niet vrij zijn diensten te verlenen op de wijze zoals hij heeft gedaan, mede gezien de niet vrije keuze van de notaris voor kopers van een appartement in geval van een zodanig project. Dat niet alle kopers zich daadwerkelijk tot de notaris hadden gewend voor het passeren van de leveringsakten, doet hieraan niet af.
9.3.2.338 Taakopvatting
Hof Amsterdam 1 mei 2003, nr. 425/02, PW 21601, WPNR 6548 (2003).
De notaris heeft ten onrechte de regie uit handen gegeven. Als hij zelf een overeenkomst opstelt, rust in beginsel op hem de plicht om de daarbij betrokken partijen voor te lichten over de gevolgen van die overeenkomst en om daartoe te onderzoeken of de partijen de inhoud en de strekking van de overeenkomst in voldoende mate begrijpen en aanvaarden. De notaris is beroepshalve gehouden naar vermogen te voorkomen dat misbruik wordt gemaakt van juridische onkunde of feitelijk overwicht. Art. 4, lid 1, van de Verordening beroeps- en gedragsregels geeft thans uiting aan deze regel. De notaris dient rekening te houden met de bijzondere omstandigheden van het geval, zoals in dit geval het feit dat klager als één der partijen de Nederlandse taal niet voldoende verstaat.
9.3.2.339 Incidenteel appèl, klacht aanvulling
Hof Amsterdam 1 mei 2003, nr. 426/02.
Het hof zal in de eerste plaats ingaan op het verweer van de notaris in het incidenteel appèl, inhoudende dat de WNA niet voorziet in de mogelijkheid tot het instellen van incidenteel appèl en dat klaagster daarom niet ontvankelijk is in haar hoger beroep. Het hof deelt deze opvatting van de notaris niet. De door de notaris verwoorde stelling vindt geen steun in het recht. art. 107 Wna houdt immers in dat het hof, nadat hoger beroep is ingesteld, de zaak opnieuw in volle omvang behandelt. In dat kader kan de geïntimeerde – al dan niet onder de benoeming incidenteel appèl – ook zijnerzijds het standpunt innemen dat de beslissing van de Kamer geheel of gedeeltelijk onjuist is.
Anders dan de notaris, oordeelt het hof dat de WNA zich niet verzet tegen een vermeerdering van de klacht in eerste instantie. Weliswaar is dit kort voor de zitting van 22 januari 2002 geschied (op 9 januari 2002), doch de notaris heeft zich eveneens nadien, op 18 januari 2002, nog tot de Kamer gewend. Het hof acht deze gang van zaken niet in strijd met een goede procesorde mits de vermeerdering van de klacht betrekking heeft op hetzelfde substraat als van de klacht in eerste instantie en naar inhoud en omvang niet moet worden aangemerkt als een zelfstandige klacht.
9.3.2.340 Dienst weigeren, gesprek opnemen
Hof Amsterdam 8 mei 2003, nr. 313/02. PW 21602.
De notaris heeft naar ’s hofs oordeel ten onrechte nagelaten met verzoeker voldoende duidelijke afspraken te maken omtrent de te volgen handelwijze. Van de notaris mocht immers worden verwacht dat hij met verzoeker zou afspreken dat laatstgenoemde voorafgaand aan ieder telefoongesprek aan zijn gesprekspartner zou meedelen dat de notaris meeluisterde, dat het gesprek werd opgenomen en voor welk doel dat geschiedde en tenslotte te vragen of de gesprekspartner akkoord ging met deze gang van zaken. Zonder zodanige afspraken stond het de notaris niet vrij de gevraagde diensten te verlenen en had hij zijn ministerie moeten weigeren. Voorts heeft de notaris geen actie ondernomen op het moment dat bleek dat zelfs de summiere afspraken die hij wel met verzoeker had gemaakt niet steeds werden nageleefd. De notaris had op dat moment in de procedure moeten ingrijpen en in ieder geval aan de gesprekspartner van verzoeker melding dienen te maken van het feit dat hij als notaris bij het gesprek meeluisterde en een proces-verbaal daarvan zou opmaken.
9.3.2.341 Klacht ontvankelijkheid, SOBI
Hof Amsterdam 8 mei 2003, nr. 641/02.
Ten aanzien van SOBI geldt, gezien haar doelstelling de financiële informatieverschaffing door het Nederlandse bedrijfsleven te verbeteren, tevens dat zij een zelfstandig belang heeft bij deze klacht. Klager kan dan ook in zijn klacht worden ontvangen.
9.3.2.342 Kettingbeding
Hof Amsterdam 15 mei 2003, nr. 536/02.
Allereerst zal het hof ingaan op de vraag of de notaris zorgvuldig heeft gehandeld door het opnemen van het kettingbeding in strijd met de bedoeling van partijen in de leveringsakte. Het hof is het met de notaris eens dat op hem de verplichting rust bij het uitoefenen van de van hem gevraagde werkzaamheden onderzoek te doen naar de aanwezigheid van een kettingbeding. Dit vereist een rechtstoetsing die gelet op de aard van zijn functie aan de notaris toekomt. Het hof kan het standpunt van de notaris om zijn ministerie te weigeren bij het niet opnemen van het kettingbeding – hetgeen partijen voor ogen stond – in de akte evenwel niet volgen. Het kettingbeding is in de voorafgaande akte van levering bewust en met opzet door de partijen bij die akte niet opgenomen. Hierdoor is de ketting verbroken en kan deze niet door de notaris alleen worden hersteld. Het hof is dan ook van oordeel dat de notaris zich niet zonder meer op het standpunt had mogen stellen dat het kettingbeding in de leveringsakte diende te worden opgenomen, bij gebreke waarvan hij niet zou meewerken aan het passeren van die akte. Hij heeft hiermee tuchtrechtelijk laakbaar gehandeld. In het gegeven geval had de notaris zijn ministerie niet mogen weigeren.
9.3.2.343 Concept-akte toezenden, passeren akten
Hof Amsterdam 5 juni 2003, nr. 59/03.
Partijen hebben zich op 19 december 2000 tot de notaris gewend met het verzoek tot het passeren van de hypotheekakte op zeer korte termijn. Nog dezelfde dag heeft de notaris de conceptakte aan erflaatster doen toekomen, zodat zij van de inhoud kennis heeft kunnen nemen. In het algemeen geldt dat een termijn van één dag tussen de ontvangst van het concept van een akte en het verlijden daarvan te kort is. Onder omstandigheden kan het gerechtvaardigd zijn om op zodanige korte termijn toch tot het passeren van een akte over te gaan. In het onderhavige geval hebben beide partijen aangedrongen op het passeren van de akte op zeer korte termijn. Een gevolg geven aan een dergelijke verkorting van de in acht te nemen termijn brengt evenwel met zich mee dat op de notaris een verzwaring van zijn plicht rust om de nodige voorlichting te verschaffen aan partijen, in dit geval in het bijzonder aan erflaatster.
9.3.2.344 Bewaarder
Hof Amsterdam 24 juli 2003, nr. 904/02. PW 21645, WPNR 6565 (2004).
Het hof is van oordeel dat de notaris ingevolge art. 98 Wna ook aan tuchtrechtspraak is onderworpen terzake van zijn handelwijze als bewaarder, nu deze hoedanigheid voortvloeit uit art. 57 Wna.
De notaris heeft door te weigeren zorg te dragen voor overbrenging van de protocollen niet aan zijn verplichting als notaris-bewaarder voldaan. De weigering van de notaris wordt ingegeven door financiële motieven. De notaris had zich hierop met de vraag wie de kosten van gereedmaking van de archiefbescheiden zou betalen tot de rechter kunnen wenden, hetgeen hij heeft nagelaten. Voorts heeft hij ook geen overleg gepleegd met de Kamer van Toezicht te ‘s-Gravenhage, de rijksarchiefbewaarplaats of contact opgenomen met notarissen die in andere arrondissementen zijn benoemd tot bewaarders.
9.3.2.345 Informatieplicht notaris, schadeclaim, verdeling inboedel
Hof Amsterdam 24 juli 2003, nr. 1216/02, PW 21676.
Klager verwijt de notaris dat hij hem niet of niet volledig heeft geïnformeerd over de stand van zaken in de civiele procedure tegen het echtpaar W. De notaris stelt dit achterwege te hebben gelaten omdat hij ervan uitging dat klager niet meer deelnam aan de procedure. Het hof is van oordeel dat de notaris ook in dat geval gehouden was klager de nodige informatie omtrent de stand van zaken in de civiele procedure te verschaffen. Het betrof hier immers een onderdeel van de afhandeling van de nalatenschap, zodat klager als mederechthebbende op die nalatenschap (met inbegrip van de civiele procedure, ongeacht of klager daaraan deelnam) recht had op de betreffende informatie. Voorts is gebleken dat de notaris klager, ook nadat deze had besloten alsnog deel te nemen aan de procedure, niet heeft geïnformeerd Dat is ten onrechte niet gebeurd, reeds omdat ervan moet worden uitgegaan dat de naam van klager in de processtukken was vermeld en de notaris daaruit klagers deelname aan de procedure kon afleiden. De klacht is op dit punt gegrond.
De notaris stelde klager een schadeclaim in het vooruitzicht indien hij zou overgaan tot het indienen van een klacht. Ter zitting heeft de notaris betoogd dat het hem erom te doen is te voorkomen dat lichtvaardig een klacht wordt ingediend. Het kost de notaris veel tijd en energie om zijn rol te vervullen in de klachtprocedure. Wat daarvan zij, het hof oordeelt dat het niet toelaatbaar is om in de aanloop naar een tuchtprocedure als deze een dergelijke schadeclaim in het vooruitzicht te stellen.
Klager had zijn broer schriftelijk verzocht hem te vertegenwoordigen bij de verdeling van de inboedel. Die brief is door klagers broer ook overgelegd tijdens de verdeling. De kennelijke afspraak tussen de erfgenamen dat uitsluitend de bij de verdeling aanwezige erfgenamen aanspraak konden maken op toedeling van de inboedelgoederen, stond niet in de weg aan het recht van klager op toedeling van die goederen. Klager had immers zijn broer gemachtigd hem bij die verdeling te vertegenwoordigen. Het hof is van oordeel dat de notaris de bij de verdeling aanwezige erfgenamen daarop had moeten wijzen en alles in het werk had moeten stellen om het recht van klager veilig te stellen toen bleek dat de overige erfgenamen dat recht niet erkenden.
9.3.2.346 Verdeling inboedel
Hof Amsterdam 24 juli 2003, nr. 1219/02, PW 21677.
De notaris heeft niet alleen het standpunt van de overige erfgenamen ondersteund, mede door niet of nauwelijks aandacht te besteden aan het standpunt van klaagster, en heeft bijgedragen aan een nadere uitwerking daarvan, maar bovendien heeft de notaris het meerderheidsstandpunt ten onrechte als een besluit van alle erfgenamen (inclusief klaagster) aangemerkt. Het meerderheidsstandpunt hield in dat de verdeling van de inboedel op zondag 16 juni 2002, 4 dagen na de bespreking bij de notaris, zou plaatsvinden. Mede gelet op het feit dat de brief van de notaris dateert van 14 juni 2002, moet worden geoordeeld dat het eiseres feitelijk onmogelijk is gemaakt zich nog tegen de gang van zaken inzake de verdeling te verzetten. Het hof is van oordeel dat de notaris ernstig tekort is geschoten in de behartiging van de belangen van klaagster. Klaagster is daardoor in haar belangen geschaad, nu de verdeling van de inboedel (buiten aanwezigheid van klaagster) inmiddels heeft plaatsgevonden en de ervaring leert dat het ongedaan maken daarvan, zeker als sprake is van verstoorde familieverhoudingen zoals in het onderhavige geval, feitelijk onmogelijk is.
9.3.2.347 Kamer-Ringbestuur onderlinge verhouding, klacht ontvankelijkheid
Hof Amsterdam 11 september 2003, nr. 215/03.
Een beklag door klager bij de ringvoorzitter en een behandeling van de klacht door deze laatste leidt er niet toe dat klager geen gebruik meer zou kunnen maken van de bij de wet voorziene mogelijkheid zijn klacht voor te leggen aan de tuchtrechter.
Bij het beoordelen van de ontvankelijkheid van klager in onderhavige zaak kan in het midden blijven of klager zijn positie als executeur-testamentair heeft aanvaard. Het enkele feit dat klager in het testament als zodanig wordt genoemd is voldoende om hem aan te merken als belanghebbende.
9.3.2.348 Informatieplicht notaris
Hof Amsterdam 25 september 2003, nr. 1153/02.
Op de notaris rust een actieve zorgplicht om de juistheid van de beoogde rechtshandeling bij de andere partij te controleren en informatie te verstrekken met betrekking tot deze rechtshandeling. Dat de notaris hiertoe geen actie ondernomen heeft, van welke actie alsdan uit het dossier van de notaris had moeten blijken, acht het hof klachtwaardig.
9.3.2.349 Notaris privé
Hof Amsterdam 9 oktober 2003, nr. 211/03.
In zijn algemeenheid kan het zijn dat gedragingen van een notaris, gelegen buiten zijn ambtswerkzaamheden, afbreuk doen aan de eer en het aanzien van het ambt dat de notaris bekleedt. Het oordeel over de vraag of zulks het geval is komt aan de notariële tuchtrechter toe. In dit geval was de notaris gemachtigde van zijn zuster, klaagster, bij een akte van verdeling die voor de plaatsvervanger van zijn associé werd gepasseerd.
9.3.2.350 Zorgvuldigheid
Hof Amsterdam 9 oktober 2003, nr. 249/03.
Het hof stelt voorop dat de notaris bij zijn handelen, ook in geval hij zijn cliënten bijstaat in een juridisch geschil, rekening te houden heeft met de positie van de notarissen in het maatschappelijk verkeer en het vertrouwen dat zij als zodanig genieten. Daaruit vloeit tevens voort dat de notaris onder omstandigheden is gehouden tot een zekere zorg ten aanzien van de belangen van de wederpartij van zijn cliënten. Alhoewel de notaris zich niet kon verenigen met de voorstelling die zijn cliënten ten aanzien van het fideï-commissair vermogen gaven, heeft hij willens en wetens die voorstelling in zijn brief opgenomen – zonder daarvan voldoende afstand te nemen – teneinde die voorstelling ten nadele van de verwachters van het fideï-commis meer gewicht te geven in de procedure voor de rechtbank. Aldus heeft de notaris zijn positie als notaris gebruikt op een wijze die zich niet verdraagt met de waardigheid van zijn ambt en het vertrouwen dat notarissen genieten, en heeft hij onvoldoende oog gehad voor de gerechtvaardigde belangen van de verwachters.
9.3.2.351 Internet
Hof Amsterdam 9 oktober 2003, nr. 327/03.
De kamer is van oordeel [en het hof kon zich daarmee verenigen – bew.] dat het handelen van de notaris in strijd komt met art. 24 van de Verordening beroeps- en gedragsregels. Waar de bepaling spreekt over ‘naar buiten optreden van de notaris’ wordt dit begrip in de toelichting op art. 24 omschreven als ‘het in het kader van de praktijkuitoefening doen van mededelingen, kennisgevingen of aankondigingen dan wel het zich op andere wijze naar buiten presenteren door de notaris’. Naar het oordeel van de Kamer valt het gebruik van internetadressen onder het begrip ‘naar buiten optreden’, nu derden via de internetadressen toegang kunnen verkrijgen tot informatie over het kantoor van de notaris en de website wordt gebruikt voor het doen van mededelingen, kennisgevingen of aankondigingen zoals bedoeld in de toelichting op art. 24.
9.3.2.352 Hoger beroep procesorde
Hof Amsterdam 20 november 2003, nr. 934/02.
Klaagster heeft bezwaar gemaakt tegen de gang van zaken in eerste aanleg, in het bijzonder het ter zitting van de kamer niet mogen overleggen van de brief van prof.mr. M.J.A. van Mourik van 1 oktober 2002. Dit bezwaar van klaagster behoeft, nu deze door haar gestelde tekortkoming ten gevolge van de behandeling in hoger beroep is hersteld, geen nadere bespreking.
9.3.2.353 Hoger beroep ontvankelijkheid onvolledig beroepschrift
Hof Amsterdam 20 november 2003, nr. 329/03.
Art. 107 lid 1 WNA vereist niet het indienen van de gronden waar het beroep op berust. Het hof dient in hoger beroep deze zaak in volle omvang te behandelen, ongeacht of het tegen die beslissing ingestelde hoger beroepschrift de gronden bevat waarop het berust. Het door klager op 17 maart 2003 ter griffie ingediende verzoekschrift voldoet aan de wettelijke eisen. De op het hof rustende verplichting tot behandeling in volle omvang laat – nadat het hoger beroep is ingesteld onverlet de mogelijkheid tot het aanvoeren van gronden in hoger beroep.
Jaar 2004
9.3.2.354 Klacht tegen kantoor
Hof Amsterdam 8 januari 2004, nr. 461/03.
Klager heeft zijn klacht gericht tegen het kantoor waaraan de kandidaat-notaris verbonden is. De voorzitter van de kamer heeft in zijn beslissing de klacht geïnterpreteerd als gericht tegen de kandidaat-notaris. De kamer heeft dit overgenomen. Deze interpretatie is begrijpelijk. Immers, ingevolge art. 98 Wna, worden slechts notarissen en kandidaat-notarissen aan tuchtrechtspraak onderworpen. Hierom kan het kantoor van de kandidaat-notaris niet worden aangemerkt als degene over wie geklaagd wordt. Bij klachten tegen een samenwerkingsverband dient de kamer te onderzoeken tegen welke notaris, onderscheidenlijk kandidaat-notaris de klachten zich richten. Het hof merkt daarbij op dat de kamer het er voor mag houden dat tegen een samenwerkingsverband gerichte klachten, die niet betrekking hebben op gedragingen van een specifieke notaris dan wel kandidaat-notaris, zijn gericht tegen de van het samenwerkingsverband deel uitmakende notaris respectievelijk kandidaat-notaris die zich namens het samenwerkingsverband tegen de klacht verweert.
9.3.2.355 Boedelnotaris taak
Hof Amsterdam 8 januari 2004, nr. 545/03.
Een boedelnotaris kan zelfstandig geen beslissingen nemen. Hij voert slechts uit wat de erfgenamen gezamenlijk en in unanimiteit over het afwikkelen van de nalatenschap beslissen. Zijn de erfgenamen het over (een onderdeel van) de afwikkeling niet eens, dan zal de verdeling haperen. Het is dan niet aan de notaris om knopen door te hakken en zijn visie aan de erfgenamen op te leggen. Klagers houden in hun klacht onvoldoende rekening met deze uitgangspunten. De notaris heeft niet die actieve, sturende en beslissende rol die klagers kennelijk van hem verwachtten.
9.3.2.356 Tuchtrecht omvang
Hof Amsterdam 8 januari 2004, nr. 547/03.
Klagers hebben verzocht de notaris de plicht op te leggen om de nalatenschap zo spoedig mogelijk af te wikkelen. Met betrekking tot dit verzoek is het hof van oordeel dat het opleggen van zodanige plicht niet behoort tot de bevoegdheden van de tuchtrechter, zodat het hof klager ook op dat onderdeel niet ontvankelijk zal verklaren.
9.3.2.357 Meerdere functies notaris
Hof Amsterdam 5 februari 2004, nr. 180/03.
Het hof stelt voorop dat de notaris in deze nalatenschap executeur-testamentair was, terwijl de oud-notaris in deze als boedelnotaris fungeerde. Ter zitting hebben de notarissen erkend dat in hun praktijk de scheiding tussen beide functies niet strikt gemaakt wordt. Het hof acht dit onjuist. De twee afzonderlijke functies kunnen immers op gespannen voet met elkaar komen te staan. Dit blijkt reeds uit art. 18 lid 2 van de Verordening beroeps- en gedragsregels, inhoudende dat een notaris die in een nalatenschap optreedt als executeur-testamentair niet zonder toestemming van de erfgenamen als boedelnotaris kan optreden. Van belang is voorts dat de boedelnotaris ten behoeve van de erfgenamen de executeur-testamentair dient te controleren en de erfgenamen dient te adviseren. Tevens geldt dat de notaris in zijn hoedanigheid van boedelnotaris zich in het algemeen op derden mag verlaten voor het verkrijgen van informatie, terwijl de executeur-testamentair een ruimere taak heeft met een eigen verantwoordelijkheid voor de juistheid van de bij de afwikkeling van de nalatenschap in aanmerking te nemen gegevens.
9.3.2.358 Kandidaat-notaris, waarnemer
Hof Amsterdam 12 februari 2004, nr. 679/03.
Nu de kandidaat-notaris aangemerkt kan worden als zelfstandig behandelaar van het onderhavige dossier is hij voor zijn handelingen zelf tuchtrechtelijk aansprakelijk.
Ter beoordeling van het hof is thans de vraag of de notaris zich kan disculperen jegens klager ingevolge art. 29 Wna. Weliswaar is de notaris gedurende de waarneming niet bevoegd het notarisambt uit te oefenen, maar dit ontslaat de notaris niet van de verplichting zijn waarnemer voor zover mogelijk en nodig te voorzien van informatie en instructies ten aanzien van de praktijkvoering gedurende zijn afwezigheid. (…) Ter zitting is evenwel gebleken dat tijdens zijn afwezigheid wegens vakantie de notaris dagelijks overleg had dan wel contact onderhield met de waarnemer [W], met betrekking tot de gang van zaken in zijn praktijk. Bovendien is voorafgaand aan de vakantie van de notaris inhoudelijk overleg geweest over deze zaak met de kandidaat-notaris. Aldus heeft, naar het oordeel van het hof, de notaris genoegzaam voldaan aan de verplichting tot het verschaffen van informatie en instructie zoals hier bedoeld. Het hof is derhalve van oordeel dat dit klachtonderdeel ongegrond is.
9.3.2.359 Verklaring van erfrecht
Hof Amsterdam 8 april 2004, nr. 779/03.
Klager zelf heeft als erfgenaam jegens de notaris aanspraak op een verklaring van erfrecht, ongeacht hetgeen hij met die verklaring van erfrecht wil bereiken. Immers, ofschoon de verklaring van erfrecht geen dwingende bewijskracht heeft ten aanzien van de vraag wie als erfgenaam moet worden aangemerkt, geeft deze wel aan erfgenamen en/of de executeurs de legitimatie tot het verkrijgen van informatie omtrent de (in Nederland gelegen) boedelbestanddelen.
9.3.2.360 Waarneming
Hof Amsterdam 6 mei 2004, nr. 877/03.
Art. 29, lid 3, WNA bepaalt dat de waarneming als bedoeld in de art. 28 en 29 WNA ten hoogste één jaar kan duren en dat de kamer van toezicht in bijzondere gevallen ontheffing van deze bepaling kan geven. De voorzitter heeft de bestreden beslissing onder meer doen steunen op de overweging dat er in deze zaak sprake is van een bijzonder geval als bedoeld in art. 29 Wna nu gebleken is dat in verband met de financiële afwikkeling van het vacante kantoor nog geen notaris voor het overnemen van het protocol van appellant door de Minister van Justitie kan worden aangewezen zodat met ingang van 1 augustus 2003 in de voortzetting van de waarneming van het vacante kantoor moet worden voorzien. Aldus heeft de voorzitter mede tot uitdrukking gebracht dat de kamer van toezicht te ’s-Gravenhage op de voet van art. 29 Wna ontheffing heeft verleend van de bepaling dat waarneming ten hoogste één jaar kan duren.
Bij het onderzoek in hoger beroep is niet gebleken dat de financiële afwikkeling van het vacante kantoor ten tijde van het nemen van de bestreden beslissing in een zodanig stadium was dat aanwijzing door de Minister van Justitie van een notaris voor het overnemen van het protocol van appellant wel mogelijk was. Het hof is dan ook van oordeel dat de voorzitter in redelijkheid de bestreden beslissing heeft kunnen nemen.
9.3.2.361 Notaris gedrag
Hof Amsterdam 3 juni 2004, nr. 1081/03.
Het hof is van oordeel dat de notaris zich, door het wegnemen van goederen van klager en zijn vriendin, zeer afkeurenswaardig heeft gedragen. Het is het hof gebleken dat de notaris deze goederen welbewust heeft weggenomen teneinde deze later als drukmiddel te kunnen gebruiken. Het hof oordeelt dat dit een vorm van eigenrichting is die een notaris niet past. Het hof acht de klacht in al haar onderdelen gegrond. Met de kamer is het hof van oordeel dat de maatregel van schorsing voor de duur van één maand hier passend is. Deze maatregel vindt haar grond in de ernst van de verweten gedraging. Weliswaar ziet de notaris het onjuiste van zijn gedragingen thans in, doch dit wil niet zeggen dat hij niet langer verantwoordelijk wordt gehouden voor zijn gedragingen. Ook het feit dat de notaris al eerder betrokken was in een klachtzaak waarbij hem een berisping is opgelegd, is voor het hof reden de door de kamer opgelegde maatregel te bevestigen en het beroep te verwerpen.
9.3.2.362 Tuchtrecht
Hof Amsterdam 10 juni 2004, nr. 1266/03.
Het hof overweegt dat ingevolge art. 99 Wna, slechts notarissen en kandidaat-notarissen aan tuchtrechtspraak zijn onderworpen. Hierom kan de maatschap [naam] niet worden aangemerkt als de beklaagde. Bij een klacht tegen een samenwerkingsverband dient de kamer te onderzoeken tegen welke (kandidaat)notaris(sen) de klacht zich richt.
9.3.2.363 GIW-garantieregeling, informatieplicht notaris, projectnotaris, vrije notariskeuze
Hof Amsterdam 24 juni 2004, nr. 1077/03.
Ten aanzien van een bepaald project is de notaris opgetreden als projectnotaris, in die zin dat de kopers van een appartementsrecht geen vrije notariskeuze hadden en gebruik dienden te maken van de diensten van de notaris teneinde het appartementsrecht in eigendom te verkrijgen. De GIW-garantieregeling zoals vermeldt in de aanhef van de koop/aanneemovereenkomst was echter niet van toepassing op de onderhavige overeenkomst. Het is niet voldoende dat de notaris de projectontwikkelaar hierop heeft aangesproken en hem verzocht heeft de kopers hiervan op de hoogte te stellen, maar de notaris had zelf de kopers behoren in te lichten.
9.3.2.364 Akte (gegevens in -), samenwerking met andere beroepsgroepen
Hof Amsterdam 24 juni 2004, nr. 1343/03.
De notaris heeft een verwijzing naar een e-mail opgenomen in de koopovereenkomst. De notaris was op dat moment niet op de hoogte van de inhoud van deze e-mail. Hij ging af op de mededeling van de verkopers. Tevens heeft het hof moeten vaststellen dat er geen contact is geweest tussen de notaris en klager. Het hof is van oordeel dat de notaris niet had mogen accepteren dat de inhoud van de e-mail hem niet bekend is gemaakt door verkopers. De notaris is afgegaan op informatie afkomstig van klager, over de inhoud waarvan hem uitsluitend door verkoper mededelingen zijn gedaan. Deze informatie heeft de notaris vervolgens onderdeel laten uitmaken van de koopovereenkomst zonder deze te verifiëren bij klager. Dat klager op vakantie was en onbereikbaar doet hieraan niet af. De notaris had zich meer inspanningen moeten getroosten om het mobiele nummer van klager te achterhalen, dan wel moeten wachten totdat klager terug was van vakantie.
Klager beklaagt zich over het optreden van een kantoorgenoot van de notaris als advocaat van de verkopers. Het hof wijst in dit kader op art. 19, lid 1 van de Verordening beroeps- en gedragsregels. Dit artikel luidt als volgt: ‘De notaris dient te voorkomen dat hij in een zaak die hij als notaris behandelt voor twee of meer partijen, een kantoorgenoot optreedt ten behoeve van één of meer van de partijen, tenzij alle betrokkenen – de notaris en de kantoorgenoot daaronder begrepen – met dit optreden instemmen.’ Naar oordeel van het hof dient de kantoororganisatie van de notaris zodanig te zijn ingericht dat er een systeem van signalering bestaat ter voorkoming van situaties zoals beschreven in genoemd artikelonderdeel. De stelling van de notaris dat hij niet vooraf over de betrokkenheid van zijn kantoorgenoot is geïnformeerd en dat dit ook niet nodig was kan dan ook geen stand houden. Het feit dat de notaris heeft erkend dat het beter ware geweest indien verkopers voor een advocaat hadden gekozen die niet aan zijn kantoor was verbonden, doet niet af aan de mate van verwijtbaarheid.
9.3.2.365 Aandelenoverdracht, informatieplicht notaris, onderzoeksplicht
Hof Amsterdam 1 juli 2004, nr. 1080/03.
De notaris heeft onjuist gehandeld, door de opdracht tot het overdragen van de aandelen uitsluitend te benaderen vanuit de bevoegdheid van de bestuursleden van de overdragende stichting en geen onderzoek in te stellen naar de juistheid van de totstandkoming van het bestuursbesluit. Uit de statuten blijkt namelijk dat aan die bevoegdheid niet was voldaan, omdat in de vergadering waarin het besluit tot overdracht werd genomen, niet alle bestuursleden aanwezig of vertegenwoordigd waren. Alsdan had een nieuwe vergadering moeten worden uitgeschreven. De notaris was in staat om de opdracht op de juiste wijze uit te voeren, maar hij liet dat na.
9.3.2.366 Voegen
Hof Amsterdam 22 juli 2004, nr. 1345/03.
Tijdens de mondelinge behandeling hebben [namen] bij monde van de gemachtigde van klaagster verzocht zich te voegen in de thans aanhangige zaak. Het hof zal deze personen niet ontvankelijk verklaren in hun verzoeken, reeds omdat de WNA niet voorziet in dergelijke verzoeken.
9.3.2.367 Volmacht (gebruik -)
Hof Amsterdam 22 juli 2004, nr. 291/04.
Het hof onderscheidt de volgende in de praktijk mogelijke varianten in werkwijze bij het passeren van notariële akten:
a. Een partij verschijnt in persoon voor de instrumenterende notaris. Voorafgaand aan het passeren van de akte behandelt de notaris of een te zijnen kantore en onder zijn regie werkzaam zijnde kandidaat-notaris het desbetreffende dossier.
b. Een partij verschijnt bij volmacht voor de instrumenterende notaris. Voorafgaand aan het passeren van de akte behandelt de notaris of een te zijnen kantore en onder zijn regie werkzaam zijnde kandidaat-notaris het desbetreffende dossier.
c. Een partij verschijnt bij volmacht voor de instrumenterende notaris. De instrumenterende notaris heeft de handeling van het dossier voorafgaand aan het passeren uitbesteed aan een andere notaris of kandidaat-notaris die geen deel uitmaakt van de kantoororganisatie van de notaris.
Het hof is van oordeel dat de hiervoor onder a omschreven variant het meest tegemoet komt aan de onder meer in art. 43 Wna besloten liggende bedoelingen van de wetgever met betrekking tot de plicht van de notaris om partijen te informeren omtrent de betekenis en de gevolgen van de te passeren akte en om te controleren of de inhoud van de akte overeenstemt met de wil van partijen.
De hiervoor onder b en c omschreven varianten zijn weliswaar niet in strijd met de wet – zoals blijkt uit art. 44 Wna – maar leveren naar het oordeel van het hof van mindere kwaliteit zijnde wijzen van informeren en controleren van de wil van partijen op dan variant a. Partijen zijn immers niet in persoon aanwezig bij het passeren van de akte. In variant c komt daar nog bij dat de notaris die voorafgaand aan het passeren van de akte partijen informeert en hun wil controleert niet dezelfde is als de notaris die de akte passeert terwijl de kandidaat-notaris geen deel uitmaakt van de kantoororganisatie van de instrumenterende notaris en dus niet onder diens regie werkt.
Notarissen behoren bij het voldoen aan hun zorgverplichting te streven naar het leveren van diensten van zo hoog mogelijke kwaliteit. Dit brengt mee dat bij het passeren van akten de hiervoor onder a omschreven werkwijze uitgangspunt dient te zijn. Het passeren van akten terwijl één of meer partijen bij volmacht verschijnen, is toelaatbaar indien het initiatief daartoe in beginsel van de desbetreffende cliënt uitgaat.
9.3.2.368 Gedrag notaris
Hof Amsterdam 7 oktober 2004, nr. 59/04.
Naar het oordeel van het hof behoort de professionaliteit van een (kandidaat-)notaris met zich te brengen dat hij zich binnen de mate van het mogelijke dienstbaar opstelt jegens zijn cliënten. Daartoe behoort in elk geval dat de (kandidaat-)notaris zijn emoties zodanig in bedwang weet te houden dat zijn beroepsmatig functioneren door zijn uitingen niet wordt gehinderd.
9.3.2.369 Trekkingen
Hof Amsterdam 7 oktober 2004, nr. 381/04.
Het hof bevestigt de volgende overwegingen van de kamer. Partijen verschillen van mening over de vraag wat de (omvang van de) taak van de notaris was ten tijde van de uitzending van het programma van 13 oktober 2002 waarbij een Fiat werd verloot. De notaris is in verband met die loting verzocht om bij de uitzending aanwezig te zijn. Door de rol van de notaris bij het programma is blijkbaar bij klagers de indruk ontstaan dat zijn toezicht zich uitstrekte over de gehele gang van zaken bij de loting, van het selecteren van de telefoonnummers tot de toewijzing van de auto. In het onderhavige geval was de taak van de notaris echter beperkt. Blijkens de opdracht, alsmede mededelingen van de presentator, was het de taak van de notaris erop toe te zien dat de trekking van telefoonnummers op juiste en onpartijdige wijze geschiedde. Daarnaast was tijdens de uitzending van het programma duidelijk in beeld gebracht dat de notaris achter een tafel zat waarop een laptop stond maar geen telefoon. Duidelijk werd zichtbaar dat de notaris niet betrokken was bij het draaien van de geselecteerde telefoonnummers. Dit was ook niet mogelijk omdat deze nummers vanaf diverse toestellen in verschillende ruimtes werden gedraaid. Onder deze omstandigheden moet het klagers redelijkerwijs duidelijk zijn geweest dat de notaris uitsluitend de taak had om op juiste en objectieve wijze de telefoonnummers te selecteren, op welke handelwijze de klacht zich niet richt.
9.3.2.370 Informatieplicht notaris, meerdere functies notaris, taxatierapport
Hof Amsterdam 25 november 2004, nr. 244/04.
Ten aanzien van het verwijt van klagers dat de notaris zowel als executeur-testamentair als ook in zijn hoedanigheid van boedelnotaris heeft gefungeerd, stelt het hof voorop dat deze handelwijze in het algemeen geen aanbeveling verdient en dat de notaris terughoudend dient te zijn bij het aanvaarden van een aanwijzing als executeur-testamentair. De functies van boedelnotaris en executeur-testamentair kunnen immers op gespannen voet met elkaar komen te staan. Dit blijkt reeds uit art. 18 lid 2 van de verordening beroeps- en gedragsregels, inhoudende dat een notaris die in een nalatenschap optreedt als executeur-testamentair niet zonder toestemming van de erfgenamen als boedelnotaris kan optreden.
Het hof is van oordeel dat de notaris is te kort geschoten in zijn informatieplicht jegens klagers door de door hem onderkende gebreken aan het taxatierapport niet mede te delen aan klagers. Hierdoor waren klagers niet in de gelegenheid de opvatting van de notaris over dit taxatierapport goed te beoordelen.
9.3.2.371 Hoger beroep procesorde
Hof Amsterdam 25 november 2004, nr. 297/04.
Voor zover klager bezwaar heeft gemaakt tegen de gang van zaken in eerste aanleg, in het bijzonder dat het proces-verbaal van de zitting van 13 januari 2004 onjuistheden bevat en dat de kamervoorzitter bevooroordeeld zou zijn, alsmede dat hem het woord is ontnomen, behoeven deze bezwaren van klager geen nadere behandeling nu deze beweerdelijke tekortkomingen tengevolge van de behandeling in hoger beroep in ieder geval zijn hersteld.
Jaar 2005
9.3.2.372 Volmacht en legaliseren handtekening
Hof Amsterdam 3 februari 2005, nr. 626/04.
Ten aanzien van het legaliseren van de handtekening van klager op de volmacht had de notaris dienen te toetsen of de inhoud van de volmacht overeenstemde met de wil van de ondertekenaar nu deze – naar de notaris ook toen bekend was – verbleef in een inrichting voor personen met een psychische aandoening. Hieraan heeft de notaris niet voldaan. Hij heeft zich beperkt tot het vergelijken van de handtekening met een kopie van het rijbewijs van klager, zonder zich met klager te verstaan.
9.3.2.373 Executeur-testamentair taak
Hof Amsterdam 24 maart 2005, nr. 759/04.
De notaris was desgevraagd niet op de hoogte van de aanwezigheid van een kluis in het huis van de overledene. De notaris had evenwel in zijn hoedanigheid van executeur-testamentair de woning van de overledene aan een grondig onderzoek dienen te onderwerpen en voorts lijsten moeten aanleggen van al hetgeen (van waarde) dat zich in die woning bevond. De notaris heeft dat echter nagelaten.
Indien de notaris in het kader van zijn hoedanigheid van executeur-testamentair de woning van de overledene zorgvuldig had bekeken (nog daargelaten of het onderzoek zelf naar de auto wel tot zijn taak als executeur-testamentair behoorde), was hij zeker op het vrijwaringsbewijs van een auto gestuit. Gelet op de datum waarop het vrijwaringsbewijs was gesteld, zou dit vraagtekens bij de notaris hebben moeten oproepen.
9.3.2.374 Legaat en laatste ziekte
Hof Amsterdam 24 maart 2005, nr. 760/04.
De notaris heeft kort voor het verlijden van het testament met erflaatster haar uitdrukkelijke wens besproken om een legaat van haar woonhuis met garage en een deel van haar meubels te maken aan haar huisarts [die haar heeft bediend gedurende de ziekte waaraan zij uiteindelijk is overleden – bew.]. In de wetenschap enerzijds dat een dergelijk legaat nietig is en anderzijds dat testatrice – omtrent wier geestelijk vermogen om te testeren volgens de kandidaat-notaris geen twijfel behoefde te bestaan – volhardde bij haar wens, heeft de notaris het legaat gemaakt aan de echtgenote van de huisarts en hun kinderen. De notaris had op de hoogte moeten zijn van de toepasselijke wettelijke bepaling neergelegd in art. 4:958 lid 2 BW (oud) die begunstiging van de echtgenote en de kinderen van de huisarts verbiedt [thans is een dergelijke making vernietigbaar ingevolge art. 4:59 BW – bew.].
9.3.2.375 Declaratie marginale toetsing, toezicht en hoger beroep, tuchtrecht en waarneming, verklaring van erfrecht
Hof Amsterdam 31 maart 2005, nr. 528/04.
De tuchtrechtelijke verantwoordelijkheid van de notaris eindigt niet steeds zodra voor hem een waarnemer (krachtens art. 28 Wna) optreedt. Deze verantwoordelijkheid blijft bestaan ingeval de waarnemer op verzoek van de notaris is benoemd teneinde de notaris in de in art. 28 Wna bedoelde gevallen te vervangen. In deze gevallen is de notaris alleen dan niet tuchtrechtelijk verantwoordelijk indien de optredende waarnemer voldoende ervaring heeft en het niet een handelen betreft dat (mede) is toe te schrijven aan de structuur of de organisatie van het kantoor van de notaris.
In beginsel heeft iedere belanghebbende recht op afgifte van een verklaring van erfrecht. Hoewel klaagster zich nog niet had uitgesproken over de vraag of zij als erfgename moest worden aangemerkt, was zij zodanig bij de nalatenschap betrokken dat zij belang had bij afgifte van een verklaring van erfrecht.
Ingevolge art. 55 Wna behoort de hoogte van declaraties van de notaris door de meest gerede partij aan de voorzitter van het bestuur van de desbetreffende ring van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie te worden voorgelegd. De ringvoorzitter toetst volledig. Tegen de beslissing van de voorzitter staat beroep open bij de rechtbank en hoger beroep bij de Afdeling Bestuursrechtspraak bij de Raad van State. Het Hof Amsterdam kan, gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, een dergelijk geschil slechts marginaal toetsen.
Toepassing van art. 96 Wna in hoger beroep is niet mogelijk wegens het ontbreken van een schakelbepaling dienaangaande.
9.3.2.376 Makelaarskosten
Hof Amsterdam 31 maart 2005, nr. 953/04.
Het is in het algemeen niet ongebruikelijk dat de courtagenota van de bij het totstandkomen van de transactie betrokken makelaar wordt opgevoerd op de nota van afrekening. Maar nu in de onderhavige zaak uit de omstandigheden bleek dat de positie van de makelaar bij de transactie onduidelijk was en voorts niet gebleken is van andere aanknopingspunten die betaling van de courtagenota rechtvaardigden, had de notaris niet tot uitbetaling hiervan mogen overgaan zonder de uitdrukkelijke toestemming daarvoor van klaagster.
9.3.2.377 Testament inzage
Hof Amsterdam 14 april 2005, nr. 635/04.
Ten tijde van erflaatsters overlijden op 17 december 2001 gold art. 4:908 lid 1 BW [thans art. 4:12 BW – bew.], zodat bloedverwanten die de overledene verder dan de zesde graad in de zijlijn staan, niet erven. Aangezien klager bloedverwant in de negende graad van erflaatster is, is te zijnen aanzien geen sprake van een erfgenaamschap volgens de wet. De invoering van het nieuwe erfrecht per 1 januari 2003 maakt dat – mede gelet op art. 68a Overgangswet nieuw Burgerlijk Wetboek – niet anders. Dat betekent dat klager aan art. 49 Wna niet het recht kan ontlenen op inzage dan wel op een afschrift of uittreksel van het testament van erflaatster.
9.3.2.378 Onroerende zaken (handel in -)
Hof Amsterdam 21 april 2005, nr. 136/05.
Tot 1 augustus 2004 bestond er geen formeel wettelijk verbod om te handelen en te beleggen in registergoederen. Wel bevatte art. 13 Verordening Beroeps- en gedragsregels een verbod tot handel en actieve belegging in registergoederen, zowel direct als indirect en zowel zakelijk als privé. De participatie van de kandidaat-notaris in de maatschap heeft slechts passieve deelname ingehouden en er is geen sprake geweest van actieve belegging door de kandidaat-notaris zelf. Daarom kan de participatie van de kandidaat-notaris in de maatschap in deze periode niet worden aangemerkt als een ongewenste nevenbetrekking in de zin van art. 11 Wna. Na de inwerkingtreding van art. 17-3 WNA op 1 augustus 2004 is voor notarissen en kandidaat-notarissen een formeel wettelijk verbod om te handelen en te beleggen in registergoederen van kracht. Handelen en beleggen in registergoederen is evenwel toegestaan als redelijkerwijs mag worden verwacht dat hierdoor de onpartijdigheid of onafhankelijkheid niet wordt of kan worden beïnvloed dan wel de eer of het aanzien van het ambt niet wordt of kan worden geschaad. De participatie van de kandidaat-notaris in de onroerend-goedmaatschap van haar familie is in deze periode slechts toelaatbaar indien iedere beïnvloeding van de kandidaat-notaris op de besluitvorming van de maatschap is uitgesloten. Dit kan worden bereikt door het beheer van het aandeel van de kandidaat-notaris in de maatschap zolang zij actief is als kandidaat-notaris of notaris op te dragen aan een rechtspersoon met zodanige statutaire voorzieningen dat redelijkerwijs elke beïnvloeding door de kandidaat-notaris op de besluitvorming en het bestuur van de maatschap uitgesloten kan worden geacht.
9.3.2.379 Geldlening verboden, tuchtrecht omvang
Hof Amsterdam 28 april 2005, nr. 522/04.
Het is onjuist dat het opleggen van een maatregel achterwege zal dienen te blijven omdat appellant niet meer als notaris werkzaam is. Ingevolge art. 98 Wna blijven notarissen die niet meer als zodanig werkzaam zijn aan tuchtrechtspraak onderworpen ter zake van handelen of nalaten gedurende de tijd dat zij als zodanig werkzaam waren. Ook aan hen kunnen derhalve de in 103 WNA genoemde maatregelen worden opgelegd. Dit is slechts anders indien het een maatregel betreft die er zich uit zijn aard niet voor leent om alsnog te worden opgelegd, zoals bijvoorbeeld de maatregel van schorsing in de uitvoering van het ambt.
De notaris erkent dat hij en zijn pensioenvennootschap een hypothecaire geldlening – hij noemt het een overbruggingskrediet – heeft verstrekt aan [S] ten behoeve van de aankoop van de onroerende zaak. De verkoopster was een oude dame die hij een plezier wilde doen toen bleek dat [S] de hypotheek tegen het voorziene tijdstip van levering nog niet rond had, aldus de oud-notaris. Het verstrekken van leningen aan degene die partij is bij een akte betreft echter ingevolge art. 23 lid 2 sub a van de Wet op het Notarisambt een voor de notaris uitdrukkelijk verboden handeling.
9.3.2.380 BFT, financiële situatie
Hof Amsterdam 28 april 2005, nr. 70/05.
Teneinde die financiële situatie te kunnen beoordelen en op eventuele zorgelijke ontwikkelingen adequaat te kunnen inspelen, dient de notaris het BFT tijdig van de betreffende stukken te voorzien; het eventueel tekortschieten ter zake door de notaris belemmert het BFT in het effectief toezicht houden op de financiële omstandigheden van de notaris; zonder de juiste gegevens kan het BFT niet tijdig inspringen, hetgeen essentieel is voor het functioneren van het BFT in het algemeen. Sinds de vorige rapportage van het BFT blijkt sprake van een verdergaande negatieve ontwikkeling in zowel de kantoorresultaten als het privé-vermogen van de notaris. Gelet op de ongunstige resultaten van het kantoor en de kwetsbare financiële positie, is het risico bepaald aanwezig dat bij uitblijven van sterke verbetering in de resultaten de cliëntengelden in gevaar kunnen komen. De notaris zit reeds geruime tijd in een negatieve spiraal en hij heeft zodanig weinig effectieve maatregelen genomen dat zijn situatie alleen maar is verslechterd en liquiditeits- en bewaringspositie bepaald Hof Amsterdam 28 april 2005, nr. 70/05. penibel zijn geworden. Daarmee heeft de notaris zich begeven in een situatie die strijdig is met art. 23 Wna.
9.3.2.381 Verdeling nalatenschap
Hof Amsterdam 12 mei 2005, nr. 629/04.
Uit een faxbericht blijkt ondubbelzinnig dat klager het niet eens was met de door de notaris voorgestelde verdeling van de nalatenschap. In dat geval kon en mocht de notaris niet tot verdeling overgaan. Dit geldt ook voor de verdeling van de sieraden. Er was overeenstemming tot uitkering, onder verrekening van het erfdeel van de zusters met de waarde van de sieraden, onder de voorwaarde dat notaris [A] het aan partijen toekomende saldo van zijn derdenrekening zal overmaken op de derdenrekening van de notaris, waartoe partijen notaris [A] volmacht hadden verleend. Nu klager zijn volmacht had herroepen voordat notaris [A] uitvoering had kunnen geven aan de inhoud daarvan, is de opschortende voorwaarde niet in vervulling gegaan en ontbeert de overeenkomst haar werking. De notaris had als gevolg daarvan geen goedkeuring van alle vier de erfgenamen tot enige verdeling.
9.3.2.382 Tarief
Hof Amsterdam 2 juni 2005, nr. 612/03.
Aan de beoordeling van het hof is onderworpen de juistheid van drie declaraties en dan in het bijzonder de redelijkheid van de gehanteerde tarieven en de duur van de werkzaamheden. De notaris heeft in zijn declaraties aan appellant de in rekening gebrachte uurtarieven gedifferentieerd naar gelang het de werkzaamheden van de notaris, zijn maat, de kandidaat-notarissen en het overige personeel. De notaris heeft gesteld dat deze tarieven marktconform zijn. Hetgeen appellant hierover heeft aangevoerd biedt geen aanknopingspunten voor een andere opvatting hierover. Het hof is van oordeel dat de door de notaris gehanteerde tarieven redelijk zijn te noemen. De klacht van appellant treft op dit punt geen doel. Uitgaande van de door de notaris gehanteerde tarieven zal het hof, voor zover mogelijk, de duur van de werkzaamheden beoordelen alsmede de juistheid van de specificaties voor zover deze door appellant is betwist.
9.3.2.383 Kadastrale inzage, kantoor houden, voorfinanciering courtagenota makelaar
Hof Amsterdam 2 juni 2005, nr. 633/04.
Uit de wetsgeschiedenis van art. 13 Wna volgt dat een notaris buiten zijn plaats van vestiging ambtelijke werkzaamheden mag verrichten maar dat dit slechts een incidenteel karakter mag hebben. Het incidentele karakter komt tot uiting in de vrijheid van de notaris om op het grondgebied van Nederland deze ambtelijke werkzaamheden te verrichten, ingeperkt door het verbod buiten zijn plaats van vestiging bijkantoren te hebben. Voor het oordeel of een ruimte als bijkantoor moet worden aangemerkt is beslissend de aard en de hoeveelheid van de door de notaris aldaar verrichte werkzaamheden. Het hof is van oordeel dat indien een notaris niet meer dan 1% van zijn ambtelijke werkzaamheden in één ruimte buiten zijn plaats van vestiging verricht, in zijn algemeenheid nog niet kan worden gesproken van het houden van een bijkantoor. Bij het verrichten van een grotere hoeveelheid ambtelijke werkzaamheden aldaar kan daarvan wel sprake zijn.
De notarissen hebben inzagen van kadastrale uittreksels verstrekt aan makelaar [D]. Het hof neemt aan dat de notarissen deze hebben verkregen door middel van het raadplegen van Kadaster-On-Line waartoe zij toegang hebben krachtens een standaardovereenkomst met het kadaster. Krachtens art. 9 lid 4 van deze overeenkomst mag de beschikbaar gestelde informatie in beperkte mate worden verveelvoudigd in het kader van de beroepsuitoefening van de abonnee of ten behoeve van beveiligingsdoeleinden. De notarissen hebben grote hoeveelheden inzagen verstrekt: [D] spreekt over 300 à 400 per jaar. De notarissen hebben zich daardoor niet geconformeerd aan de overeenkomst die zij hebben met het kadaster. Door aldus te handelen hebben de notarissen zich niet gedragen overeenkomstig de waardigheid van hun ambt.
De notaris heeft, door middel van verrekening of contante betaling, aan de makelaar courtage(nota’s) voldaan. Incidenteel is het voorgekomen dat dit vóór de transportdatum plaatsvond. Door aldus te handelen heeft de notaris de vorderingen van de makelaar incidenteel voorgefinancierd. Hiermee heeft hij de ene makelaar boven de andere bevoordeeld op een wijze die niet behoort. Dit kan als gevolg hebben dat er een onwenselijke financiële binding ontstaat tussen de notaris en de bewuste makelaar. Bovendien kan vooruitbetaling van courtage een financieel risico inhouden voor de notaris, indien de cliënt weigert in te stemmen met de betaling van courtage aan de makelaar.
9.3.2.384 Kennismakingsgesprek
Hof Amsterdam 9 juni 2005, nr. 959/04.
De notaris had klaagster op enig moment tijdens het gesprek moeten waarschuwen dat het karakter van het gesprek was veranderd en dat niet langer gesproken kon worden van een (gratis) kennismakingsgesprek. Daarbij had hij een indicatie moeten geven van de kosten die hieraan verbonden zouden zijn.
9.3.2.385 Inboedelgoederen uit nalatenschap meenemen, reçu, samenstelling Kamer
Hof Amsterdam 9 juni 2005, nr. 1336/04.
Het enkele feit dat de notarisleden van de kamer de notaris als zodanig kennen, is onvoldoende om tot de gevolgtrekking te komen dat te hunnen aanzien feiten of omstandigheden bestaan, waardoor in het algemeen de onpartijdigheid van die leden schade zou kunnen leiden.
De notaris heeft sieraden meegenomen uit de nalatenschap van klagers moeder om daarvan op zijn kantoor foto’s te maken en de goederen vervolgens onmiddellijk te retourneren aan klager. Dit heeft niet dezelfde waarde als het verstrekken van een reçu, omdat de goederen op het moment dat de foto’s worden gemaakt reeds uit de macht van de oorspronkelijke bezitter zijn.
9.3.2.386 Proces-verbaal
Hof Amsterdam 23 juni 2005, nr. 515/04.
Een notarieel proces-verbaal ex art. 37 Wna bevat slechts waarnemingen van de notaris en behoeft geen woordelijke weergave te zijn van hetgeen behandeld is. Wel dient sprake te zijn van een getrouwe weergave van het verhandelde. De wijzigingen die klaagster heeft voorgesteld zijn wezenlijk te noemen ten opzichte van de gepasseerde akte. Klaagster en de notaris verschillen van mening over de juistheid van de voorgestelde wijzigingen. Ook gezien het belang dat klaagster had bij de juistheid van het proces-verbaal, mocht de notaris niet zonder meer zijn eigen weergave laten prevaleren onder verwijzing naar alleen art. 37 Wna. Bovendien had klaagster aangeboden om ter verificatie een band te beluisteren. Op zijn minst had de notaris, voordat de akte werd gepasseerd, uitleg moeten geven waarom hij de door klaagster ingediende wijzigingen niet wenste op te nemen.
9.3.2.387 Onpartijdigheid
Hof Amsterdam 7 juli 2005, nr. 1121/04.
De notaris heeft moeder verscheidene malen in de gelegenheid gesteld zelf contact op te nemen met klaagster, teneinde problemen over de afwikkeling van de nalatenschap in der minne op te lossen en/of zoveel mogelijk kosten die ten laste van moeder zouden moeten worden gemaakt te voorkomen. In deze boedel heeft de notaris daarmee te veel het belang van moeder voorop gesteld. Zo heeft de notaris nagelaten om, alvorens moeder tijd te gunnen om zaken in der minne te regelen, contact op te nemen met klaagster dan wel haar advocaat om na te gaan of klaagster genegen was zaken op deze wijze te regelen. Bovendien heeft de notaris nagelaten de voortgang in de totstandkoming van de notariële boedelbeschrijving te bewaken, waarmee hij eveneens het belang van klaagster te kort heeft gedaan. Uit het enerzijds niet toezenden van het taxatierapport aan klaagster, doch anderzijds moeder wel de tijd gunnen om klaagster dit zelf toe te sturen blijkt eveneens dat de notaris zich in het bijzonder richtte tot moeder en het belang van klaagster op de tweede plaats stelde.
9.3.2.388 Hoger beroep, taak notaris bij transport
Hof Amsterdam 7 juli 2005, nr. 1415/04.
Over de inhoud van een proces-verbaal kan in hoger beroep niet geklaagd worden nu het vaststellen van een proces-verbaal is voorbehouden aan de kamer die de zaak in eerste aanleg behandeld heeft en in hoger beroep de wet daarbij niet voorziet in enige taak voor het hof.
In zijn algemeenheid behoort het niet tot de taak van de notaris zelf een onderzoek in te stellen naar de feitelijke situatie. De notaris heeft tot taak een zodanig onderzoek in te stellen dat over de rechtstoestand van het registergoed zo min mogelijk onzekerheid bestaat. Bij de levering draagt de notaris er zorg voor dat het verkochte door de koper wordt verkregen overeenkomstig de gemaakte afspraken voor wat betreft de vrije en onbezwaarde levering.
Weliswaar is het de verkoper te verwijten dat aan de koopakte onjuiste tekeningen werden gehecht, maar dit ontslaat de notaris niet van zijn verplichting klagers hiervan op de hoogte te stellen, zelfs al betreft het kleine technische aanpassingen.
9.3.2.389 Jaarstukken indienen, nadere informatie, samenstelling Kamer
Hof Amsterdam 7 juli 2005, nr. 1517/04.
Ter zitting heeft de Kamer nadere informatie gevraagd, die de notaris tijdig heeft verstrekt. Zij heeft die informatie echter niet gekwalificeerd als processtuk. Bovendien had mr. [X] zich dienen te verschonen van deelname aan de behandeling van de zaak, aangezien de notaris voor mr. [X] optreedt als gemachtigde in een tegen mr. [X] aanhangige tuchtprocedure bij het hof. Deze gestelde tekortkomingen zijn evenwel hersteld door de behandeling in hoger beroep.
Het niet tijdig indienen van jaarstukken en accountantsverklaring over 2003 bij het BFT [art. 24-4 en 112-1 WNA – bew.], na daartoe te zijn uitgenodigd, is laakbaar en in strijd met hetgeen een behoorlijk notaris betaamt.
9.3.2.390 Hoger beroep ontvankelijkheid algemeen
Hof Amsterdam 14 juli 2005, nr. 450/04.
In zijn algemeenheid kan het hof geen kennis nemen van verzoeken die voor het eerst in hoger beroep naar voren worden gebracht. Nu klaagster haar klacht in hoger beroep heeft uitgebreid met het gedrag van de notaris op en na de dag waarop de bestreden beslissing is uitgesproken zal het hof klaagster daarin niet ontvankelijk verklaren.
9.3.2.391 Hoger beroep notaris verschijnt niet
Hof Amsterdam 14 juli 2005, nr. 684/04.
De notaris heeft aan het hof een brief geschreven waarin hij aangeeft dat hij niets heeft toe te voegen aan hetgeen hij destijds aan de kamer heeft geschreven. Tevens verzoekt de notaris niet in persoon ter zitting van het hof te hoeven verschijnen. Later heeft hij alsnog een verweerschrift ingediend. Ter zitting van het hof is de notaris, alhoewel daartoe behoorlijk opgeroepen, niet verschenen. In de onderhavige zaak acht het hof zich onvoldoende voorgelicht van de zijde van de notaris. Dit is redengevend om de behandeling van de zaak aan te houden en de griffier te verzoeken de notaris op te roepen ten einde de notaris in de gelegenheid te stellen alsnog ter zitting te verschijnen. Het hof verzoekt de notaris ter gelegenheid daarvan het dossier waarop de klacht betrekking heeft mede te nemen.
9.3.2.392 Beschermd stadsgezicht, gemeentelijk monument, onderzoeksplicht, rijksmonument, splitsingsvergunning
Hof Amsterdam 14 juli 2005, nr. 1230/04.
In de notariële praktijk wordt in het algemeen geen onderzoek gedaan naar het voorkomen van een registergoed op lijst van toekomstige gemeentelijke monumenten en het ontbreken van een dergelijk onderzoek levert dan ook geen tuchtrechtelijke laakbaarheid op. Dit is anders voor het onderzoeken van de kwalificatie van een registergoed als rijksmonument. Door de desbetreffende aantekening in de openbare registers is dit kenbaar voor de notaris bij diens kadastrale recherche.
Met betrekking tot de status van beschermd stadsgezicht van het verkochte is de notaris afgegaan op hetgeen verkopers hieromtrent verklaarden. Nu het de notaris bekend had moeten zijn en ook bekend was dat de binnenstad van Amsterdam grotendeels is aangewezen als beschermd stadsgezicht en het verkochte daartoe behoort, zal het hof de klacht op dit onderdeel gegrond oordelen.
Het is aan de makelaar of verkoper om de aanvraag van een splitsingsvergunning te onderzoeken en hieromtrent te verklaren, vervolgens is het aan de koper om hieromtrent nader onderzoek te doen. Er zijn geen omstandigheden gesteld of gebleken waaruit zou voortvloeien dat de notaris de partijverklaring op dit punt verder had moeten onderzoeken.
9.3.2.393 Art. 49 Wna
Hof Amsterdam 25 augustus 2005, nr. 19/05.
Op grond van art. 49 Wna hebben onterfde legitimarissen recht op inzage in, een afschrift of een uittreksel van de bepalingen uit het testament, die betrekking hebben op de onterving. Dit artikel mist echter toepassing op het klachtonderdeel dat betrekking heeft op het onrechtmatig handelen van de notaris inzake het verspreiden van de tekst van het testament van de moeder van klager. Het litigieuze testament behoorde immers niet tot het protocol van de notaris maar tot het protocol van notaris mr. A.J., terwijl gesteld noch gebleken is dat de notaris het testament als notaris van de protocolhoudende notaris in afschrift heeft verkregen. Ter zitting heeft de notaris verklaard dat het testament geen informatie bevat, die hij, ook als derde-notaris tot wiens protocol het testament niet behoort, geheim diende te houden. Uit het hiervoor overwogene volgt dat de notaris niet nodeloos informatie heeft verstrekt waardoor zijn optreden als onzorgvuldig zou dienen te worden gekwalificeerd. De notaris heeft dan ook geen norm overtreden die leidt tot gegrond verklaring van de klacht.
9.3.2.394 Taak notaris bij hypothecaire geldlening
Hof Amsterdam 25 augustus 2005, nr. 39/05.
Het had op de weg van de notaris gelegen waakzaam te zijn voor mogelijke onregelmatigheden bij het tot stand komen van de hypothecaire geldlening. Deze omstandigheden bestonden o.a. uit de leeftijd van klagers, het feit dat de woning van klagers, een tot dat moment hypotheekvrij registergoed, zwaar met hypotheek werd belast en de wetenschap dat klagers voornemens waren het relatief grote bedrag van hypothecaire lening te bestemmen voor belegging zulks op een moment dat na de hausse inzake beleggingen met geleend geld de – rampzalige – gevolgen daarvan algemeen bekend waren.
9.3.2.395 Afdracht overdrachtsbelasting, art. 110 Wna, art. 112 Wna, BFT
Hof Amsterdam 25 augustus 2005, nr. 519/05.
Art. 110, lid 6, WNA bepaalt dat de voorzitter van het BFT het Bureau in en buiten rechte vertegenwoordigt. Ter zitting is door de gemachtigde van klager onweersproken gesteld dat de gemachtigde in zijn hoedanigheid van sectordirecteur Financieel Toezicht beschikt over een volmacht om namens de voorzitter van het BFT in klachtprocedures op te treden. Het betoog van de notaris, dat de gemachtigde van klager niet namens klager zou kunnen optreden omdat dit voorbehouden zou zijn aan de voorzitter van klager ingevolge art. 99 Wna, faalt derhalve.
De bevoegdheid van het BFT om klachten in te dienen berust niet op art. 99 maar op art. 112 Wna. Deze bepaling houdt in dat het BFT, indien het bij de uitoefening van het toezicht van feiten of omstandigheden blijkt die naar zijn oordeel grond opleveren tot het opleggen van een tuchtmaatregel, zijn bevindingen, desgeraden in de vorm van een klacht, ter kennis van de voorzitter van de kamer van toezicht brengt.
Het verweer van de notaris dat hij nooit door enige instantie is aangesproken op de reeds 18 jaar door hem gevolgde praktijk inzake de afdracht van overdrachtsbelasting, gaat naar het oordeel van het hof niet op nu het bestuur van de KNB in september 2003 per brief haar leden dringend heeft verzocht de verschuldigde overdrachtsbelasting tijdig af te dragen. In deze brief is gewaarschuwd voor een klacht van de belastingdienst bij de kamer van toezicht ingeval van overtreding van de afdrachtverplichting. De notaris heeft, met betrekking tot de termijn van afdracht van de overdrachtsbelasting, een eigen verantwoordelijkheid en hij mag niet afgaan op hetgeen een deurwaarder van de Belastingdienst zou hebben gezegd.
9.3.2.396 Klacht binnen 3 jaar indienen, meningsverschillen tussen erfgenamen
Hof Amsterdam 15 september 2005, nr. 5/05.
Nu klager zijn klacht in eerst instantie na de invoering van de WNA heeft ingediend, dient het hof de ontvankelijkheid van de klacht te beoordelen aan de hand van het bepaalde in art. 99 Wna. Ingevolge dat artikel kan een klacht slechts worden ingediend gedurende drie jaren na de dag waarop de tot de klacht gerechtigde van het handelen of nalaten van een notaris of kandidaat-notaris dat tot tuchtrechtelijke maatregelen aanleiding kan geven, kennis heeft genomen. Klager heeft op 17 juni 2001 een klacht bij de kamer ingediend, terzake van de verdeling van de nalatenschap van zijn moeder, overleden op 27 december 2000. Dat betekent dat klager in beginsel niet kan worden ontvangen in zijn klacht, voor zover die betreft het handelen van de notaris dat aan klager bekend was in de periode vóór 17 juni 2001.
Uitgangspunt is bij de beoordeling van de klachten dat de meningsverschillen tussen de erfgenamen er toe hebben geleid dat in de conceptakte van verdeling de kosten van klager niet kunnen worden opgenomen, omdat de overige erfgenamen hiermee niet kunnen instemmen. Dit geldt evenzeer voor het voorstel om een gezamenlijk gesprek te voeren. Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is gebleken dat de standpunten ten aanzien van de kosten en omtrent de effectenportefeuille de erfgenamen nog steeds verdeeld houden en dat de houding van klager daarin niet zonder betekenis is. Van een boedelnotaris kan niet gevergd worden dat hij ten koste van alles tot een verdeling dient te geraken als de meningsverschillen zo wezenlijk zijn.
9.3.2.397 Hoger beroep ontvankelijkheid algemeen
Hof Amsterdam 15 september 2005, nr. 225/05.
In zijn algemeenheid kan het hof geen kennis nemen van verzoeken die voor het eerst in hoger beroep naar voren zijn gebracht. Nu klager de klacht met betrekking tot het handelen van de notaris over de periode van november 2002 tot en met 12 december 2004 voor het eerst in hoger beroep heeft gedaan, zal het hof reeds om die reden niet tot behandeling van dit verzoek overgaan.
9.3.2.398 Onpartijdigheid
Hof Amsterdam 15 september 2005, nr. 271/05.
Bij de beoordeling van de klacht dient voorop te worden gesteld dat een notaris die in de uitoefening van zijn ambt als bemiddelaar tussen twee partijen optreedt zich in beginsel onpartijdig behoort op te stellen. Dat brengt als uitgangspunt mee dat een notaris die als bemiddelaar optreedt geen handelingen verricht die in strijd zijn met de belangen van of indruisen tegen de uitdrukkelijk kenbaar gemaakte wens van een van de partijen.
9.3.2.399 Klacht ontvankelijkheid
Hof Amsterdam 22 september 2005, nr. 516/04.
Het verzoek van klager is toegelicht met een opsomming van feiten en omstandigheden waaruit mogelijk een handelen of nalaten van de kandidaat-notaris of de notaris kan worden afgeleid zoals bedoeld in art. 98 Wna. Dat klager verzoekt om een beslissing waarin een bepaald handelen aan de notaris wordt opgedragen, waarin de WNA niet voorziet, staat er niet aan in de weg dat het handelen of nalaten dat aan dit verzoek ten grondslag ligt als klacht in behandeling kan worden genomen.
9.3.2.400 Art. 98 Wna, tuchtrecht omvang
Hof Amsterdam 22 september 2005, nr. 681/04.
Ingevolge art. 98 Wna zijn notarissen en kandidaat-notarissen aan tuchtrechtspraak onderworpen ter zake van enig handelen of nalaten in strijd met hetzij enige bij of krachtens deze wet gegeven bepaling of een op deze wet berustende verordening, hetzij met de zorg die zij als notarissen of kandidaat-notarissen behoren te betrachten ten opzichte van degenen te wier behoeve zij optreden en ter zake van enig handelen of nalaten dat een behoorlijk notaris of kandidaat-notaris niet betaamt. Dat artikel ziet met name op werkzaamheden van de notaris in het ambt van notaris. Dit brengt echter niet met zich dat gedragingen of werkzaamheden van de notaris, welke niet notarieel van aard zijn, geheel buiten de beoordeling van de tuchtrechter liggen. Het is mogelijk dat de notaris buiten zijn ambtswerkzaamheden zodanig handelt dat dit tuchtrechtelijk klachtwaardig handelen oplevert. In het onderhavige geval handelt de notaris als bestuurslid van de stichting niet in zijn ambt van notaris. De wel voor de stichting verrichte notariële werkzaamheden zijn door andere notarissen verricht. Het testament van de oprichtster van de stichting is niet door de notaris afgewikkeld. Ook zijn geen (andere) aktes waarin de stichting partij is door de notaris gepasseerd en is niet gebleken dat de notaris andere werkzaamheden in het ambt van notaris voor de stichting heeft verricht.
9.3.2.401 Bindend adviseur
Hof Amsterdam 22 september 2005, nr. 4/05.
Ingevolge art. 98 Wna zijn notarissen aan tuchtrechtspraak onderworpen ter zake van enig handelen of nalaten in strijd met hetzij enig bij of krachtens deze wet gegeven bepaling of een op deze wet berustende verordening, hetzij met de zorg die zij als notarissen behoren te betrachten ten opzichte van degenen te wier behoeve zij optreden en ter zake van enig handelen of nalaten dat een behoorlijk notaris niet betaamt. Deze algemene notariële tuchtnorm strekt zich blijkens de wetgeschiedenis en de jurisprudentie niet alleen uit over de wettelijke en buitenwettelijke werkzaamheden van de notaris, maar is ook van betekenis voor het handelen en nalaten van de notaris in het kader van werkzaamheden die op enigerlei wijze verband houden met het zijn van notaris. De werkzaamheden die de oud-notaris heeft verricht ten behoeve van klagers, waaronder het aanvaarden van de opdracht bindend advies uit te brengen, moeten worden geacht te behoren tot zijn notarispraktijk. Dit is onder andere tot uitdrukking gekomen in het feit dat in de overeenkomsten steeds achter de naam van de oud-notaris vermeld was dat hij notaris was en in het gebruik van het briefpapier van de notarispraktijk. Het hof acht zich onbevoegd om een oordeel uit te spreken over de wijze van totstandkoming en de inhoud van het bindend advies, dit is voorbehouden aan de civiele rechter. Ook hier is slechts een marginale toetsing op zijn plaats.
9.3.2.402 Aansprakelijkheid voor medewerker
Hof Amsterdam 29 september 2005, nr. 452/04.
In zijn algemeenheid vinden de werkzaamheden van een medewerker plaats onder verantwoordelijkheid van een notaris. Afhankelijk van de ervaring van de desbetreffende medewerker houdt een notaris toezicht op het handelen van die medewerker en kan dit handelen hem in meer of mindere mate worden toegerekend. In deze zaak is een klacht ingediend tegen de notaris en komt dan ook de vraag aan de orde of de notaris tekort is geschoten in het toezicht op het handelen van zijn medewerker.
9.3.2.403 Geheimhouding, klacht tegen Kamer
Hof Amsterdam 29 september 2005, nr. 524/04.
Klager heeft betoogd dat de kamer niet bevoegd was om de door klager ingediende klachten te behandelen en te beoordelen omdat er ten tijde van de behandeling door klager nog niet was beslist op een door de notaris tegen de kamer bij de procureur-generaal bij de Hoge Raad ingediende klacht. Dit betoog faalt omdat de opvatting dat de kamer niet bevoegd is een tegen een notaris ingediende klacht te behandelen indien de desbetreffende notaris een klacht tegen de kamer heeft ingediend waarop nog niet is beslist, niet juist is.
De notaris heeft aangevoerd dat het hem niet vrijstond om klager (zijn kantoorgenoot) op de hoogte te stellen van de door hem van het lid van de kamer verkregen informatie dat er mogelijk een strafrechtelijk onderzoek tegen klager zou worden ingesteld. Het hof kan de notaris hierin niet volgen. Het betrof immers geen informatie waarvan de notaris uit hoofde van zijn werkzaamheid als zodanig kennis had genomen, zodat er van een uit art. 22 Wna voortvloeiende geheimhoudingsplicht geen sprake was. Evenmin was er een andere grond aanwezig die de notaris tot geheimhouding verplichtte. Indien het desbetreffende lid van de kamer van toezicht op vertrouwelijkheid had aangedrongen had de notaris hem op een en ander kunnen wijzen. Door vervolgens deze informatie te verzwijgen voor klager als zijn kantoorgenoot heeft de notaris een onjuiste afweging gemaakt. Immers, gelet op het belang van klager, maar ook gelet op het belang van het kantoor en het notariaat in het algemeen, had de notaris klager, als zijn maat, moeten waarschuwen opdat deze had kunnen trachten op legale wijze de nadelige gevolgen af te wenden. Klager had dan maatregelen kunnen nemen om te voorkomen dat zijn eigen functioneren als notaris, het functioneren van zijn kantoor maar ook dat van het notariaat in het algemeen in een kwaad daglicht zou komen te staan.
Het tweede klachtonderdeel ziet op het feit dat de notaris zijn echtgenote heeft geïnformeerd en dat deze vervolgens, de ex-echtgenote van de notaris heeft geïnformeerd. Het hof is van oordeel dat de mededeling van klager aan de notaris dat hij zijn ontslag overwoog, niet valt onder de geheimhoudingsplicht van de notaris overeenkomstig art. 22 Wna. Op deze mededeling is echter wel de norm van toepassing die geldt binnen een maatschap dat men over bepaalde zaken jegens derden in beginsel geheimhouding betracht.
9.3.2.404 Declaratie marginale toetsing, kostenverrekening
Hof Amsterdam 13 oktober 2005, nr. 388/04.
Het past een notaris niet om zonder uitdrukkelijke toestemming van zijn opdrachtgever in een ontwerpakte van verdeling de ten name van een derde gemaakte kosten ten laste van de opdrachtgever te brengen. Ingevolge art. 55 Wna kan een geschil over de hoogte van declaraties door de meest gerede partij aan de voorzitter van het bestuur van de ring van de KNB worden voorgelegd. De ringvoorzitter toetst alsdan volledig. Tegen de beslissing van de ringvoorzitter staat beroep open bij de rechtbank en hoger beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Het hof kan een dergelijk geschil slechts marginaal toetsen. Het hof komt aldus tot het oordeel dat hem geen feiten of omstandigheden zijn gebleken die tot het oordeel nopen dat de notaris in redelijkheid niet tot zijn declaratie had kunnen komen.
9.3.2.405 Zorgplicht
Hof Amsterdam 3 november 2005, nr. 135/05.
Inhoudsindicatie: Klager heeft een aanmerkelijke leeftijd. In een dergelijk geval heeft de notaris een zekere zorgplicht jegens klager nu de notaris de bedenker is geweest van de constructie waarbij klager nagenoeg haar hele verteerbare vermogen is kwijt geraakt.
9.3.2.406 Geregistreerd partnerschap beëindigen, mededeling opgelegde maatregel
Hof Amsterdam 17 november 2005, nr. 527/04.
Behoudens bijzondere omstandigheden dient een notaris, of een kandidaat-notaris namens de notaris, in een persoonlijk onderhoud cliënten die hun geregistreerd partnerschap wensen te beëindigen te informeren over de gevolgen die daaraan zijn verbonden. In zo’n persoonlijk onderhoud dient deze notaris of kandidaat-notaris tevens te beoordelen of de cliënten werkelijk uitsluitend behoefte hebben aan een akte die uitsluitend de formele ontbinding van het geregistreerd partnerschap inhoudt dan wel een uitgebreidere regeling wensen of nodig hebben en hen terzake nadere informatie te verschaffen.
In geval van een onherroepelijk geworden uitspraak van een kamer van toezicht, waarbij de maatregel van waarschuwing of berisping is opgelegd, spreekt de voorzitter van de kamer de maatregel uit in een vergadering van de kamer, waartoe de notaris of kandidaat-notaris bij aangetekende brief wordt opgeroepen. Omdat tegen een uitspraak van het hof geen hogere voorziening bestaat (art. 98 Wna) en het hof een vergadering van art. 103 Wna niet kent, is het hof van oordeel dat een maatregel als hiervoor bedoeld als medegedeeld geldt op het tijdstip waarop de beslissing waarbij deze is opgelegd, wordt uitgesproken. Indien de notaris of kandidaat-notaris niet bij de behandeling ter terechtzitting is verschenen, zal de griffie van het hof een afschrift van de beslissing bij aangetekende brief met bericht van ontvangst aan deze verzenden.
9.3.2.407 Notarislijsten bij veiling
Hof Amsterdam 17 november 2005, nr. 208/05.
De klacht betreft de vraag of de notaris in strijd met zijn bewaarplicht heeft gehandeld door de kopieën van notarislijsten te vernietigen. In de eerste plaats is het hof van oordeel dat kopieën van notarislijsten niet vallen onder het protocol van de notaris zoals bedoeld in art. 1 Wna. Het betreft hier lijsten die door de notaris op vrijwillige basis, zonder wettelijke verplichting daartoe, tijdens de veiling werden bijgehouden en bij het Veilinghuis zelf werden bewaard. Van afspraken dat de notaris deze lijsten mee zou nemen naar zijn kantoor dan wel omtrent het bewaren van deze lijsten door de notaris is het hof niet gebleken. Ook heeft het Veilinghuis geen opdracht aan de notaris verstrekt om de notarislijsten te bewaren. Art. 7:412 BW is naar oordeel van het hof niet van toepassing nu er geen sprake was van een opdracht van het Veilinghuis aan de notaris anders dan tot het bijwonen van de veilingen overeenkomstig art. 1 Wet ambtelijk toezicht bij openbare verkopingen. Nu de notaris slechts kopieën van de notarislijsten onder zich had behoefde hij er niet van uit te gaan dat sprake was van stukken als bedoeld in art. 1 Wna.
9.3.2.408 Aflossingsnota
Hof Amsterdam 17 november 2005, nr. 322/05.
Bij het verrichten van zijn werkzaamheden is de notaris gehouden de belangen van zowel de hypotheekgever als van de hypotheeknemer of -houder in acht te nemen. Aangezien de passeerdatum werd verzet naar een datum, meer dan enkele dagen na 1 juli 2004, was het opvragen van een nieuwe aflossingsnota door een medewerkster van de notaris niet onjuist. Dat het enkele opvragen van een nieuwe aflossingsnota [naam] of de hypothecaire crediteur aanleiding zou geven aanspraak te maken op een boeterente wegens vervroegde aflossing, dit in afwijking van de eerder opgevraagde en ontvangen nota van aflossing, behoefde de notaris niet te verwachten.
9.3.2.409 Belastingdienst, toezicht tegenover tuchtrecht
Hof Amsterdam 24 november 2005, nr. 1114/04.
Het hof stelt vast dat in deze zaak geen sprake is van een tuchtprocedure in de zin van art. 98 Wna, maar van een procedure in het kader van het toezicht zoals bedoeld in art. 96 Wna. In casu is sprake van een mededeling van een ambtenaar van de belastingdienst aan de voorzitter van de kamer, gebaseerd op art. 97 Wna. Volgens laatstgenoemd artikel dient de mededeling een handelen of nalaten van een notaris te betreffen, dat, gelet op art. 98 Wna, tot een tuchtrechtelijke maatregel aanleiding kunnen geven. Op grond van art. 96 Wna kan de voorzitter van de kamer in verband met de uitoefening van het toezicht een onderzoek gelasten. In sommige gevallen is de voorzitter verplicht tot het gelasten van een onderzoek. De uitvoering van het onderzoek wordt opgedragen aan een plaatsvervangend voorzitter. art. 96 Wna bepaalt dat indien de voorzitter daartoe aanleiding ziet, hij de zaak voorlegt aan de kamer teneinde haar te behandelen. Een plaatsvervangend voorzitter die een onderzoek in de zaak heeft uitgevoerd neemt geen deel aan de behandeling van die zaak door de kamer, zo bepaalt art. 96 Wna. Uit de stukken en het verhandelde ter terechtzitting is gebleken dat van een onderzoek als bedoeld in art. 96 Wna geen sprake is geweest. De eerste vraag is dan, of het achterwege blijven van zo’n onderzoek verhindert dat de (fungerend) voorzitter een zaak ter behandeling aan de kamer voorlegt. Daarbij is van belang dat blijkens de wetsgeschiedenis van art. 96 Wna de daar gegeven procedure een alternatieve mogelijkheid biedt om disciplinair in te grijpen, naast het eigenlijke tuchtrecht. Ofschoon in die bepaling als uitgangspunt wordt genomen dat de voorzitter, alvorens een zaak aan de kamer voor te leggen, een onderzoek zal gelasten, kan de fungerend voorzitter, indien hem uit eigen waarneming blijkt dat er voldoende aanleiding is om de zaak ter behandeling voor te leggen aan de kamer, daartoe overgaan zonder onderzoek door het Bureau Financieel Toezicht. De voorzitter komt daarbij een redelijke marge in de beoordeling toe. Gelet op de mededeling van de Belastingdienst van 3 december 2003 aan de voorzitter van de kamer, is het hof van oordeel dat de voorzitter in dit geval die marge niet te buiten is gegaan. Ook kan niet worden gezegd dat de notaris aldus in zijn verweer is geschaad. Mitsdien is hier van een schending van art. 6 EVRM geen sprake. Zoals gezegd, is in het onderhavige geval geen sprake van een tuchtprocedure in de zin van art. 98 Wna waarin een klacht tegen een notaris wordt behandeld. In het verlengde hiervan kan ook geen sprake zijn van een klager. art. 101 Wna ziet uitsluitend op een dergelijke klachtprocedure en dient – nu daarvan geen sprake is – buiten beschouwing te blijven.
Van een behoorlijk en zorgvuldig handelend notaris, ongeacht of hij handelt in de uitoefening van zijn beroep of daarbuiten, mag worden verwacht dat bij een voor hem overduidelijke omissie of fout van, in casu, de Belastingdienst, hij deze daarvan in kennis stelt.
9.3.2.410 Monumentenvergunning
Hof Amsterdam 24 november 2005, nr. 318/05.
De notaris wordt verweten dat zij niet heeft zorg gedragen voor een voor de verkoop vereiste monumentenvergunning. Het hof begrijpt dat klager aldus de notaris verwijt niet het nodige te hebben verricht in verband met de mogelijke monument status van het verkochte registergoed. De notaris heeft zich hierop verweerd met de stelling dat in het kadaster niet was aangetekend dat er sprake was van een monument. Het ontbreken van een dergelijke aantekening ontslaat de notaris echter niet van het instellen van verder onderzoek indien en zodra haar aanwijzingen bereiken dat sprake kan zijn van een monumentenstatus van het registergoed alsmede dat de notaris voor dit onderzoek verantwoordelijk is en niet klager als verkopende partij. De notaris had zich hiertoe kunnen en in dit geval moeten wenden tot de Rijksdienst voor de Monumentenzorg te Zeist, teneinde na te gaan of hier inderdaad sprake was van een, al dan niet gesubsidieerd, monument.
9.3.2.411 Hoger beroep na verzet, verzet (behandeling bij de Kamer)
Hof Amsterdam 8 december 2005, nr. 232/05.
Het hoger beroep is gericht tegen de ongegrondverklaring van het verzet door de kamer, met betrekking tot het deel van de klacht waarin de kandidaat-notaris wordt verweten niet te hebben toegezien op een juiste toepassing van het verrekenbeding opgenomen in het testament van de moeder van klager, niet ontvankelijk. Klager kan wel worden ontvangen in het tweede onderdeel van de klacht met betrekking tot de informatieplicht van de kandidaat-notaris aan klager nu de kamer zijn verzet met betrekking tot dit onderdeel van de klacht gegrond heeft verklaard.
De kamer kon niet gelijktijdig tot een behandeling van het verzet en een inhoudelijke behandeling van de klacht overgaan zonder behoorlijke oproeping daartoe. Het is het hof niet gebleken dat oproeping op juiste wijze heeft plaatsgevonden. Immers, gegrondverklaring van het verzet door de kamer betekent geen inhoudelijk oordeel over de klacht. Indien het verzet, al dan niet gedeeltelijk, gegrond wordt verklaard dient vervolgens de klacht, voor zover het verzet gegrond is verklaard, inhoudelijk te worden behandeld. Deze inhoudelijke behandeling kan slechts in dezelfde vergadering als die waarin het verzet wordt behandeld aan de orde komen indien zulks in de oproeping uitdrukkelijk is vermeld.
9.3.2.412 Doorgangsrecht
Hof Amsterdam 15 december 2005, nr. 945/05.
De klacht betrof het opnemen van het doorgangsrecht [over een weiland – bew.] tot 1 oktober 2003 in de leveringsakte. In zijn algemeenheid geldt dat wanneer één van de betrokken partijen uitdrukkelijk verzoekt een bepaling op te nemen in de akte terwijl geen andere partij daartegen bezwaar maakt, een notaris is gehouden dit te doen, tenzij wezenlijke omstandigheden, waaronder het ontbreken van enig juridisch belang, zich daartegen verzetten. In het onderhavige geval heeft de notaris er terecht op gewezen dat het opnemen van het recht van doorgang tot 1 oktober 2003 in de leveringsakte juridisch niets toevoegt, doch het hof is van oordeel dat genoemde bepaling wel relevantie heeft in de verhouding tussen partijen en als klager daarom uitdrukkelijk verzoekt en de wederpartij daartegen geen bezwaar maakt, in de leveringsakte opgenomen dient te worden.
9.3.2.413 Aansprakelijkheid tuchtrechtelijk
Hof Amsterdam 15 december 2005, nr. 1199/05.
In het algemeen kan een notaris verantwoordelijk worden gehouden voor zijn eigen gedragingen of voor gedragingen die hem zijn toe te rekenen. Nu het in het onderhavige geval geen eigen gedragingen van de notaris betreft dient te worden nagegaan of deze gedragingen van een medevennoot [een lid van de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs – bew.] van de notaris aan haar kunnen worden toegerekend. Het hof is van oordeel dat dit niet het geval is nu de notaris op geen enkele wijze betrokken is geweest bij de behandeling van het verzoek van klager.
Jaar 2006
9.3.2.414 Identiteit partijen vaststellen, zorgplicht
Hof Amsterdam 12 januari 2006, nr. 730/05 en 793/05.
De verplichte notariële tussenkomst bij het rechtsverkeer in onroerende zaken vindt mede haar rechtvaardiging in de bescherming van het belang van de doorgaans niet deskundige partijen die aan dat verkeer deelnemen. Op de notaris rust daarom een zware zorgplicht te bewerkstelligen dat de verwervende partij een goede titel krijgt met betrekking tot de onroerende zaak waarop de overeenkomst tussen partijen betrekking heeft. Indien blijkt dat aan een titel niettemin gebreken kleven wordt dat de notaris aangerekend tenzij hij alles heeft gedaan en niets heeft nagelaten wat het gebrek had kunnen voorkomen. Het hof tekent daarbij aan dat in het algemeen de notaris mag afgaan op de gegevens die uit de openbare registers en het kadaster blijken en niet verlangd kan worden dat de notaris zich ter plaatste begeeft; zulks kan echter aangewezen zijn indien de gegevens van de openbare registers en het kadaster aanleiding tot twijfel geven.
art. 39 Wna schrijft voor hoe de notaris de identiteit van comparanten bij een akte dient vast te stellen. Een voorschrift met betrekking tot de vaststelling van de identiteit van partijen die niet zelf bij de akte compareren geeft de wet echter niet. Het is echter een goed gebruik binnen het notariaat om, indien de notaris niet-verschijnende partijen niet zelf kent, hun handtekeningen op een door hen af te geven volmacht door een collega ter verificatie te doen legaliseren bij welke gelegenheid zij zich uiteraard voor die notaris zullen dienen te legitimeren. Bij een voor de notaris onbekende partij voldoet verificatie van de handtekeningen op de volmacht aan de hand van een kopie van het paspoort niet, omdat de notaris niet in de gelegenheid is geweest de identiteit en de handtekeningen van de verkopers aan de hand van het origineel te verifiëren. Nu aan dit oordeel geen wets- of beroepsregel ten grondslag ligt heeft een notaris echter een zekere beleidsvrijheid om in een bepaald geval met verificatie aan de hand van een kopie van een identiteitsbewijs genoegen te nemen indien hij meent dat zulks onder de omstandigheden verantwoord is; hij doet dit echter wel op eigen risico.
9.3.2.415 Inzage in dossier gratis?
Hof Amsterdam 12 januari 2006, nr. 1169/05.
Klaagster wenst met name kopieën van stukken die zich in het dossier bevinden alsmede inzage in het dossier en is van mening dat de notaris daarvoor geen kosten in rekening mag brengen. De notaris is echter gerechtigd om eerst inzage in de verklaring van erfrecht te vragen alvorens inzage te geven in het dossier. Vast staat dat klaagster de notaris geen verklaring van erfrecht ter inzage heeft gegeven en daarmede zelf debet is aan de stagnatie in de door haar gewenste verschaffing van kopieën en inzage van het dossier. Wel heeft klaagster overgelegd vier verklaringen van erfrecht, opgemaakt door notaris mr [naam]. In deze verklaringen staat dat klaagster gerechtigd is tot de nalatenschap. De notaris heeft daarop verklaard dat voor hem voldoende is dat notaris [naam] klaagster als gerechtigde heeft geaccepteerd om haar kopieën uit het dossier te verstrekken dan wel inzage in het dossier te verschaffen, hoewel niet duidelijk is of zij al dan niet beneficiair heeft aanvaard. Hij heeft zich bereid verklaard kopieën van de door klaagster gewenste stukken te verschaffen voor zover deze zich in het omvangrijke dossier bevinden tegen betaling van de kosten en zo dit niet voldoende mocht zijn klaagster de gelegenheid te geven om onder leiding van een medewerkster het dossier in te zien. Voorts heeft de notaris toegezegd dat hij een gematigd tarief voor zich zelf en zijn medewerkster zal hanteren. De notaris, die in het verleden overigens al veel kopieën gratis heeft verstrekt aan klaagster, is gerechtigd kosten te berekenen voor vorenbedoelde door hem te verrichten handelingen.
9.3.2.416 Klacht tegen overledene
Hof Amsterdam 19 januari 2006, nr. 252/05.
Klaagster kan niet ontvangen worden in de klacht voor zover deze zich richt tot de kandidaat-notaris, nu de kandidaat-notaris is overleden. Het hof zal het beroep op dit punt verwerpen.
9.3.2.417 Onderzoeksplicht
Hof Amsterdam 19 januari 2006, nr. 754/05.
Art. 43, lid 1, WNA, jo art. 4 Verordening Beroeps- en gedragsregels, verder te noemen de verordening, schrijven voor hoe een notaris zich van zijn voorlichtende taak voorafgaand en tijdens het passeren van een akte dient te kwijten, in het bijzonder met betrekking tot de gevolgen die voor hen, of voor een van hen, uit de inhoud van de akte voortvloeien. Het standpunt van de notaris dat zijn onderzoeksplicht niet meer omvat dan er voor te zorgen dat partijen een onaantastbare rechtshandeling verrichten en dat hij het niet tot zijn plicht rekent er voor te waken dat partijen in strijd handelen met obligatoire beperkingen, is onjuist.
9.3.2.418 EVRM redelijke termijn
Hof Amsterdam 2 februari 2006, nr. 1141/03.
Het hof verwerpt het beroep van de oud-notaris op overschrijding van de redelijke termijn ingevolge art. 6 EVRM. De redelijkheid van de termijn moet worden beoordeeld naar de omstandigheden van het geval. In het onderhavige geval heeft het lang geduurd voordat de zaak is behandeld, echter niet onwenselijk lang. Het hof heeft mede in acht genomen dat de oorzaak van de lange duur is gelegen in de gezondheidstoestand van klager en dat is een gegronde reden geweest om de behandeling van de zaak aan te houden. Er is in dit geval dan ook geen sprake van overschrijding van de redelijke termijn.
9.3.2.419 Successie-aangifte
Hof Amsterdam 2 februari 2006, nr. 1048/05.
Hoewel het in beginsel niet aan de notaris is om successieaangifte te doen, staat vast dat de notaris aanvankelijk vragen heeft gesteld aan de erfgenamen om daarop de successieaangifte te kunnen baseren. Nu de notaris zich de successieaangifte heeft aangetrokken kan hij ook verantwoordelijk worden gehouden voor de afhandeling daarvan. Dat de aangifte uiteindelijk door [T] is ingediend maakt dit niet anders.
9.3.2.420 Informatieplicht notaris
Hof Amsterdam 9 februari 2006, nr. 895/05.
Klacht inzake het onvoldoende informatie geven aan klaagster omtrent de verdeling van de waarde van de woning. Tijdens de bespreking is de notaris tekort geschoten in zijn voorlichtende taak. Het had op zijn weg gelegen om klaagster een beter inzicht te verschaffen in de wijze van totstandkoming van de tweede waardeberekening. De notaris is er onverkort van uit blijven gaan dat de verdeling ‘met gesloten beurzen’ zou plaatsvinden, zonder meer specifiek in te gaan op de werkelijke waarde van de woning en de werkelijk gemaakte kosten door partijen. Zo ontbrak er een taxatierapport van de woning en is het hof ook niet gebleken van een duidelijk overzicht van baten en lasten waaruit zou blijken dat klaagster inderdaad niets meer zou toekomen. Ook hoger beroep bleek de notaris niet in staat te verklaren waarom klaagster niets meer zou toekomen. De notaris heeft aldus nagelaten om klaagster uit te leggen wat de consequenties voor haar waren van de verlaging van de waarde van de woning tijdens deze bespreking.
9.3.2.421 Geheimhoudingsplicht in tuchtzaken
Hof Amsterdam 23 februari 2006, nr. 1083/05.
Gelet op art. 22 Wna vervult de notaris in het maatschappelijk leven een zodanige vertrouwensfunctie, dat de aan zijn ambt verbonden geheimhoudingsplicht in beginsel zich ook uitstrekt tot het recht om zich te verschonen van het afleggen van een verklaring voor de (tucht)rechter. Of de notaris in geval van een tegen hem aangespannen tuchtprocedure de bevoegdheid heeft zijn geheimhoudingsplicht te doorbreken kan hier buiten beschouwing blijven. De kamer heeft echter aan het verschoningsrecht van de notaris het gevolg verbonden de inhoudelijke behandeling voort te zetten achter gesloten deuren, en buiten aanwezigheid van klaagster, teneinde de notaris in de gelegenheid te stellen een verklaring af te leggen. Daarmee heeft de kamer het recht van klaagster op een eerlijke procesvoering, waaronder begrepen het recht op hoor en wederhoor, miskend.
9.3.2.422 Art. 107 Wna, hoger beroep tegen tussenbeslissing
Hof Amsterdam 9 maart 2006, nr. 1400/05.
Op grond van art. 107 Wna staat tegen beslissingen van de kamer hoger beroep open bij dit hof. Geen enkele bepaling van de WNA bepaalt uitdrukkelijk dat ook tegen tussenbeslissingen hoger beroep kan worden ingesteld. Wel vloeit uit het stelsel van de wet zoals vervat in de art. 99 tot en met 106 WNA voort dat slechts tegen beslissingen op klachten tegen notarissen en kandidaat-notarissen die als eindbeslissingen kunnen worden aangemerkt, ingevolge art. 107 Wna hoger beroep openstaat. Nu klager hoger beroep heeft ingesteld tegen een tussenbeslissing van de kamer, is het hoger beroep derhalve niet ontvankelijk.
9.3.2.423 Collegiale samenwerking, NotarisService, samenwerking notaris – bank
Hof Amsterdam 30 maart 2006, nr. 1236/05.
Uit correspondentie blijkt dat de NMa het standpunt inneemt dat de tussen [Y] en de [bank] gesloten overeenkomsten en de tussen [Y] en de notarissen, die het passeren verzorgen, gesloten overeenkomsten niet vallen aan te merken als overeenkomsten die ertoe strekken of tengevolge hebben dat de mededinging wordt verhinderd, beperkt of vervalst in de zin van art. 6 van de Mededingingswet en dat er evenmin sprake is van mogelijk misbruik van een economische machtspositie als bedoeld in art. 24 van deze wet. De stukken van de zaak bieden geen aanknopingspunten om in het kader van deze tuchtprocedure tot een van dit standpunt van de NMa afwijkend oordeel te komen. Het staat notarissen vrij om ingeval van collegiale samenwerking onderling afspraken te maken omtrent de verdeling van de werkzaamheden en het daaraan verbonden honorarium, alles mits de passerende notaris ten volle de op hem als zodanig rustende wettelijke taken vervult. Er is geen reden om aan te nemen dat hier een zodanige onevenredigheid tussen de werkzaamheden en het honorarium aanwezig is, dat de passerende notaris daaraan niet kan voldoen. Met het maken van die verdelingsafspraak heeft de notaris dan ook niet klachtwaardig gehandeld. Het samenwerkingsverband tussen de notaris en [bank] (in de vorm van [bank] NotarisService) is niet in strijd met art. 17 Wna en de Verordening IDS. Het samenwerkingverband tussen de notaris en de [bank] voldoet niet aan de daarvoor geldende criteria waaronder het voor gezamenlijke rekening en risico uitoefenen van een praktijk. Evenmin is gebleken dat de samenwerking gevaar oplevert voor de onafhankelijkheid van de notaris.
9.3.2.424 Waarneming en honorarium
Hof Amsterdam 30 maart 2006, nr. 1811/05.
De voorzitter van de kamer had voor de waarneming een vergoeding vastgesteld voor het passeren van een akte (stukstarief) en voor het overige een uurtarief. Het hof is van oordeel dat het onjuist is om het enkele passeren van een akte als een afzonderlijke categorie ter zake van het in rekening mogen brengen van honorarium te benoemen nu het gaat om een product dat in een tijdseenheid uitgedrukt kan worden en veelal ook wordt. Het hof neemt hierbij in aanmerking dat het vast te stellen tariefsysteem is gebaseerd op de interne urenvergoeding van het kantoor en voegt hieraan toe dat werkzaamheden die verricht worden door hoger geclassificeerd personeel, terwijl die werkzaamheden zonder bezwaar verricht kunnen worden door lager geclassificeerd personeel, gedeclareerd dienen te worden conform het tarief dat betrekking heeft op dat lagere personeel.
9.3.2.425 Bewijsaanbod
Hof Amsterdam 6 april 2006, nr. 869/05.
Klaagster heeft in hoger beroep, nogmaals, bewijs aangeboden door het horen van getuigen. Het hof zal dit bewijsaanbod reeds daarom passeren, daar het onvoldoende concreet dan wel niet terzake dienend is.
9.3.2.426 Erfdienstbaarheid in akte, mededeling opgelegde maatregel
Hof Amsterdam 13 april 2006, nr. 663/05.
In het verleden placht dit hof bij oplegging in hoger beroep van de maatregelen waarschuwing en berisping in de uitspraak te bepalen dat de desbetreffende notaris of kandidaat-notaris door de griffier zal worden opgeroepen om te verschijnen op een nader bepaalde terechtzitting teneinde aanwezig te zijn bij de alsdan door de voorzitter uit te spreken maatregel.
Een en ander was gegrond op het ingevolge art. 107 Wna in hoger beroep van overeenkomstige toepassing zijnde voorschrift van art. 103 Wna inhoudende dat in een vergadering van de kamer van toezicht de voorzitter de waarschuwing of berisping uitspreekt in aanwezigheid van de notaris of kandidaat-notaris, die daarvoor bij aangetekende brief wordt opgeroepen. Van het uitspreken dient volgens het hiervoor bedoelde voorschrift een proces-verbaal te worden opgemaakt waarvan bij aangetekende brief een afschrift aan de notaris of kandidaat-notaris moet worden gezonden. Indien deze niet verschijnt deelt de secretaris de inhoud van de waarschuwing of berisping bij aangetekende brief met bericht van ontvangst aan hem mee.
Tegen een beslissing van de kamer van toezicht kan ingevolge art. 107 Wna hoger beroep worden ingesteld bij dit hof. Het gevolg hiervan is dat de beslissing van de kamer ten tijde van de uitspraak nog niet onherroepelijk is en dus op dat moment nog niet vaststaat dat een bij die beslissing opgelegde waarschuwing of berisping gehandhaafd blijft. Het voorschrift van art. 103 Wna kan dan ook als zinvol worden aangemerkt voor de beslissing en de tenuitvoerlegging daarvan in eerste aanleg door de kamer van toezicht.
Ingevolge art. 98 Wna is tegen de beslissing in hoger beroep van dit hof geen hogere voorziening toegelaten. Het gevolg hiervan is dat een beslissing van het hof ten tijde van de uitspraak onherroepelijk is en de daarbij opgelegde waarschuwing of berisping dus vaststaat. Verder is van belang dat het hof een vergadering als bedoeld in art. 103 Wna niet kent. Het uitspreken van de waarschuwing of berisping vindt dan ook plaats ter terechtzitting van het hof. Het uitspreken voordien van de beslissing van het hof – waaronder het mededelen van een eventueel oplegde maatregel – vindt ingevolge het samenstel van bepalingen van de art. 107, lid 3, en art. 104, lid 1, WNA eveneens ter terechtzitting plaats terwijl een afschrift van deze beslissing bij aangetekende brief aan de betrokken notaris of kandidaat-notaris wordt gezonden. Toepassing van het voorschrift van art. 103 Wna voor de beslissing en tenuitvoerlegging daarvan in hoger beroep door het hof, kan daarom niet als zinvol worden aangemerkt.
Op grond van het al hetgeen hiervoor is overwogen is het hof van oordeel dat er aanleiding bestaat om een notaris of kandidaat-notaris aan wie bij beslissing in hoger beroep een waarschuwing of berisping is opgelegd, niet meer op te roepen om te verschijnen op een nader bepaalde terechtzitting. Het hof is van oordeel dat een maatregel als hiervoor bedoeld als medegedeeld geldt op het tijdstip waarop de beslissing waarbij deze is opgelegd, wordt uitgesproken. Oproeping om te verschijnen op een nader bepaalde terechtzitting kan dus achterwege blijven. Wel zal het hof in de gevallen waarin een notaris of kandidaat-notaris niet bij de behandeling ter terechtzitting is verschenen, bepalen dat een afschrift van de beslissing bij aangetekende brief met bericht van ontvangst aan deze zal worden verzonden.
De notaris heeft nagelaten om een erfdienstbaarheid op te nemen in de transportakte Het hof is van oordeel dat het tot de taak van de notaris behoort deugdelijk onderzoek te doen naar de rechtstoestand van het registergoed en van zijn bevindingen jegens partijen te doen blijken en in de leveringsakte melding te maken. Door dit na te laten heeft de notaris in elk geval veroorzaakt dat de openbare registers een niet compleet beeld vertonen en aldus ten behoeve van de raadpleging ervan minder betrouwbaar zijn geworden.
9.3.2.427 Art. 99-12 WNA, klacht binnen 3 jaar indienen
Hof Amsterdam 13 april 2006, nr. 1735/05.
Voor de aanvang van de termijn, genoemd in art. 99 Wna, is doorslaggevend wanneer klaagster van het handelen of nalaten van de notaris kennis heeft genomen en niet wanneer zij tot de conclusie is gekomen dat dit handelen of nalaten onjuist is.
9.3.2.428 Verantwoording aan opdrachtgever
Hof Amsterdam 18 mei 2006, nr. 607/05.
De notaris is ingehuurd door de advocaat van de executeur. Klaagster en de executeur waren verwikkeld in een door klaagster aangespannen verzoekschriftprocedure en de notaris werd mitsdien ingehuurd als partijadviseur door de wederpartij van klaagster en was dan ook alleen verantwoording verschuldigd aan haar opdrachtgever, de executeur. Voorts is het hof niet gebleken dat klaagster in deze klachtprocedure optreedt namens haar moeder, de executeur. Ten aanzien van de klachtonderdelen zal het hof nagaan in hoeverre klaagster, gezien het bovenstaande, kan worden aangemerkt als zelfstandig belanghebbende en kan worden ontvangen in haar klacht.
9.3.2.429 Art. 13 Wna, kantoor houden
Hof Amsterdam 18 mei 2006, nr. 1267/05.
Uit de wetsgeschiedenis van art. 13 Wna volgt dat de notaris buiten haar plaats van vestiging ambtelijke werkzaamheden mag verrichten maar dat dit slechts een incidenteel karakter mag hebben. Het incidentele karakter komt tot uiting in de vrijheid van de notaris op om het grondgebied van Nederland deze ambtelijke werkzaamheden te verrichten, ingeperkt door het verbod buiten haar plaats van vestiging bijkantoren te hebben. Voor het oordeel of een ruimte als bijkantoor moet worden aangemerkt is beslissend de aard en de hoeveelheid van de door de notaris aldaar verrichte werkzaamheden. Het hof is van oordeel dat indien een notaris niet meer dan 1% van zijn ambtelijke werkzaamheden in één ruimte buiten zijn plaats van vestiging verricht, in zijn algemeenheid nog niet kan worden gesproken van het houden van een bijkantoor. Bij het verrichten van een grotere hoeveelheid ambtelijke werkzaamheden aldaar kan daar wel sprake van zijn.
9.3.2.430 Art. 98 Wna, kwalteitsrekening en derdenbeslag
Hof Amsterdam 1 juni 2006, nr. 1747/05.
Er is conservatoir derdenbeslag gelegd onder de notaris. Zij had op het moment van beslaglegging een bedrag van € 60.000,- ten behoeve van Van [Z] op haar kwaliteitsrekening. De kwaliteitsrekening valt onder ‘de gelden die de notaris onder zich heeft’. Aangezien de notaris bij uitsluiting het beheer over de kwaliteitsrekening voert, en zij als enige kan verklaren hoe groot het aandeel van de rechthebbende in het saldo op deze rekening is, dienen de gelden die op de kwaliteitsrekening staan aangemerkt te worden als zich bevindende onder de notaris. Dit betekent dat het beslag zich uitstrekt tot de kwaliteitsrekening. De notaris heeft derhalve door een bedrag van € 76.154,38,- over te boeken naar de derdenrekening van de advocaat van Van [Z] gelden onttrokken aan het beslag. Dit impliceert tevens dat zij de verklaring derdengelden niet naar waarheid heeft ingevuld. De onttrekking van gelden aan een daarop gelegd (derden) beslag levert een ernstige overtreding op van de in art. 98 Wna neergelegde norm. De notaris heeft de kamer onjuiste informatie verschaft over de gang van zaken en in strijd met de waarheid verklaard dat zij de betreffende gelden niet (meer) onder zich had. Deze handelwijze is zeer verwijtbaar. Het hof acht dan ook de maatregel van schorsing voor de duur van twee weken op zijn plaats.
9.3.2.431 Manisch-depressief
Hof Amsterdam 15 juni 2006, nr. 2013/05.
Een psychiatrisch patiënt met een manisch-depressief ziektebeeld, die niet onder curatele is gesteld, kan niet zonder meer wilsonbekwaam worden geacht. Nagegaan moet worden of er, in de concrete omstandigheden van het geval, voor de notaris voldoende aanknopingspunten waren om uit te gaan van de wilsbekwaamheid van betrokkene.
9.3.2.432 Art. 99-12 WNA, klacht binnen 3 jaar indienen
Hof Amsterdam 8 juni 2006, nr. 14/06.
Art. 99-12 WNA bepaalt dat een klacht slechts kan worden ingediend gedurende drie jaren na de dag waarop de tot klacht gerechtigde van het handelen of nalaten van een notaris of kandidaat-notaris, dat tot tuchtrechtelijke maatregelen aanleiding kan geven, kennis heeft genomen. Volgens de Parlementaire Geschiedenis, die aan de WNA is voorafgegaan, zijn de motieven die aan de bepaling van die termijn ten grondslag liggen de volgende. Na verloop van een bepaalde termijn moet ervan uitgegaan kunnen worden dat de betrokkene geen reden (meer) ziet om een klacht tegen de notaris in te dienen. Daarnaast geldt dat de notaris ook niet tot in lengte van jaren achtervolgd moet kunnen worden met klachten, waarvan de feiten door het verstrijken van een te lange termijn nog zeer moeilijk naar behoren zijn vast te stellen. De in genoemd artikellid vermelde termijn is een termijn die de uitoefening van een recht of bevoegdheid betreft en daarom moet die termijn – mede gelet op (de aard van) die motieven – als een vervaltermijn worden aangemerkt. Het verstrijken van een vervaltermijn doet het recht of de bevoegdheid van rechtswege tenietgaan.
9.3.2.433 Afspraken tussen aandeelhouders
Hof Amsterdam 22 juni 2006, nr. 1732/05.
Gebleken is dat de notaris geen bemoeienis heeft gehad met de afspraken tussen de aandeelhouders omtrent de uitgifte van aandelen en de daaraan gekoppelde achtergestelde lening, alsmede de wijze waarop de bedragen aan [A] zouden worden voldaan. Vervolgens heeft de notaris gelden ontvangen van de betrokken aandeelhouders, echter van klaagster slechts de helft van het bedrag. De notaris heeft dit bedrag doorgestort aan [A] en is er vervolgens vanuit gegaan dat [A] zou verrekenen met klaagster. Het hof is van oordeel dat de notaris niet met deze handelwijze had mogen volstaan.
9.3.2.434 Taak notaris
Hof Amsterdam 29 juni 2006, nr. 1698/05.
De notaris heeft de taak om in een akte neer te leggen wat partijen overeen waren gekomen. Indien blijkt dat partijen verschillende opvattingen hebben over de inhoud van de akte, dient de notaris behulpzaam te zijn bij het vinden van overeenstemming, maar hij kan dit niet forceren noch een beslissing nemen over de vraag wie van de erfgenamen gelijk heeft. De taak om een beslissing te nemen als de erfgenamen het onderling niet eens kunnen worden, is namelijk voorbehouden aan de civiele rechter.
9.3.2.435 Art. 42 Wna, art. 43 Wna, Belehrung, zorgplicht
Hof Amsterdam 29 juni 2006, nr. 1914/05.
In het voorgesprek heef de kandidaat-notaris algemene informatie verstrekt. Zij was niet gespecialiseerd in het vennootschapsrecht. Bovendien was niet zeker of [Y] de informatie had begrepen en was niet alle informatie voor de akte verzameld. Onder die omstandigheden had de notaris niet tot het passeren van de akte mogen besluiten. De notaris had alvorens daartoe over te gaan zich bij [Y] ervan dienen te vergewissen of de inhoud van de akte overeenkwam met diens bedoeling. Door dit niet te doen en de volgende dag, zonder de nadere gegevens, tot het passeren van de akte over te gaan is de notaris ernstig tekort geschoten in zijn verplichtingen tegenover [Y] en heeft hij zich niet gedragen zoals van een goed notaris mocht worden verwacht.
Art 43-1 WNA schrijft voor dat de partijen bij de akte tevoren de gelegenheid krijgen van de inhoud van de akte kennis te nemen. Een (globale) mededeling door de kandidaat-notaris wat in de akte zal komen te staan kan die verplichting niet vervangen. De stelling van de notaris dat toezending van het concept aan [Y] niet nodig was, omdat [Y, een Pools sprekende man – bew.] de akte toch niet had kunnen lezen, miskent niet alleen de wet, maar ook de taak van de notaris als voorlichtende ambtenaar.
De akte van aandelenoverdracht is in de Nederlandse taal gesteld. Art. 42-1 WNA bepaalt dat indien een verschijnende partij die taal onvoldoende verstaat, mede een beëdigde tolk-vertaler verschijnt, die de inhoud van de akte vertaalt. In het onderhavige geval zijn een medewerkster en de kandidaat-notaris als gemachtigden van partijen verschenen. Beiden verstonden de Nederlandse taal, zodat in zoverre van overtreding van het artikel niet is gebleken.
Een notaris heeft jegens derden ook een zorgplicht, indien hij bekend zou zijn geweest met de belangen van derden en dat het voorzienbaar was dat die derden door het handelen of nalaten van de notaris schade zouden lijden Die zorgplicht geldt eveneens indien hij die belangen van derden redelijkerwijs kon voorzien.
9.3.2.436 Hypotheekakte
Hof Amsterdam 20 juli 2006, nr. 1921/05.
In de praktijk wensen cliënten onderling vaak niet af te rekenen conform de in de hypotheekakte vermelde schuldverhouding. Dit laat echter onverlet dat de notaris pas tot uitbetaling dient over te gaan nadat hij een door beide verkopers ondertekende betalingsopdracht heeft ontvangen, waaruit duidelijk en ondubbelzinnig blijkt hoe partijen wensen af te rekenen, althans nadat hij zich anderszins op overtuigende wijze van de bedoeling van partijen op de hoogte heeft gesteld.
9.3.2.437 Aandelenoverdracht, overnamebalans. schuldoverneming
Hof Amsterdam 20 juli 2006, nr. 1998/05.
In de leveringsakte van de aandelen in PBS BV wordt aan de verkopende directeur-grootaandeelhoudster kwijting verleend voor haar schuld aan de vennootschap. De leveringsakte verwijst voor de schuld naar de aan de akte gehechte overnamebalans, maar daar staan geen activaposten op. De notaris betoogt dat de schuld niet verdwenen is, maar door schuldoverneming is overgegaan op de koper van de aandelen. Dat blijkt echter niet uit de akte en de overnamebalans. Mitsdien is de notaris onvoldoende zorgvuldig te werk gegaan. Ingeval van schuldoverneming had de schuld immers als vordering van de vennootschap onder de activa op de balans moeten staan. Daarbij wordt in de akte niet over schuldoverneming gesproken maar over verrekening. Het heeft er dan ook alle schijn van dat het de bedoeling van partijen was om de schuld aan de vennootschap te laten verdwijnen. Dat de notaris niet verantwoordelijk is voor de inhoud van een overnamebalans en dat er ook geen wettelijk verplichting is om bij een aandelenoverdracht een overnamebalans aan de leveringsakte te hechten, doet er niet aan af dat de notaris had moeten beseffen dat de tekst van de akte, in combinatie met de overnamebalans waar de schuld niet als vordering van de vennootschap op voorkomt, voor schuldeisers van de vennootschap op zijn minst genomen onduidelijkheid schept over een verhaalsmogelijkheid – te weten de vordering die de vennootschap had op de directeur-grootaandeelhoudster – en dat daardoor de overdracht het risico van benadeling van schuldeisers in zich draagt. De zorgplicht van de notaris brengt met zich mee dat hij dat zoveel mogelijk voorkomt.
9.3.2.438 Art. 99-12 WNA, klacht binnen 3 jaar indienen
Hof Amsterdam 20 juli 2006, nr. 514/06.
Klaagster is van mening dat de termijn van drie jaar bedoeld in art. 99-12 WNA, niet al te strikt dient te worden toegepast, aangezien dit niet de bedoeling is van deze wettelijke bepaling, gelet op de wetgeschiedenis en de onderhavige casuïstiek. Het hof volgt klaagster niet in haar mening.
Art. 99-12 WNA bepaalt dat een klacht slechts kan worden ingediend gedurende drie jaren na de dag waarop de tot de klacht gerechtigde van het handelen of nalaten van een notaris dat tot tuchtrechtelijke maatregelen aanleiding kan geven kennis heeft genomen. Het motief van de wetgever voor het opnemen van deze termijn is in de wetsgeschiedenis als volgt verwoord: ‘(..)De reden daarvoor is met name gelegen in het feit dat na verloop van een bepaalde termijn ervan uit moet kunnen worden gegaan dat de betrokkene geen reden ziet om een klacht tegen de notaris in te dienen. Gezien het karakter van de procedure, waarbij elke klager zelf de procedure zonder vormvoorschriften in gang kan zetten, acht ik een dergelijke termijn alleszins aanvaardbaar. De notaris moet ook niet in lengte van jaren kunnen worden achtervolgd met klachten waarvan de feiten door het verstrijken van een te lange termijn nog zeer moeilijk naar behoren zijn vast te stellen. (…)’ (Tweede Kamer II, 1996-1997, 23 706, nr. 12).
9.3.2.439 Geheimhouding
Hof Amsterdam 24 augustus 2006, nr. 102/06.
Een notaris die door de rechter is aangewezen als notaris ten overstaan van wie de akte moet worden gepasseerd met daarin het proces-verbaal van beschrijving van het vermogen, handelt niet in strijd met zijn geheimhoudingsplicht indien hij een afschrift van deze akte verstrekt aan de partij op wiens verzoek de beschrijving is bevolen. Deze partij is ingevolge de rechterlijke uitspraak immers rechtstreeks belanghebbende bij deze akte. Het bepaalde in art. 49 Wna brengt voor de notaris zelfs de verplichting mee een afschrift van de akte te verstrekken aan deze partij.
9.3.2.440 Erfpachtsvoorwaarden, taak notaris
Hof Amsterdam 31 augustus 2006, nr. 346/06.
De omstandigheid dat de notaris niet bij de totstandkoming van de koopovereenkomst betrokken is geweest laat onverlet dat het tot zijn taak behoort de onderliggende overeenkomst op zijn merites te beoordelen. In het onderhavige geval geldt dit te meer nu deze overeenkomst minst genomen niet duidelijk is geformuleerd, aangezien slechts zijdelings naar de van toepassing zijnde erfpachtvoorwaarden wordt verwezen. Ook zijn deze voorwaarden niet aan de conceptovereenkomst gehecht of daarbij gevoegd.
9.3.2.441 Administratie notaris, Administratieverordening, BFT
Hof Amsterdam 31 augustus 2006, nr. 409/06.
Ingevolge de Administratieverordening is de notaris onder meer verplicht zijn administratie zodanig in te richten dat de verslaggeving kan geschieden conform door het bestuur van de KNB vastgestelde staten voor de indeling van de balans en de staat van baten en lasten en voorschriften met betrekking tot de wijze en frequentie van berekening van de bewarings- en liquiditeitspositie. De verslagleggingsstaten zijn door de KNB – in overleg met het BFT – vastgesteld en vormen de norm binnen het notariaat. De gemachtigde van het BFT heeft ter zitting verklaard dat het BFT van de notaris geen inkomensstaat, zoals vastgesteld door de KNB, heeft ontvangen en later dan voorgeschreven de opstelling van het vermogen, maar niet in de vorm van de door de KNB vastgestelde vermogensstaat. Niet gebleken is dat de notaris wel tijdig aan zijn verplichting tot het indienen van zijn inkomens- en vermogensstaat zou hebben voldaan. De opmerking van de notaris dat het privé-vermogen ongeveer hetzelfde is als het jaar ervoor, is volstrekt onvoldoende. De notaris heeft derhalve niet tijdig en niet in de door de beroepsgroep gebruikte vorm duidelijkheid verschaft omtrent zijn inkomen en vermogen.
9.3.2.442 Meewerken aan acties
Hof Amsterdam 14 september 2006, nr. 430/06.
In zijn algemeenheid is het niet ontoelaatbaar dat een notaris medewerking verleent aan acties als de onderhavige: aankop van een fiets met terugbetaalgarantie na vijf jaar. De notaris dient zich er dan wel van bewust te zijn dat de betrokken deelnemer aan een zodanige actie mede afgaat op de betrouwbaarheid die afstraalt van de medewerking van de notaris daaraan. Alvorens aan een actie zijn medewerking te verlenen dient de notaris dan ook te onderzoeken of de deelnemers daaraan op juiste wijze worden geïnformeerd over de aard en de reikwijdte van de medewerking van de notaris. Ook dient de notaris zich ervan te vergewissen dat er niet sprake is van een het publiek misleidende of anderszins onbetrouwbare actie. In het onderhavige geval heeft de notaris zich voldoende gehouden aan de voor hem geldende richtlijnen. De tekst van de op deze actie betrekking hebbende brochure houdt in dat de taak van de notaris beperkt is tot het onpartijdig registreren van het tijdstip van ontvangst van het registratiestrookje en het doorsturen van de informatie en documenten via Stichting Fiets Aktie naar Verzekerd Keur. Voorts bevat deze brochure de mededeling dat de notaris geen verdere informatie kan verstrekken noch enige garantie verleent op uitbetaling. Deze tekst is op het punt van hetgeen van de notaris verwacht kan worden voldoende duidelijk en niet voor meer dan één uitleg vatbaar.
9.3.2.443 Hoger beroep na verzet
Hof Amsterdam 5 oktober 2006, nr. 279/06.
Bij voorzittersbeslissing is de klacht afgewezen. Klager komt op vijf punten in verzet. De Kamer verklaart het verzet op twee punten (gedeeltelijk) gegrond en wijst het verzet voor het overige af. De notaris ging in hoger beroep. Hof: in het algemeen staat – op grond van het bepaalde in art. 107 Wna – tegen een beslissing van de kamer op een klacht het rechtsmiddel hoger beroep bij dit hof open. art. 99 Wna bepalen echter, dat de (plaatsvervangend) voorzitter kennelijk niet ontvankelijke en kennelijk ongegronde klachten alsmede klachten die naar zijn oordeel van onvoldoende gewicht zijn, kan afwijzen, dat tegen een dergelijke beslissing verzet kan worden gedaan bij de kamer en dat tegen de beslissing van de kamer dat het verzet ongegrond is geen rechtsmiddel openstaat. Op grond van het voorgaande is het hoger beroep niet ontvankelijk ten aanzien van de klachtonderdelen waartegen het verzet is afgewezen. Op de punten waartegen het verzet gegrond is geacht, staat wel hoger beroep open.
9.3.2.444 Beneficiaire aanvaarding, informatieplicht notaris, legaat
Hof Amsterdam 19 oktober 2006, nr. 720/06.
Het had op de weg van de kandidaat-notaris had gelegen om klager zodanig voor te lichten met betrekking tot de aanvaarding van de nalatenschap dat de gevolgen van het zuiver aanvaarden daarvan voor klager duidelijk waren. Onweersproken is gebleven dat klager van zijn stuk was gebracht door de inhoud van het legaat en dat dit de kandidaat-notaris niet was ontgaan. In dat geval had de kandidaat-notaris klager uitvoerig dienen uit te leggen welke de mogelijkheden en de gevolgen waren met betrekking tot het zuiver dan wel beneficiair aanvaarden van de nalatenschap. Het is daarbij van belang dat de kandidaat-notaris er aan is voorbij gegaan dat klager naar voren heeft gebracht dat er wellicht onvoldoende baten in de boedel aanwezig waren om tot integrale uitkering van het legaat over te gaan.
9.3.2.445 Mededelingen notaris, taakopvatting
Hof Amsterdam 19 oktober 2006, nr. 1070/06.
Vast staat dat de notaris tegenstrijdige mededelingen heeft gedaan aan enerzijds klaagster en anderzijds de mede-erfgenamen, dat de kandidaat-notaris klaagster een onjuist advies heeft gegeven met betrekking tot het uitbetalen van voorschotten uit de boedel, dat de notaris zijn toezegging niet is nagekomen en dat stukken zijn zoekgeraakt op het kantoor van de notaris. Bovendien had de notaris zich niet mogen beperken tot de mededeling aan klaagster dat klaagster aan de overige erfgenamen rekening en verantwoording diende af te leggen van al hetgeen met de gelden van de nalatenschap is gebeurd en van de overige werkzaamheden die zij in dat kader heeft verricht, maar dat hij vanaf het moment dat klaagster hem had gevraagd om zijn bemiddeling bij de afwikkeling van deze nalatenschap zelf ook als eindverantwoordelijke voor zijn personeel de regie in handen had moeten nemen om de gebleken impasse in de afwikkeling op een voor een notaris adequate wijze te doorbreken. Dit geldt temeer nu het een testament betrof dat tot zijn protocol behoort.
9.3.2.446 Hoger beroep, hoger beroep raadsheer commissaris, legataris, zuiver aanvaardende erfgenamen
Hof Amsterdam 26 oktober 2006, nr. 101/06.
De notaris heeft verwijtbaar gehandeld door te volstaan met de mededeling aan de legatarissen dat het saldo van de nalatenschap onvoldoende is om de legaten geheel uit te keren en dat deze legaten naar evenredigheid zouden worden verminderd. Gebleken is dat de notaris daarbij verzuimd heeft de legatarissen, onder wie klager, erop te wijzen dat de zuiver aanvaard hebbende erfgenamen met hun gehele vermogen aansprakelijk zijn voor algehele voldoening van de legaten, ook als de nalatenschap onvoldoende verhaal biedt.
Voor zover klager bezwaar heeft gemaakt tegen de gang van zaken in eerste aanleg, waaronder het verwijt dat de voorzitter en leden van de kamer zich partijdig zouden hebben opgesteld, behoeven deze bezwaren geen bespreking nu de door hem gestelde tekortkomingen tengevolge van de behandeling in hoger beroep zijn hersteld.
Met betrekking tot de klachten die door klager voor het eerst in hoger beroep naar voren zijn gebracht wijst het hof erop dat in zijn algemeenheid hiervan geen kennis kan worden genomen. Reeds om die reden zal het hof niet tot behandeling van deze verzoeken overgaan.
Voorts zal het hof het verzoek van klager om tot het benoemen van een raadsheer-commissaris over te gaan afwijzen nu het daartoe geen aanleiding ziet.
9.3.2.447 Kamer procedure, tuchtrecht of toezicht
Hof Amsterdam 9 november 2006, nr. 737/06.
Naar aanleiding van een brief van het BFT heeft een gesprek plaatsgevonden van de waarnemend voorzitter van de Kamer met beide notarissen en de gemachtigde van het BFT. In dat gesprek hebben de notarissen gereageerd op de bevindingen van het BFT. Van dat gesprek is een verslag gemaakt. Vervolgens heeft de waarnemend voorzitter de zaak voorgelegd aan de Kamer, die tot het oordeel kwam dat de notarissen hebben gehandeld in strijd met een aantal voorschriften. Het hof stelt vast dat in deze zaak geen sprake is van een tuchtprocedure in de zin van art. 98 Wna, maar van een procedure in het kader van het toezicht zoals bedoeld in art. 96 Wna. In casu is sprake van het meedelen van de bevindingen van het BFT aan de voorzitter van de kamer, gebaseerd op art. 112 Wna. Volgens laatstgenoemd artikel kunnen de bevindingen een handelen of nalaten van een notaris betreffen, dat, gelet op art. 98 Wna, tot een tuchtrechtelijke maatregel aanleiding kan geven. Op grond van art. 96 Wna kan de voorzitter van de kamer in verband met de uitoefening van het toezicht een onderzoek gelasten. De voorzitter is verplicht tot het gelasten van een onderzoek indien het bestuur van het BFT daarom verzoekt. De uitvoering van het onderzoek wordt opgedragen aan een plaatsvervangend voorzitter. Lid 6 van art. 96 Wna bepaalt dat indien de voorzitter daartoe aanleiding ziet, hij de zaak voorlegt aan de kamer teneinde haar te behandelen. Een plaatsvervangend voorzitter die een onderzoek in de zaak heeft uitgevoerd neemt op grond van het bepaalde in art. 96 Wna geen deel aan de behandeling van die zaak door de kamer.
Gebleken is, dat van een onderzoek als bedoeld in art. 96 Wna geen sprake is geweest. De vraag is allereerst of het achterwege blijven van zo’n onderzoek verhindert dat de (fungerend) voorzitter een zaak ter behandeling aan de kamer voorlegt. Daarbij is van belang dat blijkens de wetsgeschiedenis van art. 96 Wna de aldaar gegeven procedure een alternatieve mogelijkheid biedt om disciplinair in te grijpen, naast het eigenlijke tuchtrecht. Ofschoon in die bepaling als uitgangspunt wordt genomen dat de voorzitter, alvorens een zaak aan de kamer voor te leggen, een onderzoek zal gelasten, kan de fungerend voorzitter, indien hem uit eigen waarneming blijkt dat er voldoende aanleiding is om de zaak ter behandeling voor te leggen aan de kamer, daartoe overgaan zonder onderzoek door belanghebbende. De voorzitter komt daarbij een redelijke marge in de beoordeling toe. In het onderhavige geval heeft de waarnemend voorzitter naar aanleiding van de brief van belanghebbende niet een onderzoek gelast maar op een bespreking belegd met de notarissen. Van die bespreking is een verslag gemaakt dat aan de notarissen is toegezonden. De inhoud van deze bespreking was aanleiding voor de waarnemend voorzitter tot het voorleggen van de zaak aan de kamer zoals aangekondigd in de brief van de waarnemend voorzitter aan elk van de notarissen. Gelet op de inhoud van de brief van het BFT en het verloop van de bespreking is het hof van oordeel dat de waarnemend voorzitter de hem toekomende marge van beoordeling niet te buiten is gegaan.
9.3.2.448 Dienst weigeren, Pachtwet, Wet voorkeursrecht gemeenten
Hof Amsterdam 16 november 2006, nr. 163/06.
De notaris kan geen verwijt kan worden gemaakt van zijn handelen, te weten het plaatsen van de voetverklaring onder de leveringsakte. Die voetverklaring luidt: ‘De ondergetekende, mr. [X], notaris gevestigd te [plaats], verklaart dat het registergoed, bij vorenstaande akte vervreemd, in de zin van de Wet voorkeursrecht gemeenten is opgenomen in een aanwijzing ex art. 8 van die wet. Nu die vervreemding echter plaatsvindt ingevolge een overeenkomst gesloten met een pachter ingevolge het bepaalde in Hoofdstuk I paragraaf 9A van de Pachtwet kan verkoper tot vervreemding overgaan zonder de gemeente in de gelegenheid te stellen het desbetreffende goed te kopen conform het bepaalde in art. 10 lid 2 sub f van de Wet voorkeursrecht gemeenten.’ De notaris heeft literatuur en jurisprudentie geraadpleegd en op grond daarvan is hij tot de conclusie is gekomen dat er voor hem geen redenen waren zijn ministerie te weigeren. De notaris was, na bestudering van de wetsgeschiedenis van de Wvg en de daarop gebaseerde jurisprudentie, tot de conclusie gekomen dat voor het bestaan en ontstaan van een voorkeursrecht van de pachter niet is vereist dat de pachtovereenkomst waaruit dit voorkeursrecht voortvloeit, is tot stand gekomen voorafgaande aan het ontstaan van het voorkeursrecht krachtens de Wvg. Bovendien is de (kennelijke) strekking van de pachtovereenkomst om afbreuk te doen aan het voorkeursrecht op grond van de Wvg niet relevant. Het hof kan de notaris hierin volgen.
9.3.2.449 Kadaster, rectificatie
Hof Amsterdam 23 november 2006, nr. 1020/06.
Van de notaris kan in het onderhavige geval niet gevergd worden dat hij om niet tot rectificatie overgaat of zonder vooraf de betaling van zijn diensten zeker te stellen. Vast is komen te staan dat de partijen bij de te rectificeren akte niet bereid zijn om mee te werken aan de rectificatie van de akte. Het initiatief tot rectificatie is uitgegaan van het Kadaster en de oorspronkelijke belanghebbenden hebben niet gereageerd of een brief van de notaris. Bovendien is geen sprake van een fout van de notaris.
name=”932450″>
9.3.2.450 Gedrag notaris, intrekken klacht
Hof Amsterdam 30 november 2006, nr. 1004/06.
De notaris, die aan het zijnerzijds opheffen van het beslag de voorwaarde verbindt dat de tegen hem ingediende klacht wordt ingetrokken, heeft niet gehandeld zoals een behoorlijk notaris betaamt. Het staat eenieder vrij om, overeenkomstig het bepaalde in de Wet op het notarisambt, een klacht in te dienen tegen een notaris of een kandidaat-notaris indien men meent dat het handelen of nalaten van de betrokken notaris of kandidaat-notaris hiertoe aanleiding geeft. Het past degene tegen wie een klacht is ingediend niet om, via oneigenlijke middelen, een dergelijke klacht ingetrokken te krijgen.
9.3.2.451 Klacht ontvankelijkheid
Hof Amsterdam 7 december 2006, nr. 207/06.
Het is immers zo dat degene die bij het in een klacht gewraakte doen en/of nalaten van een notaris is betrokken, als belanghebbende bij een uitspraak over die klacht kan worden aangemerkt en daarom in die klacht kan worden ontvangen.
9.3.2.452 Verschoningsrecht
Hof Amsterdam 14 december 2006, nr. 879/06.
Het eerste beroep op het verschoningsrecht is gedaan bij de inbeslagname van de testamenten op het notariskantoor waarbij de notaris zich, overigens geheel conform de daarvoor geldende beroepsregels, heeft verzet tegen die inbeslagname. Het tweede beroep is gedaan in het kader van de beklagprocedure. Uit niets is evenwel gebleken dat in het verdere vervolg van de door klager geïnitieerde strafrechtelijke procedure de notarissen is verzocht verklaringen tegenover justitie af te leggen en zij zulks met een beroep op hun verschoningsrecht zouden hebben geweigerd. Uit de brief van de fungerend hoofdofficier blijkt immers dat de officier van justitie de inroeping van het verschoningsrecht heeft verstaan als een beroep op dit recht voor de gehele strafprocedure, terwijl het kennelijk blijkens de latere verklaringen van beide notarissen niet bedoeld was zich uit te strekken tot een verklaring als getuige. De notarissen hebben dan ook het onderzoek niet welbewust gefrustreerd en het sepot is geen direct gevolg geweest van hun opstelling. Veeleer is sprake geweest van een kennelijk bij het Openbaar Ministerie omtrent de reikwijdte van het begrip verschoningsrecht levende vooronderstelling, die bij nadere beschouwing niet juist is gebleken. Aan de notarissen kan dit echter niet worden tegengeworpen.
Jaar 2007
9.3.2.453 Voorkeursrecht
Hof Amsterdam 11 januari 2007, nr. 655/06 en 669/06.
Nu de termijn voor het gebruik maken van het voorkeursrecht reeds ruimschoots was verstreken stond de notaris niets anders te doen dan vaststellen dat de buren hiervan geen gebruik hadden gemaakt en dit vervolgens ter bevestiging voor te leggen aan de buren. De notaris heeft echter niet alleen om een schriftelijke bevestiging gevraagd van het feit dat de buren hadden afgezien van hun voorkeursrecht, maar ook om schriftelijk te verklaren dat zij ermee instemmen ‘dat de kopers van Graaf Willemstraat 5 de eigendom toekomt van het gehele perceel’. De buren hebben dit geweigerd, en de notaris heeft het transport hierop niet laten doorgaan. Aldus heeft de notaris door van de buren de schriftelijke verklaringen te verlangen zoals omschreven, meer geëist dan noodzakelijk was en daarmee een te zware voorwaarde voor zijn medewerking aan het passeren van de akte verbonden.
9.3.2.454 Belanghebbende, geheimhouding
Hof Amsterdam 8 februari 2007, nr. 162/06.
Tussenbeslissing van 24 augustus 2006
Klagers zijn noch bij de akte houdende huwelijkse voorwaarden, noch bij de akte houdende wijziging testament partij. Ook kunnen klagers niet worden aangemerkt als belanghebbenden bij de genoemde akten in de zin van art. 49 Wna. Maar voor de vraag wie het recht heeft een klacht in te dienen, is een verwijzing naar het (rechtstreeks)belanghebbendenbegrip in de art. 49 en 49b WNA te beperkt. Er zijn immers situaties denkbaar waarin ook diegenen belanghebbenden kunnen zijn die niet met zoveel woorden vallen onder de categorieën genoemd in die artikelen. Of een dergelijke situatie zich voordoet, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. In de onderhavige situatie kunnen klagers worden aangemerkt als belanghebbenden. In de eerste plaats volgt dit uit het karakter van deze zaak. Klagers zijn kinderen van een hulpbehoevende man over wie zij zich aantoonbaar hebben ontfermd in de afgelopen jaren. Klagers hebben uitvoerig beschreven hoe de omgang was met hun vader in de afgelopen jaren, tot kort vóór het huwelijk, en hoe zij zich gezamenlijk met vader, diens goede vrienden en huisarts, hebben voorbereid op de situatie waarin vader niet meer in staat zou zijn om te handelen vanwege zijn ziekte. Voorts is het hof gebleken dat vader ook wilde dat zijn zoons een grote rol speelden in deze nieuwe situatie: zoon Philip zat al vanaf halverwege de jaren ’90 in het schaduwbestuur van het bedrijf van vader en vader had hem in juli 2003 een medische volmacht verstrekt en hem een niet behandelverklaring en een euthanasieverklaring laten meeondertekenen.
De notaris heeft zich steeds beroepen op zijn geheimhoudingsplicht. Tijdens de mondelinge behandeling heeft het hof de notaris erop gewezen dat in zijn algemeenheid de geheimhoudingsplicht van een notaris zich niet uitstrekt tot de wijze waarop een notaris te werk gaat. Het hof is van oordeel dat het zeer wel mogelijk is voor een notaris om te beschrijven op welke wijze hij zich een oordeel heeft gevormd over de wilsbekwaamheid van een cliënt, zonder zijn geheimhoudingsplicht te schenden.
9.3.2.455 Declaratie
Hof Amsterdam 22 februari 2007, nr. 1215/06.
De klacht dat de notaris in de declaratie van 4 april 2005 niet de werkzaamheden mocht betrekken waarvoor reeds op 11 december 1990 een – overigens onbetaald gebleven – declaratie werd verzonden, is gegrond. Het stond de notaris niet vrij voor deze werkzaamheden voor de tweede maal een declaratie uit te brengen.
9.3.2.456 Boetebeding
Hof Amsterdam 22 februari 2007, nr. 1242/06.
Het hof heeft als vaststaand aangenomen dat de notaris zijn medewerking heeft verleend aan een constructie ten einde aan het boetebeding uit de akte te ontkomen. Ter zitting heeft de notaris naar voren gebracht dat de constructie gezien dient te worden als een mogelijke oplossing, niet als een schijnconstructie. Deze zienswijze is onjuist.
9.3.2.457 Derdenbeslag, notaris als derde-beslagene
Hof Amsterdam 8 maart 2007, nr. 1167/06.
De notaris heeft gehandeld in strijd met het voorschrift van art. 476a Rv door niet binnen vier weken na het gelegde beslag de in dit artikel bedoelde verklaring te doen over hetgeen door het beslag was getroffen en deze verklaring zelfs niet te geven nadat de deurwaarder die het beslag had gelegd daarom schriftelijk had verzocht. Pas na de sommatie van de raadsvrouw van klaagster heeft de notaris schriftelijk opgave gedaan van de hoogte van het bedrag dat zij in depot had gehouden en vermeld dat dit bedrag aan klaagster toekwam. Aldus heeft de notaris tuchtrechtelijk verwijtbaar gehandeld.
9.3.2.458 Notaris privé
Hof Amsterdam 15 maart 2007, nr. 1407/06.
In zijn algemeenheid is het mogelijk dat gedragingen van een notaris, gelegen buiten zijn ambtswerkzaamheden, afbreuk doen aan de eer en het aanzien van het ambt dat de notaris bekleedt. In dit geval raakt het handelen van de notaris zijn functioneren als notaris zodanig dat dit handelen tuchtrechtelijk kan worden beoordeeld. Van een behoorlijk en zorgvuldig handelend notaris mag worden verwacht, gelet op zijn kennis van het civiele recht, dat hij – ook in een privé-kwestie als deze – de door hem gestelde non-conformiteit oplost door het nemen van de daartoe geschikte civielrechtelijke maatregelen en niet door [Z] onder druk te zetten door te dreigen zijn werkgever over zijn handelen in te lichten.
9.3.2.459 Dienst weigeren, volmacht
Hof Amsterdam 22 maart 2007, nr. 1113/06.
De notaris heeft verklaard dat hij [B] nimmer in persoon heeft ontmoet en evenmin, voorafgaand aan het passeren van de leveringsakte en de hypotheekakte, contact met haar heeft opgenomen, noch dat hij aan haar een concept van beide akten heeft gestuurd. Hieruit volgt dat de notaris op generlei wijze informatie heeft verstrekt aan [B], noch zich ervan heeft overtuigd dat de wil van [B] overeenkwam met de rechtshandelingen die zijn vervat in de met behulp van de volmacht tot stand te brengen akten. Nu de algemene volmacht uit 1995 niet bepaalde dat de gevolmachtigde als wederpartij van [B] kon optreden had het op de weg van de notaris gelegen zich ervan te overtuigen of zij haar wil kon bepalen en, zo ja, of de transacties met haar wil overeen kwamen, bij gebreke waarvan hij zijn dienst had behoren te weigeren.
9.3.2.460 Klacht aanvulling
Hof Amsterdam 29 maart 2007, nr. 1367/06.
Met het wettelijk stelsel in de WNA is niet te verenigen dat een nieuwe klacht wordt ingediend tijdens de behandeling van een reeds eerder ingediende klacht. De WNA staat er echter niet aan in de weg dat een dergelijke klacht vervolgens als nieuwe klacht wordt ingediend bij de kamer.
9.3.2.461 Schorsing, tenuitvoerlegging tuchtmaatregel, waarneming en honorarium
Hof Amsterdam 5 april 2007, nr. 247/07.
De schorsing van drie maanden is de notaris opgelegd bij beslissing van de kamer van 20 juli 2006. art. 105 Wna, bepaalt het volgende: ‘In geval van oplegging van de maatregelen schorsing in de uitoefening van het ambt ( ..). deelt de kamer van toezicht aan de betrokken notaris bij aangetekende brief, nadat de beslissing onherroepelijk is geworden, de datum mee waarop de maatregel van kracht wordt.’ art. 105 Wna bepaalt aldus dat de ingangsdatum van een schorsing louter een mededeling betreft, waaruit volgt dat bij gebreke van een wettelijke mogelijkheid daartoe geen sprake is van een voor beroep vatbare beslissing. Het hof zal het verzoek van de notaris dan ook, voor zover het de ingangsdatum van de schorsing, alsmede de opschorting daarvan, betreft, niet ontvankelijk verklaren.
De vaststelling van het honorarium van de waarnemer is een beslissing op grond van art. 29 Wna, en krachtens het in dit artikellid bepaalde vatbaar voor hoger beroep. Het hof heeft in zijn beslissing van 30 maart 2006, nr. 1811/2005, onderstaande richtlijn vastgesteld voor wat betreft het vaststellen van een honorarium in geval van schorsing:
‘Het hof neemt hierbij in aanmerking dat het vast te stellen tariefsysteem is gebaseerd op de interne urenvergoeding van het kantoor en voegt hieraan toe dat werkzaamheden die verricht worden door hoger geclassificeerd personeel, terwijl die werkzaamheden zonder bezwaar verricht kunnen worden door lager geclassificeerd personeel, gedeclareerd dienen te worden conform het tarief dat betrekking heeft op dat lagere personeel.
Het hof onderscheidt de volgende categorieën van personen met de daarbij behorende honoraria:
– de notaris en de kandidaat-notaris met bevoegdheid tot waarnemen in de in art. 28 Wna bedoelde gevallen; € 150,- per uur;
– de kandidaat-notaris met bevoegdheid tot waarnemen slechts in de in art. 28 Wna bedoelde gevallen voor de uren gedurende welke deze kandidaat-notaris in de daadwerkelijke uitoefening van die bevoegdheid waarneemt: € 150,- per uur;
– de kandidaat-notaris met bevoegdheid tot waarnemen slechts in de in art. 28 Wna, aanhef en onderdelen a en b bedoelde gevallen, voor de uren gedurende welke deze kandidaat-notaris niet daadwerkelijk deze bevoegdheid uitoefent: € 100,- per uur;
– het overige personeel, onder wie de niet tot waarneming bevoegde kandidaat-notaris: € 50,- per uur.’
9.3.2.462 Bevoegdheid tot bezwaren, tegenstrijdig belang, voogdij
Hof Amsterdam 28 juni 2007, nr. 1718/06.
De notaris is te kort geschoten bij de uitoefening van zijn ambt met betrekking tot het passeren van de hypotheekakte. Het zou op de weg van de notaris hebben gelegen om aan de hand van de statuten vast te stellen of [T] rechtens zonder meer bevoegd was om een hypotheek te vestigen op het onroerend goed waarin zowel de onderneming was gevestigd als het woonhuis van [T] zich bevond en de vennootschap aldus te binden. De notaris is louter afgegaan op de mededelingen van [T], gezien de jarenlange zakelijke relatie met hem. Bij de hypotheekverlening is de mogelijkheid ven een tegenstrijdig belang tussen [T] en de vennootschap niet ter sprake gekomen. De notaris heeft toegegeven op geen enkele wijze, anders dan door bij [T] zelf na te vragen, te zijn nagegaan of laatstgenoemde de vennootschap op deze wijze mocht binden. Dit geldt te meer nu de notaris op de hoogte was van de psychische gesteldheid van [T].
Met betrekking tot de afstandsverklaring inzake de voogdij over de zoon van [T] heeft de notaris verklaard dat hij na telefonisch overleg met de rechtbank [T] het litigieuze briefje inzake de afstandsverklaring heeft gestuurd, waarna [T] ter verdere bespreking op kantoor is geweest. De verklaring is niet terstond door [T] getekend, maar daarna, zonder verdere tussenkomst van de notaris. Uit art. 17 Wna en art. 4 Verordening Beroeps- en gedragsregels vloeit voort dat de notaris beroepshalve gehouden is al de benodigde voorlichting te geven opdat [T] zich bewust is van de gevolgen van deze afstandsverklaring. Het hof is niet gebleken dat de notaris zich van deze taak genoegzaam heeft gekweten. Het zou op de weg van de notaris hebben gelegen [T] nadrukkelijk te vragen of het klip en klaar was dat hij het ouderlijk gezag over zijn zoon zou verliezen, hoe hij zich daar mogelijkerwijze tegen zou kunnen verzetten en welke mogelijkheden hij zou hebben om in het kader van de voogdijbeslissing reeds een sluitende omgangsregeling te doen vaststellen.
9.3.2.463 Belastingdienst
Hof 5 juli 2007, nr. 1344/06.
Het behoort tot de taak van de notaris er op toe te zien dat over transacties bij de totstandkoming waarvan hij zijn medewerking heeft verleend het juiste bedrag aan belasting wordt geheven en datgene te doen wat daarvoor nodig is. Indien partijen de notaris daartoe niet in staat stellen of hem hun toestemming daartoe onthouden dient de notaris zijn diensten te weigeren. Het staat de notaris echter niet vrij om zonder de toestemming of goedkeuring van althans een van de betrokken partijen de Belastingdienst te wijzen op een door deze dienst naar het oordeel van de notaris kennelijk gemaakte fout. Dit wordt niet anders indien de notaris voor de desbetreffende belasting naast partijen mede aansprakelijk is.
9.3.2.464 Declaratie
Hof 12 juli 2007, nr. 1807/06.
In het algemeen geldt dat een notaris zijn declaratie niet zonder toestemming van de cliënt aan zich zelf voldoet uit derdengelden die hij onder zijn beheer heeft. Het is daarbij onverschillig of hij zich zou kunnen voldoen met een beroep op verrekening, hetgeen onder de oude Wet op het Notarisambt het geval zou kunnen zijn geweest, dan wel of hij zich als beschikkingsgerechtigde zou kunnen voldoen ten laste van een in art. 25 Wna bedoelde kwaliteitsrekening. In het onderhavige geval is sprake van een uitzondering op de voorbedoelde regel nu de notaris met betrekking tot haar declaratie een executoriale titel uitvoerbaar bij voorraad ten laste van klaagster had verkregen en deze declaratie betrof honorarium en kosten met betrekking tot het depot.
9.3.2.465 Makelaarskosten
Hof 9 augustus 2007, nr. 24/07.
Het is in het algemeen niet ongebruikelijk dat de courtagenota van de bij het tot stand komen van de transactie betrokken makelaar wordt opgevoerd op de nota van afrekening van de notaris. In de door klaagster aan de makelaar verschafte opdracht tot dienstverlening had zij ermee ingestemd dat de notaris, indien en voor zover de opdrachtgever op dat moment nog courtage, verschotten of andere kosten verschuldigd is, deze bij het passeren van de akte van levering verrekent. Nu klaagster ondubbelzinnig via een kantoormedewerker aan de notaris heeft laten weten bezwaar te maken tegen verrekening van de courtagenota wegens een conflict met de desbetreffende makelaar met wie zij de contractuele verhouding wegens wanprestatie had verbroken, mocht de notaris daarna niet meer uitgaan van het nog bestaan van de instemming van klaagster met verrekening en stond het hem niet meer vrij tot zodanige verrekening over te gaan, noch daarop aan te dringen.
9.3.2.466 Hoger beroep, onpartijdigheid
Hof 13 augustus 2007, nr. 1059/06.
Sinds de invoering van de WNA, waarvan de inwerkingtreding op 1 oktober 1999 heeft plaats gevonden, is het grievenstelsel verlaten. Blijkens art. 107-4 WNA behandelt het hof de zaak opnieuw in volle omvang. Grieven behoeven in zoverre geen bespreking. Dat betekent voorts dat in hoger beroep geen plaats meer is voor de figuur van het incidenteel appel.
Het behoort tot de rol van de notaris de belangen van alle bij de rechtshandeling betrokken partijen op onpartijdige wijze te behartigen, waaronder tevens begrepen het verstrekken aan hen van de juiste informatie om zoveel mogelijk te voorkomen dat partijen of een van hen voor verrassingen komen of komt te staan. Het hof is van oordeel dat de notaris, ter vervulling van die rol, gehouden was om voor zichzelf duidelijkheid te verkrijgen omtrent het verschil in koopsommen in relatie tot het verschil in omvang van het registergoed waarop die koopsommen betrekking hebben en vervolgens zo nodig de koper uitdrukkelijk op de verschillen te wijzen.
9.3.2.467 Samenstelling Kamer
Hof 16 augustus 2007, nr. 1428/06.
Het hof heeft ambtshalve vastgesteld dat de kamer haar beslissing in tegenwoordigheid van een griffier heeft gegeven in een samenstelling, bestaande uit één voorzitter en drie leden. Deze beslissing is gegeven in een samenstelling die afwijkt van het bepaalde in art. 94-1 WNA. Naar analogie van art. 5-2 RO is de beslissing van de kamer derhalve nietig. Het hof zal, opnieuw rechtdoende, de zaak zelf afdoen, nu het hoger beroep er immers ook toe strekt om onregelmatigheden in de eerste aanleg te herstellen.
9.3.2.468 Afschrift akte aan legataris
Hof 20 augustus 2007, nr. 1766/06.
Het verwijt van klager dat hij van de gepasseerde akten van afgifte legaat niet vooraf een concept ter beoordeling heeft ontvangen en nadien geen afschrift van die akten, treft doel. Aangezien klager partij is bij de akten, ook al wordt hij daarbij vertegenwoordigd door de executeur, dient aan hem, behoudens een andersluidende uitdrukkelijke of stilzwijgende afspraak, een concept van de te passeren akten te worden toegezonden en na het passeren een afschrift.
9.3.2.469 Opleidingspunten
Hof 20 september 2007, nr. 506/07.
Art. 7-2 van het Reglement bevordering vakbekwaamheid luidt, voor zover van belang: ‘Het bestuur van de [naam] deelt de Kamer van Toezicht mee dat een lid onvoldoende opleidingspunten heeft behaald.’ Louter de mededeling op grond van art. 7-2 van het reglement kan niet worden beschouwd als een onderzoek waarin de voorzitter van de kamer aanleiding kan zien om overeenkomstig art. 96-6 WNA de zaak voor te leggen aan de kamer. In het onderhavige geval is de notaris slechts om inlichtingen gevraagd door de voorzitter van de kamer. Er heeft geen onderzoek in de zin van art. 96-2 jo. 96-6 Wna plaats gevonden. De mededeling voornoemd heeft slechts een informatief karakter en aan de mededeling als zodanig is geen sanctie verbonden. De kamer heeft ten onrechte de enkele mededeling als een klacht aangemerkt.